Іван Маеўскі: «Дзіцячыя мары? Хачу на канцэрт Эмінема»
Дзяцінства, «Ювентус», метызны завод і «сэрцайкі замест зрэнак» - аб гэтым і не толькі ў шчырым інтэрв’ю Івана Маеўскага «Звяздзе»
У аднаго з самых перспектыўных футбалістаў зборнай Беларусі Івана Маеўскага добры настрой. Ён сядзіць перада мной у сталічнай кавярні, што ў цэнтры, п’е гарбату, шчыра ўсміхаецца і падрабязна расказвае гісторыю сваёй мудрагелістай спартыўнай кар’еры. Калісьці ён працаваў на заводзе ў Рэчыцы, ляпіў этыкеткі на скрынкі з цвікамі, а нядаўна дэбютаваў за нашу зборную, быў прызнаны адным з самых лепшых паўабаронцаў першынства Польшчы і актыўна «сватаецца» прэсай у гранды тамтэйшага футбола.
«З Іспаніяй гулялася спакойна»
— Іван, ты ўжо паспеў раскласці ў галаве па палічках усё прыемнае, што з табой здарылася за гэтыя паўгода?
— Так, для мяне гэта нават вельмі прыемныя 6 месяцаў, але на іх я асабліва не зацыкліваюся. Хто ведае, можа да іх я ішоў доўгія 6 гадоў. Калі камусьці здаецца, што ў маёй кар’еры ўсё адбылося вельмі хутка, гэта зусім не так.
— Многія кажуць, што адчуваюць неперадавальныя эмоцыі, калі ўпершыню трапляюць у нацыянальную каманду краіны. А што цябе найбольш уразіла, калі прыехаў гуляць за Беларусь?
— Асабліва нічога. Той час, які я правёў у Польшчы, мяне шмат чаму навучыў, і я на многія рэчы гляджу ўжо вельмі спакойна, адэкватна, без здзіўлення. Да таго ж мяне выклікалі ў нацыянальную каманду разам з Аляксандрам Макасём, з якім доўга гуляў за «Партызан» і «Мінск». На зборы мы жылі ў адным пакоі, разам харчаваліся. Пры гэтым атмасфера ў зборнай адразу была камфортнай і простай. Гэта вельмі дапамагло.
— І матч з Іспаніяй ты таксама ўнутрана ўспрымаў больш-менш спакойна?
— Неспакойна мне было, калі выходзіў на размінку. Мы працавалі разам з Максам Валадзько, і ў першыя хвіліны я нават не мог аддаць яму дакладную перадачу на два метры. Вось тады я хваляваўся, а падчас гульні, прызнаюся шчыра, адчуваў сябе спакойна.
«З дзяцінства хварэю за італьянскі «Ювентус»
— Ты неяк сказаў, што трапіў у зборную, на якую яшчэ нядаўна глядзеў па тэлевізары. А ці атрымлівалася ў дзяцінстве ўжывую назіраць за матчамі нацыянальнай каманды?
— Не, мая Рэчыца знаходзіцца далёка ад Мінска, і дабірацца было вельмі складана. Аднак я стараўся глядзець трансляцыі дома, не прапускаць ніводнага матча каманды. Памятаю, што мне вельмі падабалася гульня Максіма Рамашчанкі, Аляксандра Хацкевіча, таго ж Валянціна Бялькевіча, Аляксандра Кульчыя. Генадзь Туміловіч быў вельмі забаўным, своеасаблівым, але добрым варатаром.
— Вынікі матчаў у нататнік не запісваў?
— Не, гэта было б пераборам. Праўда, футбол я любіў заўжды. Калі б 7 гадоў таму наведалі нашу кватэру ў Рэчыцы, убачылі б мой пакой, цалкам завешаны карткамі, плакатамі з футбольных часопісаў. Сярод іх пераважалі выявы нацыянальных зборных і турынскага «Ювентуса» — маёй любімай каманды. Меў тры майкі гэтай каманды з прозвішчамі Дэль П’ера, Недведа і Індзагі. Пастаянна глядзеў Лігу чэмпіёнаў. З нецярпеннем чакаў, калі ж надыдуць 21:45 (традыцыйны час пачатку матчаў гэтага турніру. — Аўт.), і хлопчыкі пад гімн будуць трэсці вялікім палотнішчам у цэнтры поля. Многія матчы запісваў на відэакасеты. Самы любімы з іх адбыўся ў 2003-ым. Тады «Ювентус» перамог мадрыдскі «Рэал» з лікам 3:1 і выйшаў у фінал.
Амаль увесь вольны час я праводзіў з мячом на вуліцы. У нашым двары так склалася, што адна палова падтрымлівала «Юве», а другая — англійскі «Манчэстэр Юнайтэд». І мы, як балельшчыкі гэтых камандаў, надзявалі майкі адпаведных клубаў і ладзілі паміж сабой матчавыя сустрэчы. Поле знаходзілася ў двары. Мы самастойна рабілі вароты, але камунальнікі нам іх разбіралі. На жаль, у гэтых матчах мы часцей саступалі. Яшчэ памятаю, на нашай гульнявой пляцоўцы ніколі не было расліннасці, а нядаўна прыехаў дадому і ўбачыў на ёй даволі высокую траву. І за тры дні, якія я правёў на радзіме, ні разу не бачыў, каб нехта там гуляў. Хаця цяпер лета, надвор’е нядрэннае… Неяк сумна ад гэтага.
— Проста ў пачатку «нулявых» дзеці не ведалі, што такое «УКантакце»…
— І што такое мабільны тэлефон, планшэт, камп’ютарныя гульні… У мяне тады была гульнявая прыстаўка «Дэндзі», потым з’явілася «Сега». Вось на іх я адрываўся.
— Мясцовая каманда «Ведрыч-97″ у цябе карысталася павагай?
— Так, я таксама хадзіў на іх матчы. Заспеў тыя часы, калі яна збірала на стадыёне шмат людзей. Але ў гэты клуб мяне не ўзялі і нават не разглядалі маю кандыдатуру.
— Для футбаліста крыўдна, калі каманда з роднага горада не звяртае на яго ўвагу…
— У камандах нярэдка не цэняць сваіх выхаванцаў. Падобная сітуацыя была і ў Рэчыцы. На сваіх хлопцаў там асабліва не разлічвалі.
— А пасля тваіх першых поспехаў, напэўна, загаварылі: «Ой, дык гэты ж Ваня — наш рэчыцкі выхаванец!».
— Такія размовы былі, калі я пераходзіў з калінкавіцкай «Вертыкалі» ў мінскі «МТЗ-РІПА». У мясцовых газетах пісалі аб тым, што наш рэчыцкі хлопец перайшоў у мінскую каманду з Вышэйшай лігі. «Пісалі — і пісалі. Ставіўся да гэтага спакойна. Калісьці я там сапраўды трэніраваўся, аднак на гэтым усё скончылася. Скажу толькі адно: усё, чаго я дасягнуў, здзейснілася дзякуючы маёй веры, дапамозе блізкіх, у прыватнасці, маёй маці, якая ўвесь час мяне падбадзёрвала. Я не наведвальнік начных клубаў і бараў. Стараюся ўвесь час траціць на трэніроўкі. Не апошнюю ролю ў маёй біяграфіі адыграла і шанцаванне. На маім шляху трапляліся выключна добрыя людзі, якія дапамагалі. У Калінкавічах гуляў Руслан Белаш, які мне добра дапамог з працягам кар’еры. Мы і сёння з ім у добрых стасунках. Ну і, безумоўна, важнае значэнне для мяне мае трэнер Юрый Пунтус. Менавіта ён узяў мяне ў «МТЗ-РІПА». Калі б не Пунтус, я наўрад ці сядзеў зараз у кавярні і размаўляў з вамі.
— А дзе б ты быў?
— Цяжка сказаць. Быў перыяд, калі я хадзіў увесь у развагах наконт свайго жыцця. Увесь час займаўся футболам, пасля хадзіў да рэпетытараў, потым не паступіў на вочную форму навучання ў Мінск. У выніку я паступіў на «завочку» . Спорт дапамог уладкавацца на працу. Спачатку працаваў на рынку, пасля — на метызным заводзе ў Рэчыцы. У працоўнай кніжцы было запісана «ўкладчык-упакоўшчык». Я займаўся тым, што клеіў этыкеткі на каробкі для цвікоў і ставіў іх на драўляны паддон. І так усю змену. Спачатку ўсё рабіў уручную, але праз месяц перайшоў на аўтаматычную ўпакоўку. Калі мне прапанавалі паехаць гуляць у другую лігу ў Калінкавічы, я не разважаў — пагадзіўся адразу. Я проста хацеў гуляць у футбол.
— Многія футбалісты на завадскіх спаборніцтвах заканчваюць сваю кар’еру, а ты наадварот, з іх пачынаў.
— Гэта былі звычайныя турніры паміж цэхаў. Як толькі ўладкаваўся, мы адразу паехалі на нейкія спаборніцтвы ў Гомель. Выступалі за нас звычайныя людзі, хоць сярод іх былі і тыя, хто таксама калісьці займаўся футболам. Памятаю, што гулялі ўсе нармальна, карэктна. Ніхто нікога па нагах не біў.
— Цікава, а завод цябе чаму-небудзь навучыў?
— Дзякуючы яму я зразумеў, што гэта сапраўды цяжкая праца, і грошы людзям проста так не дастаюцца.
— У другой лізе многія гуляюць выключна за ідэю. Тваё выступленне за калінкавіцкую «Вертыкаль» табе не здаецца рамантыкай?
— Калі я толькі там пачынаў, у мяне ў вачах замест зрэнак былі сэрцайкі. Я ў камандзе, і гэта супер! Грошы галоўным для мяне не былі. Хацелася трэніравацца, бегаць, гуляць. Галоўнае, каб мне далі 100 тысяч на харчаванне, і ўсё будзе добра. Астатняе было ўсё роўна. Калі ездзіў на дызелі ў Калінкавічы, да якіх трэба было дабірацца 3 гадзіны, маці збірала мне валізкі з ежай. Яна дапамагала мне заўжды. І нават тады, калі ў Мінску былі праблемы з грашыма, яна дасылала мне іх пераводам, і я хадзіў па іх у Глаўпаштамт.
— Пераход у сталічны «МТЗ-РІПА» наогул стаўся для цябе космасам?
— Безумоўна. Я толькі нядаўна бачыў па тэлевізары, як гэтая каманда заваявала Кубак Беларусі, а тут Юрый Пунтус прапанаваў кантракт. Пры гэтым жадання трапіць выключна у сталічную каманду ў мяне не было. Жыў тады паводле правіла: «Як будзе, так і будзе».
— Пасля аднаго фізічнага практыкавання ў Калінкавічах ты літаральна не мог хадзіць. А што было самым складаным у новай камандзе?
— Для мяне ўсе практыкаванні напачатку былі складаныя, бо з імі ніколі не сутыкаўся. І калі папрасілі зрабіць доўгую перадачу, я стаяў і думаў: «Блін, а што будзе, калі не атрымаецца?». Я толькі падыходзіў да мяча, а нага ўжо дрыжэла.
«У Польшчы легіянераў па галоўцы не гладзяць»
— У Польшчу ты пераехаў толькі ў студзені. А ці былі магчымасці гуляць за замежны клуб раней?
— Мяркую, што не. Па чутках, мной цікавілася каманда з Казахстана, але ніякай канкрэтыкі з гэтым варыянтам не было. Нармальная прапанова з’явілася гэтай зімой. Я быў на адпачынку, мне патэлефанаваў агент і сказаў, што ёсць варыянт паехаць у польскую каманду «Завіша» з Быдгашчы. Амаль адразу пагадзіўся. У выніку падпісаў кантракт.
— Дарэчы, наконт агентаў. Ведаю, далёка не ўсе трэнеры іх любяць.
— Не трэба ўсіх футбольных агентаў мераць на адзін капыл. Многае таксама залежыць ад футбалістаў. Чым перашкаджае агент, калі ён можа знайсці табе варты варыянт для працягнення кар’еры? Тут усё залежыць ад цябе. У Польшчы замежнікаў па галоўцы не гладзяць. Там стаўленне да іх не такое як у нас. Калі ты нешта зрабіў не так, як трэба, цябе проста могуць неўзлюбіць мясцовыя хлопцы, і далей будзе цяжка. А таму, калі ты маеш пастаўленую мэту перад сабой, галаву на плячах — трэніруйся, старайся. Так, будзе складана, але з часам прагрэс прыйдзе, і яго заўважаць.
— Пасля выступлення за «Фрайбург» Віталь Радзівонаў у інтэрв’ю казаў мне наступнае: «Не ведаючы мовы, можна лёгка стаць ізгоем у камандзе. Напачатку могуць прабачаць, а калі заўважаць нежаданне вывучаць мову…». Згодны?
— Так, і я заўважыў, што нашы легіянеры ў сваіх інтэрв’ю часта робяць акцэнт менавіта на мове. Ведаеце, чым мне падабаецца трэнер Жазэ Маўрыньё? Ва ўсіх краінах, дзе ён працуе, ён імкнецца размаўляць з футбалістамі на мясцовай мове. Калі мяне прадстаўлялі камандзе, я, безумоўна, хваляваўся. Зайшоў у раздзявальню, са мной усе віталіся і казалі «чэсць» («вітаю» па-польску. — Аўт.). Мне паказалі маё месца, і я сеў. Мяне ніхто не ведае, я нікога не ведаю і рускую мову ніхто не ведае. Ніхто нічога не кажа. Выглядала гэта крыху пацешна. Ну а пасля хтосьці з хлопцаў загаварыў са мной па-англійску. Калектыў мяне прыняў, ніхто не ігнараваў. Кантактую з усімі.
— Але з польскай і англійскай мовамі у цябе цяпер не так усё дрэнна. Нават інтэрв’ю на іх даеш.
— Я не ўтойваю, што добра вучыўся ў школе. Адзнакі былі высокія. А польская мова для мяне — гэта нейкі мікс беларускай, і рускай, і ўкраінскай. І даецца яна мне даволі лёгка. Зразумела, многае залежыць ад слоўнікавага запасу. Буду старацца яго пашыраць. А тое, што мне кажуць, пішуць у газетах, я нядрэнна разумею. Вось і на ўстаноўках перад гульнёй дапамогай перакладчыка ўжо не карыстаюся.
(відэа: http://wkszawisza.pl/)
— Ты ўжо добра знаёмы з польскімі фанатамі?
— На мой погляд, яны даволі адэкватныя балельшчыкі. Заўжды цябе падтрымаюць, але могуць і пакрытыкаваць.
— Якое самае дзіўнае месца, дзе давялося даваць аўтограф?
— Аднойчы разам з сябрам елі марожанае ў гандлёвым цэнтры, і да нас падышоў дарослы мужчына, пачаў казаць кампліменты, папрасіў аўтограф. Чуць падобную падтрымку было вельмі прыемна. Між іншым, у самім горадзе таксама часта падыходзяць аматары, распытваюць, зычаць добрай гульні.
— Любімае месца для адпачынку ўжо знайшоў?
— Быдгашч сам па сабе даволі прыгожы горад. У ім няма шматпавярховікаў. Ён утульны, прыемны, хоць і па насельніцтве немаленькі. Пры гэтым больш часу я праводзіў дома. На экскурсіі і прагулкі насамрэч не так шмат часу. І калі ў цябе адзін выхадны, ён пралятае вокамгненна. Я толькі здолеў выбрацца і прагуляцца па Познані. І тое толькі тады, калі далі два дні на адпачынак. Так, я наведаў многія польскія гарады, але ў мяне пакуль склалася ўражанне збольшага аб іх стадыёнах. А яны там насамрэч выдатныя.
— Па выніках сезона «Завіша» пакінуў Экстралігу і ты цяпер можаш перайсці ў іншую каманду. Цябе «сватаюць» у розныя клубы, а сам бы хацеў дзе пагуляць?
— У камандах, якія будуць удзельнічаць у еўракубках. Я двойчы удзельнічаў у кваліфікацыі Лігі Еўропы, і гэты вопыт мне вельмі спадабаўся. Таму мне вельмі хацелася б яго зноў паўтарыць. Разлічваю, што цягам гэтага тыдня ўсё вырашыцца.
— Як лічыш, польскі чэмпіянат — гэта тыя спаборніцтвы, у якіх ты хацеў бы «асесці», пагуляць яшчэ гадоў пяць?
— Калі б так склалася, я быў бы не супраць. Там адназначна вельмі прыемна гуляць у футбол. Што тычыцца ўзросту, мне зараз 27, і гэта той час, калі футбаліст павінен гуляць. Гэта час росквіту. А вось пра жыхарства за мяжой я пакуль не задумваўся. Усё ж такі, як мне нехта нядаўна сказаў, галоўнае — не месца, дзе ты жывеш, не колькасць пакояў у кватэры. Галоўная, каб там жыла сям’я.
— А табе з дзяўчынай прыходзіцца жыць на дзве краіны.
— Так, аднак шмат што залежыць ад таго, дзе я зараз буду гуляць. Але было б вельмі добра, каб Даша ў Польшчы была разам са мной.
— Упэўнены, многае з таго, што ты запланаваў, ужо здзейсніў. А ці засталіся ў цябе яшчэ дзіцячыя мары, якія б вельмі хацелася ажыццявіць?
— Вялікіх мар у мяне не было. Усе з часам здзейснілася. Але ёсць адно жаданне, якое б вельмі хацелася выканаць. Я ўжо даўно слухаю рэп-выканаўца Эмінема. І было б вельмі добра патрапіць на ягоны канцэрт. Толькі ў Еўропе ён, на жаль, не выступае.
Фота Надзеі Бужан