Яшчэ бацькі зорак белспорту: у Ганчарэнкі ліквідатар, Мядзведзю рабілі труну і ратавалі ад немцаў
У Недасекава тата – стукач.
Другая частка нашага апавядання пра тых, хто дапамагаў выбітным беларускім спартоўцам рабіць першыя крокі.
Сяргей Гурэнка
Маці Гурэнкі была начальнікам аддзела на прадзільна-нітачным камбінаце ў Гродне, бацька – таксістам. Віталю Гурэнку нават трапляліся статусныя ў СССР пасажыры: спявачка Сафія Ратару, акцёр Міхаіл Пугаўкін. Калі хлопчыку было тры гады, бацька браў яго з сабой у таксі на змену.
Сям’я жыла ў прыватным сектары непадалёк ад стадыёна, дзе цяперашнi «Нёман» выступаў тады пад назвай «Хімік» у Д3 СССР. Тое, як гучна заўзелі за яе, – адно з галоўных дзіцячых успамінаў Гурэнкі.
У 1990-я, калі Гурэнка толькі пачынаў прафесійную кар’еру, яго бацькі на дваіх зараблялі крыху больш за 150 долараў. Таму вырашылi пайсцi ў прадпрымальнiкi: у Яраслаўль вазілі беларускія дываны, а ў Гродне адкрылi кропку на Паўднёвым рынку, дзе прадавалi тавары з Масквы.
Віктар Ганчарэнка
Галоўны трэнер «Ніжняга Ноўгарада» нарадзіўся ў маленькім мястэчку Хойнікі. Бацька Мiхаiл працаваў майстрам сельгастэхніцы, а маці – прадаўцом у прадуктовай краме. Па яе шляху пайшла потым дачка Людміла, якая старэйшая за свайго брата на год. Да футбола будучага гульца БАТЭ заахвоціў бацька, які вельмі любіў гэтую гульню і асабліва паўабаронцу мінскага «Дынама» Юрыя Пудышава.
Калі Ганчарэнку-малодшаму было восем гадоў, здарылася аварыя на Чарнобыльскай АЭС, якая знаходзілася ўсяго за 55 кіламетраў на поўдзень. 1 траўня, праз некалькі дзён пасля катастрофы, сын адправiўся разам з бацькам на першамайскую дэманстрацыю – хадзiлi чуткi, што ў Чарнобылi нешта здарылася, але афiцыйна нiбыта нiчога не адбылося. Праз некалькі дзён Віктара і яго аднакласнікаў вывезлі ў Віцебскую вобласць, а бацька накіраваўся ліквідаваць наступствы аварыі пад Прыпяццю. Мужчыну некалькі разоў даводзілася адпраўляцца ў зону непасрэднай блізкасці да рэактара.
Пасля вяртання дадому Міхаiл адмовiўся ад прапановы жонкi пераехаць. Праз некаторы час у мужчыны пачалi праяўляцца сiмптомы цыроза печанi – iншых прычын для гэтага, акрамя апрамянення, не было. Бацька Ганчарэнкi памёр праз сем гадоў пасля аварыi, не дажыўшы да таго, як яго кумiр Пудышаў ды сын разам працавалi ў БАТЭ. Віктар і кумір яго бацькі Пудышаў перасекліся ў барысаўскім БАТЭ.
Жонка Мiхаiла пасля яго смерці пераехала ў райцэнтр Кастрычніцкі. З цягам часу Ганчарэнка купіў мацi і сястры кватэру ў Бараўлянах пад Мiнскам. У ліпені 2020-га маці трэнера памерла.
Віталь, Дзмітрый, Руслан Лісаковічы
Браты пра бацькоў расказваць не любяць. Вядома, што мама даўно памерла, а бацька – рэцыдывiст, якi часцяком пападае за краты. Таму ў 2003-м будучыя футбалiсты з роднага Мінска перабраліся ва Узду да бабулі і дзядулі, якiя замянiлi бацькоў.
«Да гэтага часу не разумею, як маці і бацька маглі кінуць траіх дзяцей. Бацькі [для нас з братамi] – гэта бабуля і дзядуля. Гэта яны нас выхоўвалі з малых гадоў, паднімалі, падтрымлівалі», – распавядаў Віталь Лiсаковiч.
Да футбола братоў заахвоціў дзядуля Сяргей, які выступаў у аматарах. У лістападзе 2019-га мужчына памёр ва ўзросце 63 гадоў.
Павел Савіцкі
Бацька Паўла Алег Савіцкі таксама быў футбалістам – дэбютаваў за «Хімік» у 18 гадоў яшчэ ў савецкім Д3. З мамай Паўла Алай пазнаёміўся ў Лідзе, дзе гуляў за мясцовы «Абутнік» у пачатку 1990-х. Пасля кар’еры Савіцкі-старэйшы працаваў слесарам на «Гродна Азот» і працягваў бегаць за аматараў.
Павел вырас ужо ў Гродне, дзе правёў усё свядомае дзяцінства ў кватэры у старадаўнім двухпавярховым доме на вуліцы Даватара – хвiлiнах у дзесяцi пешшу ад стадыёна «Нёмана». У кватэры было ўсяго два пакоі: у адным туліліся Павел з бацькамі, у другім жыла яго прабабуля. У дзяцінстве хлопец вучыўся граць на баяне, але ў 12 гадоў сказаў маме, што яго жыццё – футбол, i музыку дазволiлi кiнуць. Таксама мацi пастаянна прыходзiла на матчы сына і вельмі ганарылася, калі ўжо ў 16 гадоў ён дэбютаваў у вышэйшай лізе за «Нёман».
Бацька у той час фактычна ўзяў на сябе функцыі менеджара сына – актыўна выказваўся пра яго i нiбыта нейкiя патэнцыйныя трансферы (хаця ў гульца былi агенты). А Савіцкі-малодшы браў сабе восьмы нумар, як у таты. Праўда, у аснове «Нёмана» лічба аказалася занятая, таму гулец перайшоў на 88-ы.
Аляксей і Ілля Протасы
Браты нарадзіліся ў Віцебску, дзе абодва і пачыналі займацца хакеем. Бацькi Уладзімір і Таццяна прафесійна спортам не займаліся, але захапляліся аматарскім: бацька гуляў у хакей, футбол і валейбол, а маці – у настольны і вялікі тэніс.
У хакей Аляксея прывяла мацi. Самым цяжкім рашэннем для яе было адпусціць старэйшага сына ў яго 14 год у Амерыку. А ў 2021-м дзеля развiцця кар’еры Іллі бацькі з iм пераехалi з Віцебска ў Мінск. Летам 2024-га мама асабіста назірала, як «Вашынгтон» абраў другога яе сына пад агульным 75-м нумарам на драфце – бацька з-за праблем з вiзай назiраў за працэсам з Вiцебска.
Ягор Шаранговіч
Будучую зорку НХЛ у хакей прывялі бацькі. Ягор расказваў, што спачатку проста катаўся з імі, а затым яго вырашылі аддаць у хакей. Першая трэніроўка ў Ягора не задалася – на другую ён з плачам не хацеў iсцi. Але маці Таццяна ўсё роўна адправiла – i неўзабаве Шаранговiч уцягнуўся.
На пачатку кар’еры сыну дапамагаў бацька Аляксандр. Ён сам калiсьцi займаўся, а потым працаваў адміністратарам у спартыўнай школе «Раўбічы» – адказваў за хакейную форму, тачыў канькі.
«Першыя крагі [для сына] набылі ў парку Горкага, больш нідзе не прадавалі. Я займаўся рамонтам яго амуніцыі. Патрэбная была нейкая майка, чыста выпадкова нам прадалі маечку з лiчбай 17. З таго часу пайшоў гэты нумар», – распавядаў Шаранговіч-старэйшы.
У Шаранговіча вельмі цёплыя адносіны з бацькамі. Калі хакеіст вяртаецца ў Беларусь, ён стараецца як мага больш часу правесці з імі – хаця адзначае, што цяпер яны больш чакаюць сустрэчы з унукам Крысціянам. У студзені Шаранговіч аформіў хет-трык за «Калгары» супраць «Эдмантана» (6:2) і прысвяціў яго бацьку.
Кацярына Карстэн
Двухразовая алімпійская чэмпіёнка нарадзілася ў вёсцы Асечана Крупскага раёна Мінскай вобласці. У сям’і была шостым дзіцем. У дзяцінстве шмат дапамагала па гаспадарцы: калола дровы, нарыхтоўвала сена, капала бульбу, насіла цяжары.
Тата Анатоль працаваў ветэрынарам, а маці – у калгасным цялятніку. Дом у вёсцы бацькі Карстэн будавалі самі. У 2019-м спартсменка расказвала, што маці працягвае жыць у Асечана і, нягледзячы на ўзрост за 80 i перажыты інсульт, многае сама робiць па гаспадарцы – а бульбу капае хутчэй за дачку.
«Хоць я і самая малодшая, але вымахала нават вышэй за ўсіх братоў. Тату таксама перарасла, а мама ў мяне ўвогуле маленькая была. Так што хутчэй у бабулю, яна ў нас выдзялялася фізічнымі данымі», – казала экс-вяслярка.
У 2021-м Карстэн расказвала пра лёс сваіх братоў і сясцёр: «Старэйшы два з паловай гады таму памёр. Другі брат працуе на будоўлі, сястра на пошце, іншая – вахцёр. Яшчэ адзін брат раней працаваў у вясковай школе па гаспадарчай частцы, пакуль часова неўладкаваны».
Іван Літвіновіч
Першыя спартыўныя крокі будучы двухразовы алімпійскі чэмпіён рабіў у акрабатыцы, трэніруючыся ў зале вілейскай СДЮШАР у сваёй мамы – майстра спорту СССР па спартыўнай акрабатыцы Таццяны Літвіновіч.
Літвіновіч расказваў, што ўпершыню апынуўся ў зале ў два месяцы, калі яго туды з сабой узяла маці, бо ўжо выйшла на працу. «Пастаянна брала мяне з сабой на заняткі. Калі мне быў год, я навучыўся хадзіць і адначасова – скакаць на батуце. З пяці гадоў пачаў займацца акрабатыкай, скакаў на дарожцы», – у адным з інтэрв’ю распавядаў спартсмен.
Мяркуючы па расказах Лiтвiновiча, маці яго выхоўвала адна. А бацькам батутыст называе свайго першага трэнера – Пятра Зайцава, які вывеў яго на пэўны ўзровень і нароўні з мацi прывіў любоў да спорту.
Мацi таксама прывучыла Літвіновіча насіць трусы з чырвонай гумкай ад сурокаў. На думку спартсмена, гэта дапамагло яму заваяваць золата ў Токіа. Але той медаль ён прысвяціў бабулі.
Кацярына Сныціна
У баскетбалісткі інтэрнацыянальная сям’я: бацька Андрэй – беларус, маці родам з Казахстана. Бацькі пазнаёміліся на баскетбольнай пляцоўцы ў Кішынёве, куды абодва прыехалі вучыцца ва ўніверсітэт і паралельна гуляць у баскетбол. Дачка пары нарадзiлася ў Казахстане, але калi дзяўчынцы споўнілася два месяцы, сям’я пераехала ў Мінск. У дзяцінстве Каця яшчэ двойчы наведвала матчыну Радзiму.
Сям’я Сныцінай падтрымлівала яе на многіх матчах – на бронзавым для зборнай Беларусі ЧЕ-2007 былі ледзь не адзінымі заўзятарамі каманды на італьянскіх трыбунах. А яшчэ мама Сныцінай неяк выратавала сабаку дачкі, на самалёце даставіўшы жывёліну да добрага лекара. Як кажа баскетбалістка, сям’я да гэтага часу падтрымлівае яе ва ўсіх пачынаннях, а маме яна нярэдка тэлефануе яшчэ і па кулiнарныя кансультацыі. Таксама маці падтрымала дачку, калі тая восенню мінулага года здзейсніла камінг-аўт.
Алена Леўчанка
Яе бацькі ездзiлi працаваць на будоўлі ў Манголію, але потым вярнуліся ў Гомель, дзе i нарадзілася Алена. Яе маці Людміла па адукацыі бухгалтар, часта працавала адразу ў некалькіх месцах, перад пенсiяй была выкладчыцай ва ўніверсітэце. Бацька Сцяпан – кранаўшчык, часта з’яжджаў у Расію на заробкі. Ён падтрымлiваў будучую баскетбалістку ў яе захапленнi спортам, бо сам займаўся валейболам, i заўсёды прыходзіў на гульні. А вось мацi спачатку ставілася не вельмi і настойвала на вучобе і занятках музыкай.
У 2020-м бацькам давялося перажыць арышт дачкi на 15 сутак – бацька адвозiў баскетбалiстку ў аэрапорт, дзе стаў сведкам яе затрымання. Калi Леўчанку ўсё ж выпусцiлi, кранальныя фота яе сустрэчы з мацi абляцелi медыя.
Максім Недасекаў
Бацькі бронзавага медаліста гульняў у Токіа і фаната Лукашэнкі ажанiлiся ў 21 год. Пазнаёмiлiся ў лёгкай атлетыцы: бацька Юрый спецыялізаваўся ў бар’ерным бегу, мама Ніна – у скачках у даўжыню. Абодва сталі майстрамі спорту.
У дзяцінстве Максім спрабаваў сябе ў плаваннi ды боксе – у апошнiм хлопчык хацеў застацца, але ў трэцім класе бацькі «перацягнулі ў лёгкую атлетыку», якая яму «шчыра не падабалася». Займацца скачкамі ў вышыню Максім пачаў у Сяргея Кахненкі – трэнера, які працаваў з яго бацькамi.
У апошнія гады бацькі Недасекава працягваюць працаваць у спорце ў Вiцебску: бацька – на кафедры фізвыхавання ў ветэрынарнай акадэміі, маці – намеснікам дырэктара ў цэнтры алімпійскага рэзерву. Абодва бацькі – актыўныя прыхільнікі Лукашэнкі. Ліст за рэжым яны падпісалі ў першыя дні, як гэта стала магчыма. Таксама Юрый 14 жніўня 2020 года патэлефанаваў у міліцыю і паведаміў, што ў Віцебску па вуліцы ідзе натоўп моладзі ў бок Маскоўскага праспекта.
Ганна Гуськова
У Гуськовай вельмі спартыўная сям’я. Яе дзядуля Іван родам з расiйскай Арлоўшчыны, шматразовы чэмпіён РСФСР па лёгкай атлетыцы. Ён вучыўся і працаваў у Мінску і Гомелі, быў адкамандзіраваны ў Якуцк, а потым разам з жонкай вярнуўся на Радзіму. Яго сын Андрэй, бацька будучай алімпійскай чэмпіёнкі, у маладосці займаўся веславаннем, а затым працаваў трэнерам у гэтым відзе спорту. Мацi Гуськовай Алена захаплялася мастацкай гімнастыкай.
Дзяўчынка нарадзілася раней за тэрмін – на шостым месяцы. З-за гэтага ў яе былі праблемы са здароўем і нават спынялася сэрца. Тым не менш Гуськова з юных гадоў займалася спортам – спачатку была ў гiмнастыцы, а потым бацька настаяў на пераходзе ў фрыстайл. Там дзяўчынку пачаў трэніраваць бацька Дзмітрыя Дашчынскага Уладзімір, які разгледзеў талент у дзіцяці.
Бацька Гуськовай пастаянна асабіста вадзіў дачку на трэніроўкі i марыў пра яе тытулы. Але да галоўных не дажыў – памёр у 2013-м ва ўзросце 51 года.
«Ён памёр нечакана, калі я была на зборах, таму нават не паспела развітацца з ім. Тата заўсёды быў вельмі дарагім для мяне чалавекам, я часта ўспамінаю яго. І з кожным годам разумею, якое гэта шчасце, калі твае блізкія побач», – дзялілася Гуськова.
На момант смерцi мужа маці Гуськовай працавала ў мінскім ГУМе. Праз некаторы час яна сышлася з iншым мужчынам па iменi Ігар Падгайскі. Ён расказваў, што выхоўваў Гуськову як родную, а яшчэ спадзяваўся, што перамога падчаркi на АГ-2018 дапаможа вырашыць кватэрнае пытанне: тады яны ўтраiх жылі ў адным пакоі ў двухпакаёвай кватэры, дзе другi пакой займала цётка Гуськовай з мужам.
Аляксандр Мядзведзь
Трохразовы алімпійскі чэмпіён нарадзіўся ў горадзе Белая Царква ва Украіне. А жыў у лесе – таму што бацька Васіль быў ляснічым. Маці ж працавала ў калгасе.
У дзяцінстве жыццё Мядзведзя некалькі разоў вісела на валаску. Пры родах пупавіна абматалася вакол горла, і немаўля ледзь не задыхнулася. У два гады, застаўшыся без нагляду, будучы барэц наеўся няспелых вішань і захварэў на дызентэрыю – усе вакол казалi, што гэта смерць, бацька зрабiў для сына труну i паклiкаў святара для адпявання, але хлопчык выжыў. А калi мясцовасць у час Другой сусветнай занялi немцы, то пасялiлiся i ў доме Мядзведзяў – ды хлопчык неяк скраў у аднаго з фашыстаў пiсталет. За гэта ўсю сям’ю пагражалi растраляць, а хлопчык гэтага не разумеў i не прызнаваўся. Але мацi здагадалася крыкнуць: «Сашко, аддай», – тады Мядзведзь дастаў скрадзенае, i немцы пакiнулi ўсiх жывымi.
Аляксандр у дзяцінстве спачатку пайшоў у спартыўную гімнастыку, але з-за высокага росту, якім пайшоў у бацьку, з гэтым відам спорту прыйшлося завязаць. Потым спрабаваў сябе ў iншых секцыях, але самыя моцныя «трэнiроўкi» чакалi дома, дзе трэба было дапамагаць з гаспадаркай. Рэгулярнымi былi заданні па колцы дроў – Мядзведзь лiчыў, што менавiта гэта стала сакрэтам крэпасці запясцяў яго рук і эластычнасці цягліц, якiя дзiвiлi многіх спецыялістаў.
Іншыя пасты карыстальніка
