Як жа пілі ў «Дынама»-1982! Люты юбілей Малафеева, Пудышаў «прыбраў» канкурэнта, Кандрацьеў завіс з валейбалісткамі
«Гарбата без запаркі», тост за грудзі.
У пачатку лістапада стала вядома, што расіяне пры падтрымцы мясцовага Мінкульта збіраюцца зняць фільм пра беларускага экс-футбаліста Аляксандра Пракапенку, чэмпіёна СССР 1982 года ў складзе мінскага «Дынама» пад кіраўніцтвам Эдуарда Малафеева.
Цікава, як у фільме паднясуць, калі наогул згадаюць, тэму алкаголя – Пракапенка піў шмат і часта і ў рэшце даволі хутка скаціўся з высокага ўзроўню, нягледзячы на свой велізарны талент. Пры гэтым ужывалі ў чэмпіёнскім «Дынама» многія. Вось як выпіўка паўплывала на той сезон і на лёсы гульцоў каманды.
Злева направа: Юрый Курненін, Ігар Гурыновіч, Аляксандр Пракапенка
Адразу трэба сказаць, што не ўсе ў камандзе куцілі. «Пры нагодзе, вядома, маглі перамогу шампанскім адзначыць. Аднак калектыўных п'янак не было. У нас у залатым «Дынама» нават не курыў ніхто», – казаў Юрый Курненін, якога аднаклубнік Віктар Шышкін называў самым вялікім прафесіяналам чэмпіёнскага складу. Таксама Шышкін называў непітушчымі маладых гульцоў таго складу – Ігара Гурыновіча, Сяргея Алейнікава, Сяргея Гоцманава і Андрэя Зыгмантовіча. Зрэшты, Георгій Кандрацьеў сцвярджаў, што з Зыгмантовічам «па рэстаранах пахадзіў», але «Андруха піў толькі шампанскае, ды і то ў меру – каб падтрымаць кампанію».
Практычна не ўжываў і Сяргей Бароўскі – па-першае, быў «рэжымістым», па-другое, піў вельмі шмат лекаў, маючы пастаянныя праблемы са здароўем (хоць тады гульцу было ўсяго 26). Аднак у верасні 1982-га, калі «Дынама» з першага месца саступіла ў гасцях аўтсайдарам чэмпіянату з данецкага «Шахцёра», з гора Бароўскі распіў бутэльку каньяку на дваіх з суседам, брамнікам Міхаілам Вергеенкам. Зменшчык апошняга Юрый Курбыка, дарэчы, нібыта мог напіцца, але неяк не фігуруе ў алкагісторыях – затое вядома, што вылучаўся любоўю да вельмі моцнай кавы, такой, каб «лыжка стаяла».
Людаса Румбуціса галоўны баечнік таго «Дынама» Юрый Пудышаў называў «малочнікам» – як вы можаце здагадацца, за адсутнасць імкнення выпіць чаго больш моцнага. А яшчэ алкаголь даваў Румбуцісу надзею на месца ў складзе – у тым сэнсе, што ўраджэнец Літвы ў камандзе лічыўся зменшчыкам Пракапенкі, які пасля матчаў рэгулярна знікаў у загулах. Праўда, звычайна ўсё сканчалася на карысць хоць і запойнага, але практычна геніяльнага гульца. «Малафееў кажа: «Будзеш гуляць». Людас – гарэхі, вітаміны, найстрогая падрыхтоўка. Праз пару дзён з'яўляецца Пракоп, склад абвяшчаюць – Людас ізноў у запасе. Гульня скончылася, Пракоп знік – назаўтра Малафееў: «Людас, Сашка знік, рыхтуйся». А потым усё зноў па коле», – успамінаў Кандрацьеў.
Пудышаў распавядаў, што з прыходам Малафеева ў «Дынама» з'явілася практыка пасля матчаў збірацца ў каго-небудзь дома – у нефармальнай абстаноўцы абмеркаваць гульню. «Толькі гэта не ў чэмпіёнскі год. Можа, яшчэ ў пачатку сезона збіраліся, але наогул хутка такія вечарыны спыніліся. Гутаркі за шампусікам добрыя і патрэбныя, але ўвесь час здаралася «я патрабую працягу вяселля», – казаў капітан той каманды.
Калі ўсё ж такі выпівалі калектыўна, то цікава «шыфраваліся». «Чаго хаваць, былі ў нас і такія, хто паміж першым і другім трэнінгам мог паабедаць з шампанскім. А на выездзе пасля матчу, калі кіраўніцтва сыходзіла, старажылы каманды клікалі афіцыянтку: «Дзяўчына, нам бы гарбаткі – але без запаркі!» Дзяўчаты прыносілі «гарбату» у імбрычках. А хлопцы прымалі большай часткай для таго, каб, расслабіўшыся, хутчэй заснуць», – успамінаў Бароўскі.
Шышкін распавядаў пра любімыя месцы гульцоў для вяселля ў Мінску. «Мы культурна выпівалі, не па дамах. Толькі віно і шампанскае. [Гасцініца] «Юбілейная» – яна самая простая. Потым «Журавінка» - «хлеў» здаравенны. Мне найбольш падабаўся шосты паверх гасцініцы «Мінск». Зала невялікая, але музыка добрая», – казаў расіянін.
Злева направа: Юрый Пудышаў, Юрый Курненін, Віктар Шышкін
Да 10-га тура сезона-1982 алкаголь моцна паўплываў на адну пазіцыю ў камандзе. Наўрад ці Пудышаў, вялікі ўмелец выпіць, планаваў схему па ліквідацыі канкурэнта, але так склалася, што «падставіў» маладога калегу па пазіцыі Валерыя Мельнікава. Хоць той не адмаўляў, што і сам вінаваты.
«Мяне мая слабасць характару заўсёды раз'юшвала – недарэка нейкі. На старце Пудышаў траўмаваўся, гуляў я, але тут ён на папраўку пайшоў. Паехалі ў Маскву. У гасцініцы Малафееў пытаецца: хто не хоча ехаць глядзець на дубль? Пудышаў руку падняў –і я чамусьці таксама. Засталіся ўдваіх – ён кажа: «Трэба зайсці ў буфет». Трэба, думаю, значыць трэба. Думаў, гарбаты з абаранкам возьмем. А Пудзік узяў скрыню піва, кілаграм сасісак і слоічак гарчыцы. Назаўтра, вядома, былі праблемы. Але Пудышава паставілі ў асноўны склад – ён забіў. А мне Малафееў сказаў толькі: «Эх, Валерык, Валерык...» – і меў рацыю. Тузануў мяне чорт руку падняць», – праз шмат гадоў успамінаў Мельнікаў, які пасля таго выпадку гуляў зусім няшмат. Хоць тут трэба дадаць, што Румбуціс без усялякіх агаворак адносіў Мельнікава да «галоўных аматараў гэтай справы» ў камандзе.
Пудышаў жа, які гісторый з алкаголем мае вялікае мноства (успомніць абраныя можна ў канцы паста), у тым чэмпіёнскім сезоне стрымліваў сябе, адчуўшы «залатыя» перспектывы. Але пры гэтым вельмі добра падрыхтаваўся да юбілею Эдуарда Малафеева. Галоўны трэнер ужо ў тыя гады мог як след парушыць рэжым.
«Мог выпіць, прычым нядрэнна так. Асабліва на банкетах з нагоды заканчэння сезона. Там пілі да любога стану, некаторых выносілі. Ну і Малафееў адцягваўся напоўніцу. Аднойчы зайшлі разам з сям'ёй Пракапенкі ў «Юбілейку», а там Малафееў адзін выпівае жорстка. У выніку мы аб'ядналіся, яго потым дадому адвозілі», – успамінала жонка гульца таго складу Пятра Васілеўскага.
Сваё 40-годдзе Малафееў сустракаў ва ўкраінскім Днепрапятроўску – там 1 чэрвеня «Дынама» гуляла з мясцовым «Дняпром». Жаданне не сапсаваць трэнеру свята, якое надыходзіла на наступны дзень, стала дадатковай матывацыяй для мінчукоў, якія здолелі выйграць 3:1. На пасляматчавай вячэры каманда выпіла трохі шампанскага – а потым трэнер здзівіў, запрасіўшы ўсіх у свой нумар з заявай, што «парушыць можна», і падлікам, хто колькі бутэлек шампанскага падрыхтаваў у гонар перамогі. Без Пудышава максімумам апынуліся тры штукі – а капітан каманды прыхапіў адразу восем.
«Не ведаю, дзе яшчэ галоўны трэнер у разгар сезона мог адзначаць дзень нараджэння з усёй камандай так, каб уся гасцініца дрыжэла. Такі прыстойны старт узялі, што Стэну [Вергеенка] дрэнна стала. Выйшаў на вуліцу – там на лаўцы магнітафон ляжыць. Узяў яго і вярнуўся. Касета была «Машыны часу», сядзелі і спявалі камандай. Потым усіх па гасцініцы збіралі – рэйс рана раніцай быў. У аэрапорце ў буфет – шампанскага няма, толькі каньяк. Калі ўсім разлілі, Малафееў вымавіў тост буфетчыцы: «Давайце вып'ем за вашыя грудзі, ад якіх кожнаму з нас хоць бы па маленькім кавалачку!». Але не цалаваў грудзі, як потым Пудышаў распавядаў. Юрка не са зла, проста так прыгажэй гучала», – казаў Кандрацьеў. Дарэчы, у варыянце гісторыі ад Пудышава Малафееў той ноччу яшчэ і пасадзіў за стол міліцыянтаў, якія прыехалі праз скаргі на шум.
Кандрацьеў жа сышоў у загул у самы нечаканы момант – перад двума апошнімі турамі чэмпіянату, калі нават Пракапенка ўжо як мог трымаўся, каб не падвесці каманду. «[10 лістапада] Брэжнеў памёр, нас дадому з базы адпусцілі. А тут якраз дзяўчынкі-валейбалісткі з Тбілісі ляцелі. «Жора, віно браць?» Ну а як ад добрага віна адмовішся? Ды і ад дзяўчынак таксама. У выніку я супраць маскоўскага «Дынама» за дубль гуляў», – успамінаў форвард той каманды (у «чэмпіёнскім» матчы са «Спартаком» Кандрацьева выпусцілі на 65-й хвіліне).
Пасля ўзятага тытулу, як успамінаў Вергеенка, у цягніку Масква – Мінск ізноў пілі шампанскае, але не шчыравалі, разумеючы, што ў Беларусі будуць масава сустракаць заўзятары. Па словах Кандрацьева, потым каманда яшчэ сама «збіралася ў розных рэстаранах». Нібыта дынамаўцы мусілі ехаць у Амерыку, але атрымалі турнір на снежных палях Смаленска і Оршы – і Пудышаў «загуляў на два тыдні на знак пратэсту». Зрэшты, у траўні 1983-га мінчукі ўсё ж пабывалі ў ЗША.
Як ужо гаварылася, алкаголь аказаўся мацнейшым за Пракапенку – летам 1983-га той быў канчаткова адлічаны з «Дынама», потым знікаў і піў з невялікімі перапынкамі на футбол, а 29 сакавіка 1989-га памёр у рэстаране гасцініцы «Мінск», дзе так падабалася Шышкіну.
Ужо пасля «Дынама» спіўся Васілеўскі. Па словах Кандрацьева, ён ніколі не бачыў сукамандніка нецвярозым, за выключэннем малых доз на банкетах. Як казала жонка Васілеўскага, яго п'янства распачалося ў канцы 1980-х. У пачатку 2000-х экс-дынамавец быў неадрозны ад тыповага спажыўца «чарнілаў» і распавядаў байкі, у якіх у 1982-м раптам аказваўся жывым Пётр Машэраў, так што верыць ім было складана. Пазней Васілеўскі ледзь не памёр, але выкараскаўся з рэанімацыі, пасля чаго на чатыры гады «завязаў». Але затым ізноў пачаў піць і ў 2012-м памёр ва ўзросце 55 гадоў.
Пудышаў, хоць і ўвесь час піў, але не співаўся. Так, былі праблемы – у тым ліку за пропуск трэнінгу экс-дынамаўца прыбралі з БАТЭ, дзе ён асіставаў Юрыю Пунтусу. Але ў 2011-м Анатоль Капскі вярнуў Пудышава ў сістэму клуба, дзе той працаваў далей без скандалаў, затое распавядаў выдатныя байкі пра старыя часы і выдаваў жарты ўзроўню, што ў 2020-м, у адрозненне ад астатніх, заразіўся сэкс-вірусам. Аднак па факце чэмпіёна-1982 спасціглі праблемы з падстраўнікавай залозай, пры якіх алкагольныя напоі супрацьпаказаныя – а ён усё адно не адмаўляў сабе ў любімым шампанскім, прычым у немалой колькасці. Пудышаў памёр 28 жніўня 2021-га ў 67 гадоў.