Чым «Партызан» падобны на БАТЭ

У гэтым годзе «Барысаў-Арэну» паспелі наведаць чэмпіён Ірландыі і чэмпіён Венгрыі, аднак на гэты раз да нас едзе штосьці больш, чым чэмпіён Сербіі. Клуб з добрай рэпутацыяй у Еўропе, творца сербскіх футбольных зорак - усё гэта пра белградскі «Партызан». Аднак давайце па парадку.

Горад-фенікс

 У III стагоддзі да н.э. кельцкае племя выбрала стратэгічны пагорак на зліцці дзвюх рэк у якасці асновы для іх пражывання. З гэтага моманту і пачалося жыццё цяперашняга Белграда. Гораду далі назву Сінгідум, значэнне слова дакладна не вядома. У І стагоддзі да н.э. рымляне пачалі заваёўваць землі вакол Сінгідума. Захапіўшы валодання, рымляне заснавалі сапраўдную крэпасць: горад абнеслі сцяной і іншымі перашкодамі, за якімі размяшчаўся шасцітысячны гарнізон. З прыходам рымлян горад пачаў імкліва разрастацца, і мясцовыя лацінізавалі назву ў Сінгідунум. А першае згадванне як Белграда, «белы горад» (па колеры каменя, з якога быў пабудаваны), датуецца ІХ стагоддзем.

За ўвесь час існавання сцены горада пабачылі кельтаў і рымлян, готаў і франкаў, візантыйцаў і туркаў. Па легендзе Белград заваёўвалі 40 армій. 38 разоў, нібы фенікс, горад адбудоўваўся нанова. У 1427 за Белград змагаліся венгры з туркамі, пераможцамі выйшлі першыя. Аднак у 1521 туркі ўсё ж дамагаюцца свайго. Падчас аўстра-турэцкіх войнаў Белград тройчы пераходзіў у рукі аўстрыйцаў (1688-1690, 1717-1739, 1789-1791). У 1806 вызвалены ад турэцкай арміі Белград стаў сталіцай Сербскага княства. Першая і Другая сусветныя міма таксама не прайшлі. У гэтыя перыяды горад панёс не толькі страту ў людзях, але і ў гістарычных каштоўнасцях.

Пасля дзясяткаў баявых дзеянняў у горадзе нарэшце павінна было наступіць зацішша, але гэта не пра Белград. У канцы 90-х з-за Касоўскага канфлікту войскі NATO бамбавалі сталіцу Югаславіі, нанёсшы велізарную шкоду гораду.

Нягледзячы на цяжкую гісторыю, сучасны Белград расце і квітнее. Цяперашняе насельніцтва складае 1млн. 200тыс. жыхароў. Ператрываўшы шматлікія войны розных эпох, якія прайшлі праз Белград, гораду ўдалося захаваць (ці аднавіць) гістарычныя славутасці. На тэрыторыі горада захавалася рымская крэпасць Калемегдан, якая стагоддзямі абараняла Сінгідунум, а пасля і Белград. Замак Врщац - адна з самых папулярных славутасцяў горада, якая з'явілася тут у XV стагоддзі. Крэпасць узвышаецца на ўзгорку, на вышыні 399 метраў над узроўнем мора, адкуль адкрываецца ўзрушаючая панарама на горад і наваколлі. Велізарны Храм Святога Савы - праваслаўная царква, якая прысвечана яе сербскаму заснавальніку.

Пра ўсе прыгажосці горада распавесці проста немагчыма, гэта трэба бачыць. Шпацыраваць па старадаўнім Белграду можна некалькі дзён. Тут вам крэпасці, храмы, музеі, рэканструяваныя старажытныя раёны і вулачкі - карацей, турысту ёсць, чым заняцца.

Гробари

11-ы раз БАТЭ спрабуе прабіцца ў групавы этап Лігі чэмпіёнаў. І самым магутным супернікам барысаўчан па адборачным цыкле стане «Партызан». Чаму самым магутным? Зараз вы пра гэта даведаецеся.

«Партызан» быў заснаваны 4 кастрычніка 1945 як футбольная секцыя югаслаўскай спартыўнага таварыства «Партызан». Ужо ў сезоне-1946/47 «Партызан» заваяваў свой першы тытул чэмпіёна Югаславіі. Другі чэмпіёнскі тытул рушыў услед у 1949. Усяго 11 разоў клуб станавіўся чэмпіёнам Югаславіі і 5 разоў станавіўся ўладальнікам кубка. 

У 1966 «Партызан» дайшоў да фіналу Кубка еўрапейскіх чэмпіёнаў. На шляху да фіналу былі абыграны французскі «Нант», нямецкі «Вердэр» і англійскі «МЮ». У фінале ж югаслаўскі клуб вёў у ліку 1-0, але ўсё-ткі балканцам не ўдалося абыграць мадрыдскі «Рэал» (1-2).

Таксама клуб 8 разоў перамагаў у чэмпіянаце Саюзнай Рэспублікі Югаславіі і 4 разы выйграваў кубак. Пасля развалу СРЮ партызаны 7 разоў выйгравалі чэмпіянат Сербіі, і 3 разы станавіліся уладальнікам кубка. Сумарна «Партызан» заваяваў 24 чэмпіёнскіх тытула і 12 кубкаў нацыянальных першынстваў.

На еўраарэне ў сучаснага «Партызана» няма такіх поспехаў, якімі можа пахваліцца БАТЭ. У групавым этапе ЛЧ клуб гуляў толькі двойчы: 2003/04, 2010/11. Тры разы гуляў у групавым этапе ЛЕ: 2009/10, 2012/13, 2014/15; двойчы гуляў у групавым этапе Кубка УЕФА: 2006/07, 2008/09. Цікава, што амаль ва ўсіх сваіх групавых стадыях клуб займаў апошнія месцы, толькі ў сезоне 2012/13 клуб з трыма пунктамі заняў 3е месца.

У Еўропе клуб добра вядомы не сваімі «поспехамі» на еўраарэне, а па дзвюх прычынах. І першая - «Моладзевая школа Белін - Лазарэвіч - Надовеза». Акадэмія «Партызана» была заснавана ў 1950-х гадах і названая ў гонар былых гульцоў клуба. Акадэмія добра вядомая сваёй працай з моладдзю. Каля 400 навучэнцаў размеркаваны па ўзроставых катэгорыях. Лазар Маркавіч, Сцеван Йавеціч, Сымон Вукчэвіч, Мація Настасіч, Адэм Ляіч і многія іншыя сербскія хлопцы скончылі школу «Партызана». Цяперашні склад амаль цалкам сфарміраваны з сербаў, і больш за палову якіх, скончылі акадэмію клуба! З кожным сезонам ў клубе пачынаюць гуляць маладыя выхаванцы акадэміі і гэта неверагодна. Такіх клубаў у свеце проста адзінкі, і гэта сапраўды годна павазе.

Калі чуеш пра «Партызан», першае, што прыходзіць у галаву, - гэта мясцовыя заўзятары, яны і з'яўляюцца другой прычынай. Групоўка фанатаў «Партызана» "Гробари"(срб.) (у перакладзе з сербскага - «далакопы») была заснавана ў 1970 годзе. 

Існуюць дзве версіі з'яўлення гэтай назвы - падабенства чорна-белай формы «Партызана» з тагачаснай афіцыйнай формай далакопаў і паходжанне ад назвы вуліцы, на якой размешчаны стадыён клуба - Хумска вуліца (у перакладзе з сербскага : хумка - «магіла»). Натоўпы сапраўдных заўзятараў калясяць разам з клубам па ўсёй Еўропе, каб падтрымаць родны клуб. "Гробари" вядомыя сваімі хуліганскімі выхадкамі і няўмоўчнымі падтрымкамі на стадыёне, асабліва ў «вечным дэрбі» (супрацьстаянне «Партызана» і «Црвены Зоркі»).

У 2005 годзе “Гробари” абвясцілі байкот клубу з-за жудаснага выступу ў адборачным цыкле ЛЧ і ў нацыянальным першынстве. Фанаты публічна абвінавацілі спартыўнага дырэктара і генеральнага сакратара клуба ў махінацыях з клубным бюджэтам і трансфернай палітыкай. Яны патрабавалі адстаўкі кіраўніцтва клуба ў якасці ўмовы свайго вяртання на стадыён. Пасля пэўных змяненняў у кіраўніцтве клуба "Гробари" пагадзіліся спыніць байкот. Яны вярнуліся на стадыён 26 траўня 2007 года. Таксама "Гробари" прысутнічаюць на матчах хакейнага, баскетбольнага і валейбольнага «Партызана», і падтрымліваюць каманду сваімі няўмоўчным крычалкамі.

Хатняй арэнай «Партызана» з'яўляецца стадыён Партызана, раней які насіў назву «Стадыён Югаслаўскай народнай арміі». Класічны стадыён СССР :): авальнай формы, абавязкова ўключае бегавыя дарожкі. Стадыён быў адкрыты ў 1949 годзе.

Да прыняцця новых нормаў па бяспецы УЕФА ўмяшчальнасць стадыёна складала 55 000 гледачоў, пасля прывядзення стадыёна да новых патрабаванням у 1998 годзе яна скарацілася да 32710 гледачоў. Заўзятары «Партызана» неафіцыйна называюць свой стадыён «Храм Футбола» . Фанаты «Црвена Зоркі» пагардліва называюць стадыён супернікаў «тазам».

Белград нельга параўноўваць з Барысавам, нельга параўноўваць працу клубаў з моладдзю, "вечнае дэрбі" не параўнаць з "беларускім класіка". Але пры гэтым БАТЭ ўпэўненей гуляе ў родным першынстве і паспяховей выступае на еўраарэне. Сумясціўшы ўсё гэта, мы атрымаем самога магутнага, але і пры гэтым роўнага суперніка з якім БАТЭ калі-небудзь сутыкаўся ў адборачным раўндзе ЛЧ. Таксама ў БАТЭ яшчэ ёсць свае козыры: Младзенавіч і Нікаліч выступалі за "Црвену Звезду", і яны напэўна ведаюць, як гуляць з партызанамі. І адна справа адабраць 3 ачкі ў Баварыі, а іншая справа пазбавіць магчымасці сербам гуляць у ЛЧ. Гэта дорага каштуе. 

І ў бонус некалькі фактаў пра будучае супрацьстаянне:

•  БАТЭ выйграў усе тры супрацьстаяння ў раўндзе плэй-оф Лігі чэмпіёнаў.
•  Каманды ўпершыню сустрэнуцца на еўрапейскай арэне. Абодва клуба раней не гулялі з супернікамі з гэтых краін.
•  БАТЭ прайграў усяго два з 25 хатніх адборачных матчаў Лігі чэмпіёнаў.
•  "Партызан" не прайграе ў кваліфікацыі Лігі чэмпіёнаў на працягу чатырох выязных матчаў.
•  Першая сустрэча каманд стане 100-м матчам "Партызана" ў Лізе чэмпіёнаў і Кубку чэмпіёнаў (Пг39 Н22 П38). Для БАТЭ гэты паядынак будзе 75-м.

Фота: beograd.rs, partizan.rs