Развітальнае інтэрв'ю Леўчанка – адмова ад кантракта, дэпрэсіі з таблеткамі, родныя на Данбасе і навучанне грэкаў не казаць «Белая Расія»
Зычыць маладым спартсменам не жыць у вакууме.
У ноч з 11 на 12 лістапада Алена Леўчанка аб'явіла пра завяршэнне кар'еры. Топавая беларуская баскетбалістка, акрамя дасягненняў са зборнай і гульні ў лепшай лізе свету, вядомая сваёй падтрымкай народа, вытрымкай пры нечалавечых умовах арышту на Акрэсціна ў 2020-м і эпічнай размовай з прарэжымным лёгкаатлетам Максімам Недасекавым.
З вясны 2021-га Леўчанка, якая стала тады чэмпіёнкай Грэцыі з «Панацінаікосам», не гуляла з-за траўмы, але сумнявалася ў тым, як паступіць з кар'ерай, і адмаўлялася ад інтэрв'ю. Цяпер жа яна пагадзілася расказаць дэталі каналу «ЧестнОК» – але ў адкрытым дыялогу мы даведаліся не толькі пра тое, ад якога кантракта Алена адмовілася дзеля здароўя, але і пра яе дэпрэсіі, і пра падтрымку ад маладых гульцоў, і пра асабістае на вайне, якую з 24 лютага працягвае Расія ва Украіне з выкарыстаннем тэрыторыі Беларусі. Вось самыя цікавыя моманты з відэа.
Пра завяршэнне кар'еры, нягледзячы на прапановы
Рашэнне скончыць кар'еру выношвала вельмі доўга. Не ведала, што будзе так складана. Не таму, што я трымалася за спорт. Але тое, як гэта адбылося, – ты апынаешся адзін у іншай краіне, плюс фон таго, што адбываецца ва Украіне і ў Беларусі. Усё гэта мяне прыціснула. Але калі я прыняла рашэнне завяршыць кар“еру, майму целу як быццам стала лягчэй. У мяне перастала недзе балець, ныць.
Дарэчы, ніхто не ведаў, але ў мяне быў падпісаны кантракт у вышэйшай лізе ў Турцыі, былі і іншыя прапановы. А я пасля апошняй траўмы ўжо праз 6-7 тыдняў бегала без болю. Але мне доктар сказаў, што [у выпадку працягу кар'еры] у мяне могуць быць вельмі сур“ёзныя праблемы. Так, я трэніруюся, 10 кіламетраў магу прабегчы. Але ж яшчэ ёсць і жыццё далей. А для мяне важна быць актыўнай. Так што ад усіх прапаноў адмовілася. Мне трэба было спыніцца. Затое скончыла кар'еру на чэмпіёнстве.
Што буду рабіць далей? Як толькі захачу гэтым падзяліцца, то падзялюся, абяцаю.
Пра рэакцыю і яе адсутнасць на завяршэнне кар'еры
Хто са зборнай напісаў пасля абвяшчэння пра завяршэнне кар'еры? Ды зразумела хто: Сныціна, Марчанка. Ну і, у прынцыпе, усё. Нават «Прессбол» пабаяўся напісаць пра гэта (у першым нумары пасля абвяшчэння Леўчанкі пра завяршэнне кар'еры газета не паведаміла пра гэты факт – заўв. Tribuna.com).
Ці крыўдна такое маўчанне? Яно надало мне статусу. Давай называць рэчы сваімі імёнамі: сёння ў Беларусі няма такога чалавека, як я, ніхто не гуляў у жаночай НБА, у іншых чэмпіянатах. Поўнае маўчанне? Атрымліваецца, ні ў аднаго заўзятага ябацькі сёння няма нічога негатыўнага сказаць у адносiнах да мяне. Усе яны моўчкі, ціхенька назіраюць заканчэнне маёй кар'еры. Ім нават перавярнуць няма чаго. Для мяне гэта, мне здаецца, вялізныя апладысменты.
Пра падзеi ў Беларусі і вайне ва Украіне
Пасля падзей 2020-га ідзе трэці год. Дагэтуль пастаянна даваць інтэрв'ю і ўсё каментаваць? Думаю, у нас усе цудоўна разумеюць, што адбываецца. Калі каментарыяў становіцца менш, гэта не азначае, што мы забыліся. Ты маўчыш не таму, што табе нешта стала няважна. Я бачу колькасць зняволеных і ўсё, што адбываецца. А так атрымліваецца, што калі ў мяне з'яўляецца менш рэакцый на гэта, дык людзі аўтаматычна думаюць, што ты пра іх забылася і нічога не робіш.
Вельмі часта чую, што трэба нешта рабіць – а што менавіта? Думаю, формулы няма. Трэба паступаць, засноўваючыся на мінулым досведзе, а ў нас нават досведу няма. Кожны з нас праходзіць гэта па-рознаму. Дзе я магу, я дапамагаю. Марафоны і гэтак далей – мы гэта ўсё робім. Нават калі не ў тых маштабах, што два гады таму – гэта не значыць, што мы спыніліся. Але мы павінны быць разумнейшымі, таму што людзям стала складаней.
Дрэнных эмоцый вельмі шмат, проста мы іх навучыліся крыху пераварваць. Колькасць палітвязняў у тых умовах, у якіх яны ўтрымліваюцца, вельмі на мяне цісне дагэтуль. Плюс вайна ва Украіне. У мяне родныя знаходзяцца пад Данецкам.
Пра дэпрэсію з-за траўм і страту формы пасля Акрэсціна
Калі малады, самае цяжкае – гэта траўмы, асабліва калі адна за іншай. Калі ва ўніверсітэце ў мяне так пачало адбывацца, мне здавалася, што я не выцягваю. Я ведаю, што такое дэпрэсія. Ведаю, што такое прымаць медыкаменты супраць дэпрэсіі. Ведаю, як з гэтым хадзіць на трэніроўкі – табе проста херова.
З 2019 года мне зноў падавалася, што я не выцягну. Ты ўвесь час у зале, і людзі не бачаць, што ты зноў у стане дэпрэсіі. Даходзіць да таго, што ты набіраеш вагу і не разумееш, што адбываецца. Калі людзі мне кажуць, што ў іх дэпрэсія, што яны не выцягваюць, – я выдатна гэта разумею. Але я выцягнула. Спорт мяне выратаваў. Проста прымушала сябе трэніравацца – і гэта было тое, што давала мне зарад энергіі. І рашучасці :). Ну і, канешне, мне дапамагалі мае родныя, блізкія, мае сябры.
[Да Акрэсціна] у 2020-м у мяне была выдатная форма: і трэніроўкі, і ежа, якую я сама гатавала – поўная праграма, у якую я душу ўклала. Шкада было яе страціць. Але тое, як я паступала [пратэстуючы і падтрымліваючы народ] – гэта маё рашэнне і мая адказнасць. Няхай пасля гэтага былі наступствы, але ў мяне ніколі не было адчування: «Лепш бы я гэтага не зрабіла». Усё адбылося як павінна было. Любыя нашы выпрабаванні – гэта пэўны досвед.
Пра перспектыву падняць белбаскет з каленяў і дзіцячы спорт
Каб згаджацца на прапанову паднімаць баскетбол з каленяў, трэба разумець, што для гэтага будуць рабіць. Калі будзе зроблена нейкая платформа з перспектывамi, то, вядома, я пагаджуся. А калі ў людзей, якія вышэй за цябе, няма ніякай цікавасці – мы гэта ўжо праходзілі. Баскетбол жаночы – мы самі сябе паднялі: не было залы, мы самі сабе форму перашывалі.
Для мяне цікавая праца з моладдзю, дзецьмі. Няхай мая гісторыя паказвае ім, што шмат што магчыма. Мне хочацца натхняць, дапамагаць людзям дабівацца, імкнуцца быць лепшай версіяй сябе. А яшчэ я люблю ўсё, што звязана з модай, так што калі б спорт, соцыум і мода былі звязаны ў маёй дзейнасці – гэта было б ідэальна. Трэніраваць [дарослую] каманду ў мяне не было ніколі запалу. Але, магчыма, калі-небудзь я стану і трэнерам.
Цяперашні бан ставіць дзіцячы спорт у тупік. Каб расці, трэба ездзіць спаборнічаць з лепшымі, спрабаваць сябе, паказваць сябе. А сёння можна сябе паказаць максімум у Расіі, і гэта выглядае вельмі сумна. Але я вельмі спадзяюся, што ў будучыні ў маёй краіне будуць дзяўчынкі і хлопцы супастаўнага з маім узроўню і нават вышэйшым.
Былі маладыя баскетбалісткі, якія мне пісалі з падзякай, што я натхняю, а ў канцы дадавалі: «Жыве Беларусь!». Магу пажадаць ім трэніравацца, не апускаць рукі, але ў той жа час не быць проста спартсменам, не жыць у вакууме, адкрыць вочы і разумець, што ў нейкай меры ў цябе забіраюць будучыню.
Пра грошы і легіянерства
У Беларусі спартсменаў робяць закладнікамі фінансаў – даюць такія сумы, што людзі разумеюць, што за мяжой столькі са сваім узроўнем не заробяць, і трымаюцца за гэта. Калі табе камфортна ў Беларусі, ты атрымліваеш сваю капеечку і можаш ціхенька сядзець.
Я ніколі не хацела заставацца толькі ў Беларусі. Я хацела паехаць паглядзець, што там у свеце, ляцела ў ЗША, не ведаючы англiйскай, ляцела ў Кітай, мабыць, першай з еўрапейскіх баскетбалістак. Але гэта была цяжкая праца. Калі мне было вельмі складана, я памятала словы бацькоў: дзе б ты ні была, ты заўсёды можаш вярнуцца дадому. А магчымасць з“ехаць і паглядзець іншыя краіны, там развівацца – яна можа быць адна.
Пра прарэжымных атлетаў
Самы крынжовы персанаж белспорту? Недасекаў. Вось толькі сказаў, што будзе з вайскоўцамі, нагадаў пра сябе. Ці значыць гэта, што нашыя зносіны [у канцы 2020-га] нічога не далі? Мне здаецца, яны далi шмат. Гэта паказала яго асобу, ідэнтычнасць. Гэта не проста выразкі з інтэрв“ю, гэта было ўжывую. Чалавек сябе праяўляе, так, што не ведаю, як гэта назваць, акрамя як крынж.
З кім бы яшчэ хацела падыскутаваць? Ну, з [прарэжымнай лёгкаатлеткай Анастасіяй] Мірончык-Івановай можна было б, калi б чалавек быў гатовы. Але я не гару жаданнем і не імкнуся. Яны самі сябе праяўляюць ва ўсёй красе.
Пра Грэцыю
Я трэці год восенню ў Грэцыі – і атрымліваю асалоду да гэтага часу ад сонца, цёплага надвор“я, мандарыны хутка пойдуць, лімоны. Грэцыя дае мне добрае пачуццё ўнутры. Я не перастаю быць ёй удзячнай.
Калі мяне ў Грэцыі пытаюцца, адкуль я, я дакладна кажу Belarus. Таму што па-грэчаскi кажуць «Леўкарасія», гэта значыць «Белая Расiя» – і мяне гэты судотык проста раздражняе. І я кажу: а вы ведаеце, дзе гэта – Беларусь? І тлумачу, расказваю пра тое, што адбываецца ў краіне, прашу не казаць «Леўкарасія». Так я стараюся як мага больш людзей ахапіць, прыцягнуць да таго, што мы робім.
