У АБФФ вераць, што Беларусь у футболе не горшая за Грэцыю ды Шатландыю – быццам праз статыстыку. Ну, мы на яе і паглядзелі
Мякка кажучы, не можам пагадзіцца.
23 сакавіка канчаткова вызначыўся склад групы С у кваліфікацыі да ЧС-2026 – да зборных Беларусі, Грэцыі і Шатландыі далучылася Данiя. А магла Партугалiя – і цяпер у беларускай камандзе сумуюць, што не згуляюць з Крышціяну Раналду.
Неўзабаве пасля гэтага першы намеснік старшыні АБФФ Андрэй Васілевіч выдаў дзіўны каментарый – маўляў, Данія «крыху вышэйшая класам» за Беларусь, затое праз тое, што функцыянер «асабіста ведае рабят, узровень іх гатоўнасці, бачыць усю іх статыстыку, аналітыку», то можа сказаць, што яны «знаходзяцца на адным узроўні са зборнымі Шатляндыі і Грэцыі».
Пры гэтым у рэйтынгу FIFA Грэцыя на 39-м месцы, Шатландыя – на 45-м, а Беларусь – толькі 98-я. Але ж, можа, ёсць такі нейкія аргументы на карысць пазіцыі Васілевіча? Давайце разбірацца.
Трансферныя кошты
Агульны кошт гульцоў зборнай Беларусі, выкліканых на сакавіцкія таварыскія гульні, паводле парталу Transfermarkt складаў 11,9 млн еўра. Найдаражэйшыя гульцы апошнягя склікання – Віталь Лісаковіч, Валерый Грамыка і футбаліст года Беларусі-2024 Фёдар Лапавухаў, па 1 млн еўра кожны.
Кошт зборнай Шатландыі на матчы ў сакавіку складаў 184,1 млн еўра. Як пяць складаў беларускай зборнай каштуюць сумарна дзве галоўныя зоркі шатландцаў: паўабаронца «Напалі» Скот Мактоміней (40 млн) ды капітан зборнай, абаронца «Ліверпуля» Эндру Робертсан (20 млн).
А Грэцыя каштуе і таго болей – 225,3 млн еўра. Галоўную зорку грэкаў, нападаючага Эвангеласа Паўлідзіса з «Бенфікі» (у студзені ён за 30 хвілін паклаў хет-трык «Барсе» ў шалёным матчы), Transfermarkt ацэньвае ў 23 млн еўра.
У 15,5 раза танней за шатландцаў, амаль у 19 разоў – за грэкаў: трансферныя лічбы ў беларускай каманды не даюць ніякіх падстаў казаць пра роўнасць.
Дзе гуляюць футбалісты
Каласальная прорва ў трансферных коштах тлумачыцца ў тым ліку клубнай прапіскай футбалістаў. У беларускай каманды самы статусны клуб мае 18-гадовы Трафім Мельнічэнка, ды ён выступае толькі ў другой камандзе партугальскага «Порту».
Астатнія гуляюць у Беларусі, Расіі, Казахстане, па адным чалавекі – у Балгарыі (Лапавухаў), Грэцыі (Яўген Яблонскі) і Польшчы (Герман Баркоўскі). Скажам шчыра – нягуста.
У шатландцаў 8 футбалістаў выступаюць у топ-5 лігах Еўропы. Ужо згаданы Мактоміней – другі бамбардзір (6+2) «Напалі» з другога радку Серыі А, таксама за неапалітанцаў гуляе Білі Гілмар. Найлепшы бамбардзір «Тарына» з сярэдзіны табліцы італьянскага Д1 – шатландскі нападнік Чэ Адамс (8+3).
Чатыры футбалісты зборнай Шатландыі гуляюць у АПЛ: акрамя Робертсана, гэта капітан «Астан Вілы» паўабаронца Джон МакГін, брамнік Кіран Слікер і форвард Джордж Хёрст з «Іпсвіча», паўабаронца Раян Крысці з «Борнмута». Астатнія зборнікі гуляюць у наймацнейшых клубах чэмпіянату Шатландыі, англійскім Д2 і Д3, амерыканскім МЛС, Д1 Аўстрыі.
Таксама 8 гульцоў у пяці наймацнейшых лігах Еўропы маюць грэкі. Тры гуляюць у АПЛ: брамнік Адысеас Улахадзімас («Ньюкасл»), абаронцы Канстанцінас Цымікас («Ліверпуль») і Канстанцінас Маўрапанас («Вест Хэм»). Яшчэ трое – у Бундэслізе: абаронцы Канстанцінас Кульеракіс («Вольфсбург») і Дзімітрыс Януліс («Аўгсбург»), вінгер Ёргас Масурас («Бохум»). Два зборніка грэкаў гуляюць у Серыі А – брамнік Хрыстас Мандас у «Лацыа» і нападнік Анастасіяс Дувікас у «Кома». Астатнія – у клубах элітных дывізіёнаў Партугаліі, Грэцыі, Кіпра, Даніі, Бельгіі, Чэхіі і Саудаўскай Аравіі.
Відавочна, і тут беларуская каманда не на адным узроўні з будучымі супернікамі.
Што з ЧС і ЧЕ
Беларусь, як вядома, ніколі не выходзіла ні на чэмпіянат свету, ні на чэмпіянат Еўропы. У адборы на ЧС-2022 увогуле было апошняе месца ў групе з Эстоніяй, Чэхіяй, Уэльсам (ад іх атрымалі 1:5 на выездзе) ды Бельгіяй (увогуле было 0:8).
У адборы на ЧЕ-2024 было крыху лепей, нават зачапілі нічыю са Швейцарыяй (хаця спачатку атрымалі ад яе ж 0:5). Але была і нічыя з Андорай.
А што цяперашнія супернікі? Шатландыя не была на ЧС з 1998-га. Аднак у адборы на ЧС-2022 заняла другое месца ў групе ды выйшла ў плэй-оф – праўда, там адразу саступіла Украіне (1:3).
А вось на Еўра Шатландыя ездзіла два апошнія турніры запар. I калі на ЧЕ-2020 прабіліся праз стыкі, то на ЧЕ-2024 ўзялі прамую пуцёўку за другое месца ў групе. Праўда, у фінальных частках не здабылі ніводнай перамогі ды займалі апошнія месцы ў квартэтах.
Грэцыя пасля ЧС-2014 не праходзіць адбор на мундзіяль. У кваліфікацыі ЧС-2022 сталі трэцімі ў групе – мацнейшымі аказаліся Іспанія і Швецыя.
Грэцыя ў кваліфікацыі да ЧЕ-2024 заняла трэцяе месца ў групе з будучымі паўфіналістамі турніра – Францыяй і Нідэрландамі. Але дзякуючы поспехам у Лізе нацый-2022/23 трапілі ў плэй-оф, дзе спачатку разнеслі Казахстан (5:0), але ў вырашальным матчы саступілі па пенальці Грузіі (0:0, 2:4 пен.), якая аформіла першы ў гісторыі выхад на чэмпіянат Еўропы.
Розныя дывізіёны Лігі нацый
Самы свежы міжнародны турнір для параўнання – Ліга нацый-2024/25. Зборная Беларусі мела задачу падняцца з дывізіёна С у B, але пасля паразы ад Паўночнай Ірландыі (0:2) і нічыі з Балгарыяй (1:1) у лістападзе беларусы не трапілі нават у стыкі ды засталіся ў Д3.
Тым часам Шатландыя выступала ў элітным дывізіёне А і заняла трэцяе месца ў групе з Партугаліяй, Харватыяй і Польшчай. Прычым да плэй-оф не хапіла зусім крыху.
Грэцыя, якая гуляла ў дывізіёне Б, стала другой у групе з Англіяй, Ірландыяй і Фінляндыяй. Першынства англічанам грэкі саступілі толькі па дадатковых паказніках.
Такія вынікі звялі будучых супернікаў зборнай Беларусі ў стыкавых матчах. Пакуль каманда Карласа Алоса граміла Таджыкістан (5:0) і перамагала Азербайджан (2:0) у таварняках, грэкі і шатландцы вырашалі, каму гуляць у эліце наступнага розыгрышу Лігі нацый. Мацнейшай аказалася Грэцыя (0:1, 3:0).
А калі ўзяць толькі матчы пры Алосе?
Можа, Васілевіч кажа пра перыяд пры іспанскім трэнеры Карласе Алосе, які ўзначаліў зборную Беларусі ў жніўні 2023 года? З таго часу ў каманды адбылося 18 матчаў – 5 перамог, 8 нічыіх і 5 параз, пры гэтым 10 сустрэч з «сухімі» варотамі. Але тут трэба ўспамінаць і ўзровень супернікаў – акрамя згаданай нічыі са Швейцарыяй, вялікіх прыемных нечаканасцяў ад Беларусі не было, зборная пры Алосе можа пахваліцца перамогамі над Андорай, Косавам, Люксембургам, Таджыкістанам ды Азербайджанам.
За 18 апошніх матчаў шатландцы маюць горшую статыстыку: 4 перамогі, 6 нічыіх, 9 параз. Але каманда мінулай восенню перамагла Польшчу (2:1) і Харватыю (1:0), а яшчэ была нічыя з Партугаліяй (0:0).
А вось у Грэцыі ўсё нашмат лепей – з 18 папярэдніх матчаў каманда выйграла 11 (пры адной нічыі і 6 паразах). Была перамога ў кастрычніку 2024-га над Англіяй 2:1 (праўда, пазней атрымалі і разгром 0:3), нічыя ў лістападзе 2023 года з Францыяй (2:2).
Неяк усё гэта на аднолькавы ўзровень зусім непадобна. А вы як, верыце ў цуд у кваліфікацыі?