Магчыма, Юрэвіч – сапраўды футбольны геній, але мутныя гісторыі здараліся з ім і раней. Вось як ён ратаваў свой «Лакаматыў» ад вылету 20 гадоў таму
10 тысяч долараў «Нафтану».
Некалькі месяцаў таму Анатоль Юрэвіч стаў дзяржаўным трэнерам па футболе ў лукашэнкаўскай сістэме і, здавалася, атрымаў поўны карт-бланш на развіццё гэтага віду спорту ў Беларусі. Сёння 65-гадовы спецыяліст, сярод выхаванцаў якога шмат вядомых гульцоў, - адзін з фігурантаў новай справы аб дзіўных матчах у белфутболе. Пакуль не да канца зразумела, якую ролю выконваў Юрэвіч ва ўсёй гэтай гісторыі і што ён такога нарабіў, але за гэта ён ужо аштрафаваны федэрацыяй футбола на 37 тысяч рублёў і дыскваліфікаваны на пяць гадоў.
Пры гэтым фігуру Юрэвіча даўно суправаджаюць розныя размовы, прычым не толькі захопленыя праз па-сапраўднаму эфектыўную працу. Шмат гавораць і пра датычнасць спецыяліста да адваротнага боку футбола. Адну з такіх гісторый з пачатку 2000-х "Трыбуне" пагадзіліся распавесці былыя гульцы "Нафтана".
10 тысяч для выратавання і неаптымальны склад суперніка
У 2000 годзе ў Беларусі быў створаны футбольны клуб «Лакаматыў» (у будучыні - СКВІЧ), які ўжо на сезоне-2001 заявіўся ў другую лігу. Адразу стаўшы чэмпіёнам Д3, "чыгуначнікі" патрапілі ў першую лігу, дзе таксама не затрымаліся - па выніках сезона занялі трэцяе месца і напрамую (тады ў "вышку" выходзілі як раз тры каманды) прабіліся ў эліту. У сезоне-2003 «Лакаматыў» дэбютаваў у кампаніі наймацнейшых клубаў Беларусі. Адным з творцаў таго поспеху быў Анатоль Юрэвіч - галоўны трэнер "Лакаматыва" ад моманту заснавання.
Выступленне ў эліце атрымалася неадназначным. З аднаго боку, каманда дабілася поспеху ў Кубку Беларусі, дзе вясной гуляла ў фінале супраць мінскага "Дынама" (праўда, там уступіла 0:2). З іншага, чэмпіянат быў правалены. На працягу ўсяго года каманда плялася ў нізе табліцы. Пасля 29 тураў у калектыва было ўсяго чатыры перамогі (над «Славіяй», «Белшынай», «Зоркай» і «Дарыдай») і дзевяць нічыіх. Розніца мячоў - 15-42. Трэба адзначыць, што склад у "Лакаматыва" ў той перыяд быў вельмі і вельмі маладым, сярэдні ўзрост гульцоў складаў усяго 20 гадоў. На поле выходзілі ў тым ліку непаўналетнія, хаця былі і ветэраны (апорніку Міхаілу Смірнову ў тым годзе споўнілася 34). Пад кіраўніцтвам Юрэвіча гулялі тады футбалісты, якія ў будучыні дабіліся пэўных вышынь у айчынным футболе: Павел Рыбак, Мікалай Кашэўскі, Іван Біёнчык, Дзмітрый Асіпенка. Было і некалькі легіянераў.
Хоць калектыў і выступаў у "вышцы" вельмі натужна, але ўсё ж захоўваў шанцы на выратаванне аж да апошняга тура. Тады і здарылася гісторыя, пра якую пойдзе гаворка ніжэй. Важна адзначыць, што яе пацвердзілі "Трыбуне" некалькі ўдзельнікаў тых падзей.
Перад заключным матчам сезона "Лакаматыў" размяшчаўся на перадапошнім месцы з 21 пунктам і адставаў ад "Славіі" на тры пункты. Каб апынуцца на 14-м радку і застацца ў эліце (пераходных матчаў тады не было), «чыгуначнікам» патрабавалася перамагаць дома «Нафтан» і спадзявацца на тое, што ў Мазыры мясцовая каманда саступіць жодзінскаму «Тарпеда». У такім выпадку па дадатковых паказчыках на 15-е месца апускалася б "Славія" ("Маладзечна-2000" датэрмінова гарантавала сабе вылет).
Чэмпіянат Беларусі-2003
30-ы тур
09.11.2003. Мінск, стадыён "Лакаматыў". 500 гледачоў
«Лакаматыў»: Макаўчык, Берыянідзэ, Лемяшэўскі, Лукашэвіч, Абдаль-Маджыд, Халецкі, Кабельскі (Ткачук, 75), Шуманаў, Літвінчук (А. Кучук, 64), Біёнчык, Асіпенка (Вінцэвіч, 80).
«Нафтан»: Сініцын, Гарахоўскі (Швыдакоў, 46), Дубіна, Кірэнкін, Сяднёў, Апанас, Бяляй, Ерамееў, Кузняцоў, Какабадзэ (Мірончык, 65), Вехцеў.
Гол: 1:0 - Літвінчук (45, з пенальці).
Папярэджанне: Халецкі (37).
Супернік "Лакаматыва" па апошнім туры - "Нафтан" - ужо проста заканчваў сезон без асаблівай матывацыі. Вышэй восьмага месца яму было не падняцца.
- Па сутнасці, мы ўжо гулялі ў сваё задавальненне, спакойна фінішавалі ў сезоне, - успамінае той год экс-галкіпер Наваполацка Дзяніс Парэчын.
І вось з такім настроем госці прыехалі ў Мінск за суткі да сустрэчы з "Лакаматывам". Размясціліся ў гасцініцы "Спадарожнік" на вуліцы Чкалава - зусім непадалёк ад хатняга стадыёна "чыгуначнікаў".
- Але яшчэ за пару дзён да гэтага да нас сталі далятаць размовы, што тагачасны трэнер мінскай каманды Анатоль Юрэвіч можа, так бы мовіць, даць грошай, каб «Нафтан» саступіў і дапамог «Лакаматыву» выратавацца. І нават называлася канкрэтная лічба - 10 тысяч долараў на каманду. Пацешна, што ў нас у той перыяд прэміяльныя за перамогу былі 600 долараў на чалавека, а калі б Юрэвіч прынёс 10 тысяч, то атрымлівалася б па 500 долараў за паразу. Зрэшты, справа ж не ў грошах - усе, з кім я меў зносіны, не хацелі ўдзельнічаць у махінацыях. Супраць быў і я, - працягвае Парэчын.
- Нейкія размовы былі, але так, каб канкрэтна да мяне асабіста прыйшлі і сказалі, што прапануецца вось такая сума за паразу - гэтага не памятаю. Аднак размовы, быццам бы, сапраўды хадзілі. Можа, кіраўнікі клубаў, нейкія спецыялісты паміж сабой нешта вырашалі, - дапаўняе тагачасны ўкраінскі паўабаронца «Нафтана» Сяргей Кузняцоў.
Аднак толькі размовамі справа не абмежавалася. З наваполацкай камандай у Мінск прыехаў старшыня клуба Леанід Падліпскі, якога ў тым годзе толькі абралі на пасаду.
- І вось напярэдадні матчу, увечары 8 лістапада, у нумар прыйшлі трэнеры (тады галоўным быў Васіль Зайцаў - Tribuna.com) і сказалі, што трэба зайсці на размову да кіраўніка клуба. Адразу зразумеў, пра што пойдзе гаворка, і мы разам з суседам па пакоі (не буду ўдакладняць прозвішча) сказалі, што нікуды не пойдзем. Трэнеры адказалі, што мы падводзім калектыў, могуць быць наступствы для нас, і ўсё ў такім родзе. І дадалі, што рашэнне ўжо прынятае наверсе. Тым не менш мы адмовіліся [куды-небудзь ісці], тым больш з хлопцамі яшчэ перад ад'ездам у Мінск дамовіліся, што нікому нічога не будзем здаваць, прадаваць. Будзем гуляць сумленна, - працягвае Парэчын.
Аднак дыялог некалькіх футбалістаў з Падліпскім усё роўна адбыўся - у кабінеце прысутнічаў і тагачасны начальнік каманды Анатоль Цыбін. Функцыянеры данеслі да гульцоў, што ўсё вырашана на высокім узроўні. Маўляў, Юрэвіч праз боса "Лакаматыва" Віктара Паўлава прапанаваў 10 тысяч долараў за тое, што "Нафтан" прагуляе, дапаможа камандзе выратавацца ад вылету з вышэйшай лігі. Кіраўніцтва дало дабро, таму справа - за гульцамі. Яны павінны выканаць указанні кіраўніцтва.
Як успамінаюць удзельнікі тых падзей, Падліпскі атрымаў рашучую адмову - практычна ўсе адмовіліся ўдзельнічаць у здачы матчу. Гэта адбілася на выбары складу на гульню.
- Усіх, хто адмовіўся, у выніку пакінулі на лаўцы ці па-за заявай, а стартавы склад наскрэблі з таго, што было. На жаль, варта прызнаць, што гулялі ў тым ліку і тыя, хто ў выніку пагадзіўся на ўмовы "Лакаматыва" і атрымаў грошы. Не 500 долараў, вядома, а ўжо больш, таму што тую дзясятку падзялілі паміж куды меншай колькасцю гульцоў, чым меркавалася першапачаткова. Застаўся на лаўцы і я, – успамінае Парэчын. - Хоць у тым сезоне ў нас была дамоўленасць, што два матчы гуляю я, два - Сініцын. І ў апошнім туры была мая чарга выходзіць у старце. Але паколькі я адмовіўся здаваць матч, мяне пасадзілі ў запас.
Як таго і варта было чакаць, матч на «Лакаматыве» праходзіў пад дыктоўку гаспадароў. Але мінчукі нават пры адсутнасці належнага супраціву з боку восьмай каманды чэмпіянату не маглі рэалізаваць свае шанцы.
- Падапечныя Юрэвіча не маглі занесці мяч у сетку. Нападаючыя і паўабаронцы адбілі ныркі, пячонку і ўсе органы Сініцыну - пастаянна «стралялі» ў яго, - кажа Парэчын.
Пры гэтым у «Нафтана» таксама меліся моманты, таму што некаторыя футбалісты выкладваліся на 100 адсоткаў і гулялі сумленна. Проста калі б трэнеры не выпусцілі ўсіх, хто адмовіўся ад здачы, то 11 гульцоў старту банальна не набралася б. У выніку сярод "чыстых" у аснове апынуўся ўкраінец Кузняцоў. І вось у сярэдзіне першага тайма ён з метраў 30 прабіў па варотах Макаўчыка і трапіў у перакладзіну.
- А ў перапынку трэнеры наехалі на Сяргея за тое, што ён ледзь не вывеў «Нафтан» наперад, - успамінае яшчэ адзін удзельнік той сустрэчы на ўмовах ананімнасці. – Было сказана літаральна наступнае: «Я б цябе замяніў пасля такога, але вось проста няма на каго».
Так ці інакш, але «Лакаматыў» валодаў перавагай, але забіць не мог, пакуль на дапамогу не прыйшоў галоўны арбітр сустрэчы Юры Майстраў - у канцы першага тайма ён прызначыў пенальці.
- Дакладна памятаю, што той пенальці быў, мякка скажам, леваваценькі, - успамінае Кузняцоў.
Па сведчаннях удзельнікаў гульні, Асіпенка ў штрафной «Нафтана» проста натыкнуўся на суперніка, упаў і літаральна выпрасіў 11-метровы. Ці быў Майстраў у долі, невядома, аднак пенальці быў прызначаны - яго рэалізаваў Літвінчук.
- Шчыра, многія з нас разумелі, што матч несумленны, таму тыя, хто адмовіўся яго здаваць, асабліва за ім не сачылі. Разміналіся за варотамі, сядзелі на лаўцы, але самі разумееце, якім быў настрой, - працягвае Парэчын.
Але «Лакаматыў» усё роўна вылецеў
У выніку мінчане тую сустрэчу давялі да перамогі - як таго і хацеў сталічны бок. Характэрна, што ў "Лакаматыве" ў той час гуляў і 16-гадовы Арам Абдаль-Маджыд, які разам з Юрэвічам доўгія гады працуе ў "Энергетыку-БДУ" і разам з ім атрымаў дыскваліфікацыю па выніках цяперашняга футбольнага скандалу.
Аднак вікторыя ў 2003 годзе ўсё роўна не ўратавала "чыгуначнікаў" ад вылету з вышэйшай лігі. Справа ў тым, што ў паралельным матчы "Славія" Уладзіміра Курнева згуляў унічыю з "Тарпеда" Якава Шапіры - 2:2. Па словах сведкаў, з якімі ўдалося пагутарыць «Трыбуне», тая гульня таксама наштурхоўвае на розныя думкі.
Да 41-й хвіліны жодзінцы вялі з перавагай у два мячы дзякуючы галам Яўгена Зуева і Дзяніса Сашчэкі. У другім тайме гаспадары "схамянуліся" і зраўнялі лік: на 72-й хвіліне забіў Віктар Трацук, а на 89-й пенальці рэалізаваў Станіслаў Караткевіч.
- Не буду сцвярджаць, што хтосьці адкрыта здаваў сустрэчу, але ўсё выглядала максімальна дзіўна, асабліва ў дзеяннях некаторых гульцоў абароны. Ды і пенальці той… Гулец «Тарпеда» Ігар Цаплюк (цяпер узначальвае дэпартамент па правядзенні спаборніцтваў АБФФ – Tribuna.com) пайшоў дзвюма нагамі ў Сяргея Труніна проста ў штрафной, а потым Караткевіч забіў 11-мятровы, – узгадвае наш суразмоўца.
У выніку каманды завяршылі матч 2:2, і "Славія" зарабіла адзін пункт, дзякуючы чаму і апярэдзіла "Лакаматыў". «Чыгуначнікі» з «вышкі» вылецелі, а Юрэвіч неўзабаве пакінуў клуб, у 2004 годзе ўзначаліўшы запарожскі «Металург».
Ну а Паўлаў у 2017-м атрымаў восем гадоў калоніі ўзмоцненага рэжыму з канфіскацыяй маёмасці за фінансавыя злачынствы падчас будаўніцтва шматпавярховых дамоў у Мінску (зрэшты, аб'ектыўнасць лукашэнкаўскіх судоў ужо тады выклікала пытанні).
Фота: ua-football.com
