Экс-гулец ЧБ разнёс «Шахцёр» за абыход лімітаў з канвертамі, падман гульцоў і проста калгас – а заадно апынуўся заўзятым адэптам «рускага свету» (як жа топіць за вайну ва Украіне)
У 2020-м быў за сыход Лукашэнкі ці сумленныя выбары.
У канцы мінулага года «Трыбуна» распавядала, што ў чэмпіёна краіны трох апошніх гадоў салігорскага «Шахцёра» намячаюцца праблемы – міністр спорту Лукашэнкi Сяргей Кавальчук загадаў клубу пачынаць жыць па агульных правілах. Гаворка ішла пра зарплатныя ліміты – па рашэнні рэжымнага кабміна ў сезоне-2022 гульцы ЧБ (акрамя беларускіх зборнікаў) маглі атрымліваць не больш за 8 тысяч рублёў, але «гарнякі» паспяхова ігнаравалі правілы, карыстаючыся значным становішчам у сістэме апекуна клуба, кіраўніка «Беларуськалія» Івана Галаватага. Цяпер Кавальчук захацеў закрыць шчыліны для ўсіх – зрэшты, не выключана, што Галаваты ўсё яшчэ больш уплывовы, чым «міністр», і той не здолее выканаць сваё жаданне.
Пакуль жа «Шахцёр» патрапіў у скандал з-за мутных схем мінулага – гучныя прэтэнзіі з нагоды адсутнасці абяцаных выплат і наогул «калгаснага» вядзення спраў прыляцелі з Расіі. Агучыў іх былы гулец чэмпіянату Беларусі Антон Смірноў, які называе сябе спартыўным юрыстам. А па дарозе ён выклікаў у свой адрас абвінавачванні ў імперскіх адносінах да Беларусі – і пры бліжэйшым разглядзе аказалася, што Смірноў і не хавае сваю прыхільнасць да «рускага свету».
Раскажам падрабязней, у чым расiянiн абвінаваціў «Шахцёр» і хто ён наогул такі.
У чым прэтэнзіі да «Шахцёра»?
Пра «Шахцёр» Смірноў пачаў гаварыць з-за свайго кліента Валерыя Чыжова. Расійскі трэнер варатароў прыйшоў у клуб у 2022-м у складзе штаба Сяргея Ташуева, з якім стаў працаваць з 2020-га ў «Чайцы» з расійскага Д3 – у першы заход Ташуева ў Салігорск з кіперамі працаваў Юрый Чумак. Пасля таго, як галоўны трэнер пасярод сезона-2022 з'ехаў у Грозны, Чыжоў застаўся працаваць у штабе Міліча Чурчыча і ў выніку ўзяў з камандай чэмпіёнскі тытул. Як вядома, у канцы 2022-га «Шахцёр» прызначыў новым галоўным трэнерам Аляксея Багу – і, паводле інфармацыі на сайце клуба, экс-памочнікі Ташуева ў штаб зараз не ўваходзяць. Аднак Смірноў заяўляе, што пры гэтым дамову з Чыжовым ніхто не скасаваў – больш за тое, дзейнічае яна нават у Чурчыча, які ўжо ўзначаліў казахстанскі «Табол». Разрываць кантракт і выплачваць кампенсацыю за астатнi тэрмін яго дзеяння нават з адтэрміноўкай, на якую згодзен Чыжоў, клуб адмаўляецца. Пацвярджэннем стала фота дакумента за подпісам дырэктара «Шахцёра» Аляксандра Марчанкі, паводле якога з 21 студзеня Чыжова «перамяшчаюць» у дубль (хоць сярод яго трэнераў на сайце расіянін таксама не значыцца). Смірноў, які асабіста прыехаў разбірацца з сітуацыяй у Салігорск, але не змог дабіцца ад бухгалтэрыі клуба выдачы неабходных дакументаў, назваў ссылку коўча «найгрубейшым парушэннем умоў кантракта».
Аднак, паводле слоў Смірнова, трэнер варатароў можа скасаваць пагадненне па ўласным жаданні і адсудзіць кампенсацыю, бо ў клуба ёсць больш чым двухмесячная запазычанасць перад работнікам. Яго прадстаўнік напісаў пра гэта яшчэ 6 студзеня – а цяпер канкрэтызаваў: з красавіка 2022-га «Шахцёр» не плаціць Чыжову тое, што прапісана ў дадатковым пагадненні да кантракту. Такая «лішняя» папера лічыцца часткай дамовы, а выкарыстоўвацца можа як раз для абыходу лімітаў – бо ў асноўным дакуменце лёгка прапісаць прыдатную рэжыму невялікую суму, а ў дадатковым, нідзе яго не «засвечваючы», паказаць рэальную. Але на гэтым грашовыя абвінавачванні ад Смірнова не скончыліся – ён наўпрост заявіў, што «гарнякі» плююць на дзяржарганічэнні.
– У салігорскім «Шахцёры» квітнее чорная бухгалтэрыя. Гэта пацвердзіць кожны, хто працаваў у клубе. Прэміяльныя плацяцца гатоўкай у канверце, заработную плату ўстанаўлiваюць у памерах вышэй за ліміты, устаноўленых заканадаўствам, такім чынам уводзяць у зман гульцоў і трэнераў, завабліваюць да сябе, а потым не выконваюць абавязацельстваў па выплаце, прыкрываючыся лімітамі. Бонус за чэмпіёнства да 31 снежня павінен быў быць выплачаны – няма разумення, калі будзе. Да мяне беларусы [гульцы клуба] звяртаюцца, таму што ўжо стаміліся ад абяцанняў, ад «заўтракаў», ад хамскага стаўлення непрафесійнага, – заявіў Смірноў.
Акрамя таго, прадстаўнік Чыжова распавёў, што ў снежні 2022-га ва ўсіх супрацоўнікаў «Шахцёра» ўтрымалі з заробкаў больш за тысячу рублёў за «спецавопратку» – так, па словах Смірнова, у клубе называюць спартыўную экіпіроўку, якую гульцы і трэнеры звычайна проста вяртаюць клубу пры скасаванні кантракту (які ў коуча ўсё яшчэ дзейнічае). Марчанка аргументаваў утрыманне падазрэннем, што Чыжоў мог бы не вярнуцца ў клуб пасля водпуску і не здаць форму – гучыць максімальна недарэчна.
Літаральна адразу ж пасля таго, як заявы Смірнова разышліся па спартыўных медыя, у Чыжова пачаліся праблемы – у нумар на базе «Шахцёра», куды засяляўся трэнер, прыйшоў «бяспечнік» клуба і стаў выганяць коўча, таму што ў яго нібыта няма дазволу на пражыванне (па словах Смірнова, што яно было атрымана ад Марчанкі), а ў кантракце Чыжова няма пунктаў, якія абавязваюць «гарнякоў» даваць яму жыллё. У выніку коўчу прыйшлося сысці з базы.
Смірноў у выніку жорстка прайшоўся па Марчанку і іншым функцыянерам салігорскага клуба.
– Бардак у «Шахцёры» самы натуральны ва ўсім. Я такой клаўнады не бачыў нідзе і ніколі. Калгас і цырк.
Мы каменя на камені не пакінем на дырэктару Марчанку, які зусім нібы не ведае пра левыя выплаты прэміяльных і іншых сум. Мне падаецца, па спадару Марчанку і яшчэ шэрагу таварышаў у Салігорску плача мясцовая турма. Ну ці прынамсі ім трэба ісці працаваць у шахту. Хоць там таксама шмат чаго трэба ведаць і ўмець, а гэта не пра Марчанку і ка. Юрысконсульт клуба – наогул ахтунг, чалавек з верталёта бачыў і сваю прафесію, і футбол.
Я буду глушыць гэтых дзеячоў, якія зарваліся, да таго часу, пакуль яны не праявяць павагу і не выплацяць усё, што павінны па законе. Я іх навучу працаваць, як ужо гэта рабіў у выпадках са шматлікімі клубамі. Будзем звяртацца ў пракуратуру, – заявіў Смірноў.
Хто такі Смірноў?
Антон Смірноў не ўпершыню сутыкаецца з беларускім футболам. У яго за плячыма гульнявая кар'ера ў расейскім «міноры», якая пару разоў перарывалася ад'ездамі ў нашу краіну. Сезон-2008 рослы цэнтральны абаронца пачаў у мiнскім «Лакаматыве» (ён жа СКВІЧ) – і, паводле яго расказаў, за 11 матчаў у «вышцы» паспеў выклiкаць такое ўражанне, што яму прапаноўвалі зрабіць беларускі пашпарт пад прыцягненне ў зборную (і гэта ў 24 гады, ага), а таксама паспрабавалі прадаць у кітайскі «Бейцзін Гаань» (але пра гэта Смірноў хаця б захаваў дакументы). Праўда, у Кітаі гулец, як кажа, парваў «крыжы» і ў выніку з-за няўдалага лячэння выпаў з футбола на 2,5 года.
У другой палове 2012-га Смірноў аб'явіўся ў «Славіі» і правёў яшчэ сем сустрэч у ЧБ, дзе мазырскі клуб з цяжкасцю пазбег пераходных матчаў. На гэты раз, па запэўненнях абаронцы, ён даваў парады па складзе па просьбе трэнера Юрыя Малеева, але потым быў забыты ім, калі ляжаў у бальніцы пасля пералому носа, з-за чаго вырашыў сысці з клуба (праўда, потым наштосьцi паехаў з ім на міжсезонныя зборы, пасля чаго не знайшоў каманду і завяршыў кар'еру). У фан-групе «Славіі» нават захавалася паведамленне Смірнова пра «абразлівае стаўленне да футбалістаў» – калі што, «у фінансавым плане» гулец, як пазней прызнаўся, меў 2500 долараў у месяц, што назваў «капеечным заробкам».
У канцы 2014-га Смірноў зарэгістраваў ТАА «Алетэя», якое зараз называе «першая футбольная прававая кампанія». Паводле адкрытых даных, экс-футбаліст застаецца ўладальнікам кампаніі і яе адзіным супрацоўнікам. Сябе Смірноў называе «спартыўны юрыст ужо гадоў 10 як» – менавіта як юрыст фігураваў звычайна і ў шматлікіх інтэрв'ю, у якіх распавядаў пра «чорную бухгалтэрыю» расійскіх клубаў і пагрозы свайму жыццю ад незадаволеных яго дзейнасцю, а ў 2016-м згадаў, што «сутыкаўся з сур'ёзнымі праблемамі даўгоў перад футбалістамі» у ЧБ. Праўда, у 2022-м каментатар Аляксей Андронаў заявіў, што ў Смірнова няма юрыдычнай адукацыі, на што той толькі адказаў, што «лепш быць недаюрыстам, чым недачалавекам». Агентам жа Смірноў сябе называць цалкам адмаўляецца – хоць расказваў, што ў 2021-м прайшоў агенцкую акрэдытацыю і падпісвае агенцкія дагаворы з гульцамі. Уласна, у расійскіх медыя замест прозвішча Смірнова часта пiшуць «агент Андрэя Лунева» – гэта самы вядомы кліент «юрыста», расійскі запасны брамнік нямецкага «Баера».
Знайшлося для Смірнова і такое вызначэнне: «Самы востры Telegram-канал у расійскім футболе». Там сапраўды шмат крытыкі ў адрас самых розных людзей (і з футбола, і нават проста падпісчыкаў – не падабаецца Смірнову вельмі шмат хто, ён крытыкаваў нават Ташуева як «самага дэпрэсіўнага трэнера») у самай грубай форме – для аўтара звычайна ўжыванне слоў «вырадак», «дэбіл», «ублюдак» і таму падобных. Часам даходзіць да такой словатворчасці.
У красавіку 2022 года камітэт па этыцы Расійскага футбольнага саюза за «шматлікія факты публічных абраз іншых асоб, у тым ліку суб'ектаў футбола» адхіліў Смірнова на год ад любой футбольнай дзейнасці са штрафам – праўда, пасля апеляцыі тэрмін быў скарочаны да трох месяцаў. Смірноў шмат і разнастайна наязджаў на вышэйшых чыноўнікаў расійскага футбола, так што разбіральніцтва на яго конт не здзіўляла. Агент жа, які быў незадаволены сваім банам (хоць сам заклікаў адхіляць за хамскія выказванні), сцвярджаў, што заяву на яго напісаў тагачасны прэзідэнт РПЛ Ашот Хачатуранц, адна з мішэняў крытыкі, які выкарыстаў як падставу абразы ў адрас Аляксандра Аліева і Аляксандра Зінчанкі.
Чым жа раззлавалі Смірнова былы і цяперашні гульцы зборнай Украіны? Для таго, каб здагадацца пра гэта, не трэба далёка хадзіць – дастаткова паглядзець на свежую разборку Смірнова з беларускімі апанентамі. Пачалася яна з выказвання агента наконт спробы «перамясціць» Чыжова ў дубль – Смірноў у сувязі з гэтым напісаў, што «часам рускую мову трэба вучыць, усё ж яна ў РБ афіцыйная». У адказ інсайдар Мікалай Іваноў заўважыў, што агент «вучыць «Шахцёр» рускай, Беларусь «Белоруссией» называе – валодае дасканала». Смірноў прадказальна спаслаўся на правілы мовы (з якіх, канешне ж, наогул не бывае выключэнняў, нават калі мова дзесьці афіцыйная) і прапанаваў «прад'явіць немцам» за назву Weißrussland – хаця нават у нямецкамоўнай Вікіпедыі, не кажучы ўжо пра СМІ, даўно перайшлі на Belarus.
У спрэчку ўключыўся калега Іванова па медыяполі Дзмітрый Сельвяструк – і назваў Смірнова «імперскім быдлам з комплексам велічы». За гэта агент назваў апанента «дзяцел» і змяшаў Беларусь з рэжымам Лукашэнкі – запытаўся, ці можа «гаварыць пра самастойнасць краіна, якая жыве на імперскія крэдыты». А потым выклаў відэа, у якім гаварылася, што «Украіна асуджаная ўвайсці ў склад Расіі».
Так, вы ўжо зразумелі: Смірноў – заўзяты адэпт «рускага свету», у якім адмаўляецца права на незалежнасць што нашай краіны, што Украіны. Зразумела, што зараз топіць агент і за вайну ва Украіне, якую з 24 лютага працягвае Расiя з выкарыстаннем тэрыторыі Беларусі. Але, вядома, вайну як сапраўдны прыхільнік рэжыму Пуціна Смірноў называе «спецыяльнай аперацыяй» (пасля гэтага ўсё яшчэ лічыцца кімсьці «праўдарубам», так-так). Тых, хто з ім не згодны, агент лічыць здраднікамі Радзімы, напрыклад, Яўгена «Красаву» Савіна, знаёмствам з якім ганарыўся яшчэ ў 2021-м, а яшчэ моцна незадаволены быў нават тымі, хто проста запосціў словы «Не вайне». Праграмнае паведамленне наконт сваіх поглядах агент пакінуў у сакавіку 2022-га.
Хоць падобных заяў у Смірнова шмат – усё і цытаваць стомішся. Прыкладаецца ўвесь набор прапагандысцкіх штампаў – пра «вайну восем гадоў на Данбасе» (тут падрабязней), пра тое, што Расiю хтосьці «прымусіў» пачаць уварванне, што Украіна – «марыянетка ў руках Захаду» з «нацысцкімі» ўладамі. Больш за тое, Смірноў заявіў, што ва Украіне са свабодным галасаваннем і рэальнай барацьбой партый у парламенце «не было нават падабенства выбару, як гэта адбываецца ў нас пры выбары Пуціна». Яшчэ адна геніяльная думка: «Ці акупанты мы? Цяпер сапраўды так. Але тыя самыя акупанты, якія нясуць дабро, выбар, жыццё, паветра» (гэта Смірноў напісаў 24 лютага – але заваленыя трупамі Буча і Ізюм, знішчаны снарадамі Марыупаль і іншыя знявечаныя вайной ўкраінскія гарады наўрад ці пераканалі яго ў адваротным).
Аднак сам Смірноў на вайну не імкнецца – пры гэтым хвалiцца тым, што, аднекуль маючы пашпарт Ізраіля, не з'яжджае з Расіі. На фронт ён гатовы ісці толькі па позве, і тое хоча, каб яго спачатку «чамусьці навучылі, каб быў карысны» (дрэнная для агента навіна – часта ў мясарубку мабілізаваных кідаюць без гэтага), а добраахвотнікам яму там, маўляў, «рабіць няма чаго – не служыў». Пры гэтым у кастрычніку Смірноў заяўляў, што «ніколі не заклікаў забіваць хахлоў», а пасля гэтай абразлівай фармулёўкі дадаў, што ў яго «куча сяброў» ва Украіне – краіне, якой ён у сакавіку прадказваў, што яна будзе «раздроблена на кавалкі, ніякіх сумневаў». А пасля афіцыйнай акупацыі Расіяй частак тэрыторый Данецкай, Луганскай, Запарожскай і Херсонскай абласцей Украіны Смірноў напісаў, што пры выдачы яму паўнамоцтваў гатовы неадкладна адправіцца туды «для наладжвання футбольнай гаспадаркі» – а затым дадаў вось такія паведамленні.
Яшчэ больш дзічыны можна ўбачыць у рэпостах Смірнова – там і сцвярджэнне, што «Украіна – штучнае стварэнне на спрадвечна рускіх і польскіх землях», і заклік пасля выбуху на Крымскім мосце разбурыць усе масты і электрастанцыі краіны, «убіць Украіну ў XVIII стагоддзе – потым, пасля перамогі, усё адновім». Акрамя многіх іншых запісаў прапагандысцкіх каналаў, ёсць у тэлеграме Смірнова выказванні былога прэзідэнта РФ Дзмітрыя Мядзведзева, які стаў галоўным па абразах у бок Еўропы і Амерыкі, ці, напрыклад, відэа з Яўгенам Прыгожыным, кіраўніком ПВК «Вагнер», чые метады ўсё больш нагадваюць фашысцкія, а наймітаў масава набіралі сярод забойцаў і іншых злачынцаў з расiйскіх турмаў. Цікава, што пад пастамі Смірнова нельга пакінуць негатыўныя рэакцыі – відаць, зразумеў, як іх закрыць пасля вышэйзгаданых пастоў.
Застаецца дзіўным у такім раскладзе толькі адзін факт – у жніўні 2020-га Смірноў заявіў, што не можа больш падтрымліваць рэжым Лукашэнкі, якога хваліў за адмову ад каранцінаў у каранавірус, і заклікаў палітыка сысці або правесці сумленныя выбары, а потым яшчэ і ад імя «Алетэі» падтрымаў збітых гульцоў «Крумкачоў» і асудзіў гвалт сілавікоў і затрыманні мірных людзей за грамадзянскую пазіцыю.
