Капітан жорсткага «Нёмана» – аграрый: у 34 трапіў у зборную, у Барысаве плакаў, 2 гады прапусціў праз траўмы
Хто такі Іван Садаўнічы.
«Нёман» паспяхова захоўвае склад «срэбнага» сезона-2023 – з ключавых гульцоў сыходзяць нямногія, затое шэраг важных футбалістаў ужо перападпісалі кантракт. Сярод іх – і капітан Іван Садаўнічы, якому ў траўні споўніцца 37. Гэта будзе чацвёрты запар сезон гульца ростам 193 сантыметры ў Гродне, але ў першых пяці турах ён камандзе не дапаможа – будзе адбываць дыскваліфікацыю за грубы фол на Дзмітрыі Анцілеўскім у матчы супраць БАТЭ на «Барысаў-Арэне».
У «Нёмане» палічылі ўчынак Садаўнічага нармальным – маўляў, Анцілеўскі павінен быў выбіць мяч, таму што адзін з яго супернікаў ляжаў на газоне. А не выбіў – значыць, па логіцы гродзенцаў, заслужыў пакаранне. Галоўны трэнер Ігар Кавалевіч цалкам стаў на бок свайго гульца, назваўшы яго «сапраўдным мужыком».
«Тут ёсць правілы, якіх неабходна прытрымлівацца. За каманду трэба біцца. Здрада не даруецца. У «Нёмане» жорсткі мужчынскі калектыў», – нядаўна апісаў гродзенскую філасофію Міхаіл Казлоў. Што ж, здаецца, Садаўнічы стаў ідэальным лідарам для такой каманды. Вядома ж пра гульца не надта шмат – ён практычна не даваў інтэрвʼю, а калі даваў, то адказваў без асаблівых падрабязнасцяў, яго Instagram закрыты, а іншыя сацсеткі даўно не абнаўляюцца. Аднак сёе-тое пра яго вядома.
Позна прыйшоў у футбол
Садаўнічы нарадзіўся 11 траўня 1987 года ў Гродне, дзе і рос. У мясцовую футбольную СДзЮШАР хлопец прыйшоў толькі ў 12 гадоў. «У сярэдняй школе набіралі хлопцаў. Я вучыўся ў 5 класе. Лета – рабіць не было чаго. Стаў займацца», – няхітра расказваў футбаліст пра пачатак карʼеры. У школе і каледжы Садаўнічага прыцягвалі і да баскетбола, але гэта было праз высокі рост – сурʼёзна да віду гулец не ставіўся.
Доўга не атрымліваў шанцу ў «Нёмане»
У 2004-м 17-гадовага Садаўнічага ўзялі ў дубль «Нёмана». Там гулец з кожным годам праводзіў усё больш матчаў, а таксама стаў трапляць у заяўку асноўнай каманды. У 2006-08 гадах гэта здаралася цэлых 20 разоў – але Садаўнічага так і не выпусцілі на поле. Затое ў дублі па 2008-ы ён правёў 73 сустрэчы, прычым у 2007-м з 12 матчамі быў часткай срэбнага для гродзенцаў сезона ў моладзевым першынстве. Для параўнання: у сёлетні заход у «Нёман» за тры сезоны Садаўнічы згуляў у ЧБ 64 паядынкі.
Гуляў за гродзенскую каманду супраць «Нёмана»
У 2007-м «Нёман» на другую палову сезона аддаў Садаўнічага ў арэнду ў іншую гродзенскую каманду – «Дынама-Белкард», якая тады выступала ў Д2. У 2008-м гулец вярнуўся ў дубль «жоўта-зялёных», аднак да сярэдзіны года зноў сышоў у другую каманду горада. А восенню лёсаванне звяло «Дынама-Белкард» і «Нёман» у 1/8 фіналу Кубка Беларусі. Стадыю тады гулялі ў два матчы – і Садаўнічы абодва разы выйшаў у старце. Праўда, вызначыўся толькі двума жоўтымі – а «Нёман» без праблем выйграў, 4:0 і 3:1. Адзіны мяч «Дынама-Белкарда» забіў Дзмітрый Доля – потым ён стане суддзёй і скончыць карʼеру стратай прытомнасці ў матчы БАТЭ і брэсцкага «Дынама».
2009-ы і 2010-ы Садаўнічы ўжо паўнавартасна правёў у клубе, які стаў проста «Белкардам». Гулец быў асноўным, а каманда ў Д2 займала 9-е і 13-е месца.
Блізкі кіраўніку АБФФ па адукацыі
За час карʼерных турбацый Садаўнічы паспеў атрымаць вышэйшую адукацыю. Прычым не самую стандартную для спартсмена – скончыў гродзенскі аграрны ўніверсітэт. І ўказваў у сацсетках, што вучыўся на кафедры механізацыі і электрыфікацыі жывёлагадоўлі – а значыць, Садаўнічы атрымліваў заатэхнічную спецыяльнасць. Гэта родніць гульца з цяперашнім кіраўніком АБФФ Мікалаем Шарснёвым – ён у 1983 годзе атрымаў кваліфікацыю заатэхніка ў віцебскай акадэміі ветэрынарнай медыцыны.
У «вышцы» загуляў у 24, але вылецеў у «дэрбі бедных»
Перад сезонам-2011 Садаўнічы перайшоў у «Віцебск». Каманда тады мела грашовыя праблемы, таму Сяргей Бароўскі набіраў склад амаль з нуля з тых, хто быў згодны. У такой камандзе Садаўнічы з красавіка стаў асноўным цэнтральным абаронцам – у траўні яму споўнілася 24. Пасля 21-га тура Бароўскі сышоў, заявіўшы, што «фінансавае становішча пагаршаецца», і пакінуў клуб на перадапошнім месцы. Кіраванне прыняў трэнер дубля Аляксандр Сінкавец – яго называлі зяцем дырэктара клуба Віталя Стаўбіцкага і вінавацілі ў некампетэнтнасці. Да канца чэмпіянату «Віцебск» споўз на апошні, 11-ы радок – гэта быў не вылет наўпрост, клуб патрапіў у стыкі з «Партызанам». У мінчукоў таксама ўсё было дрэнна з грашыма, але ў «дэрбі бедных» клуб гучна грукнуў дзвярыма – выбіў «Віцебск» з Д1. Садаўнічы правёў абодва пераходныя матчы (0:2, 2:1) поўнасцю.
Футбаліст застаўся асноўным у «Віцебску» і ў Д2. Перад сезонам каманда, па словах трэнера Юрыя Канаплёва, «чатыры тыдні бегала па калена ў снезе», а першыя хатнія матчы праводзіла ў Воршы, бо дырэктар не дамовіўся з віцебскім стадыёнам. «Віцебск» заняў трэцяе месца ў першай лізе, якое тады не давала права нават на стыкі.
Змагаўся з «Нёманам» за медалі
Перад сезонам-2013 Садаўнічы вярнуўся ў «Нёман». У першай трэці ЧБ ён амаль не гуляў, але з 10-га тура стаў стабільна выходзіць у аснове. Клуб толькі ў апошнім туры другога круга (быў сезон з падзелам) заскочыў у верхнюю шасцёрку, абгуляўшы мінскае «Дынама», і працягнуў барацьбу за медалі. Здавалася, да іх далекавата, але ў 27-29-м турах «Нёман» з Садаўнічым паслядоўна абгуляў БАТЭ, «Шахцёр» і «Дынама». Мінчане займалі трэцяе месца, да якога гродзенцы падабраліся на адлегласць у чатыры пункты. У наступным туры «Дынама» саступіла «Шахцёру» – аднак і «Нёман» спатыкнуўся, прайграўшы «Гомелю» (Садаўнічы ў тым матчы не гуляў). На гэтым барацьба гродзенцаў скончылася – у наступным туры мінчукі абгулялі Барысаў і гарантавалі бронзу сабе.
Адкрываў «Барысаў-Арэну»
У 2014-м Садаўнічы заставаўся асноўным абаронцам для «Нёмана», а той выйшаў у фінал Кубка – у чвэрцьфінале пасунуў БАТЭ (Садаўнічы аформіў асіст на пераможны мяч), у паўфінале прайшоў «Мінск». Гэта дало «Нёману» пуцёўку ў Лігу Еўропы – таму што каманда стала чацвёртай у ЧБ-2013, а супернікам па фінале быў срэбны «Шахцёр». Але, канешне, у Гродне хацелі і забраць трафей.
Фінал 3 траўня 2014-га стаў матчам адкрыцця «Барысаў-Арэны». І выйграў яго «Шахцёр» – адзіны гол гарматным ударам правёў украінец Арцём Старгародскі. А Садаўнічы, паводле сведчання прэсы, плакаў проста на полі пасля фінальнага свістка.
Абраў грошы, а не еўракубкі
Да чэрвеня 2014-га Садаўнічы заставаўся ў «Нёмане», а пасля зʼехаў у казахстанскі «Табол». На пытанне тамтэйшых журналістаў, ці праўда, што пераход адбыўся праз фінансавыя праблемы ў Гродне, гулец адказаў: «Была затрымка паўтарамесячнага заробку. Калі сышоў – разлічыліся. «Нёман» – бюджэтны клуб». А пра страчаную магчымасць згуляць у адборы ЛЕ выказаўся па-філасофску: «Хто яго ведае, калі не гуляў, правільна? Няма з чым параўноўваць». Затое пераход Садаўнічага, па словах тады трэнера «Нёмана» Сяргея Саладоўнікава, дапамог пагасіць даўгі перад іншымі футбалістамі.
Атрымаў пашпарт чужой краіны за пару тыдняў
У Казахстане быў ліміт на легіянераў, а ў «Табола» іх было шмат – але ў клубе ведалі правераны рэцэпт на гэтую сітуацыю і відавочна мелі патрэбныя сувязі. 28 чэрвеня Садаўнічы дэбютаваў за «Тобол» як грамадзянін Беларусі – а ўжо 11 ліпеня выйшаў на поле як казахстанец. Новы пашпарт у такія тэрміны і без уласных выдаткаў – мара эмігранта. У «Таболе» ж Садаўнічы проста стаў сёмым «натуралізаваным» гульцом. Праўда, неўзабаве ў мясцовай федэрацыі прычынілі шчыліну – замянілі максімум замежнікаў на мінімум «выхаванцаў казахстанскага футбола».
Стаў «Іван-Гарматай»
Прынамсі, пра такую мянушку ад заўзятараў пісалі ў адным з выданняў Кастаная. Справа была ў рэдкіх, але трапных ударах Садаўнічага ў «Таболе» здалёк. Вось такім стрэлам у траўні 2015-га ён прынёс клубу перамогу над «Кайсарам» (1:0).
А так праз месяц забіў «Атыраў» (згулялі 2:2).
У Казахстане мяняў клубы і ўзяў трафей
Садаўнічы затрымаўся ў Казахстане на шмат гадоў – з «Табола» у 2016-м сышоў у «Шахцёр» з Караганды, у 2018-м апынуўся ў «Жэтысу», у 2019-м – у «Кайсары». Усе каманды былі сераднякамі – займалі 6-9-е месцы. Але сам Садаўнічы атрымліваў дастаткова добрую прэсу і ў суме нагуляў роўна 100 матчаў у КПЛ. А напрыканцы ўзяў трафей – Кубак Казахстана-2019. Прычым у 1/8 і 1/4 фіналу дапамагаў «Кайсару» сваімі галамі. У фінале Садаўнічы выйшаў на поле пры ліку 0:1 на 86-й хвіліне – але неўзабаве ў вароты «Атырау» аформіў гол іншы беларускі футбаліст Ігар Зяньковіч. А ў самым канцы дадатковага часу «Кайсар» забіў яшчэ і вырваў тытул.
Цалкам прапусціў два гады
У карʼеры Садаўнічага здараліся працяглыя перапынкі. Перад сезонам-2017 гулец парваў заднюю крыжападобную звязку правага калена – карагандзінскі «Шахцёр» трымаў на кантракце да чэрвеня, але потым дамову скасавалі, а футбаліст аднаўляўся яшчэ паўгода. Таксама выпаў з карʼеры Садаўнічага 2020-га. Розныя крыніцы таксама пісалі пра траўму, але без удакладненняў. Пры гэтым «Кайсар» у пачатку таго года расстаўся з гульцом неяк каламутна, а ў пачатку 2021-га Ігар Кавалевіч заявіў: «Калі ў Вані скончыўся кантракт з «Кайсарам», узніклі некаторыя юрыдычныя нюансы. Таму з лета [2020] ён падтрымлівае форму з «Нёманам». Цяпер можа зноў папоўніць каманду з Казахстана, але калі не зрасцецца, мы падпішам кантракт» (у выніку падпісалі). Адзначым, што ў той жудасны для Беларусі час пра Садаўнічага, які знаходзіўся на Радзіме, не было чуваць увогуле нічога – і ніякіх выказванняў ад яго таксама.
Быў максімальна ўніверсальным
Асноўная пазіцыя Садаўнічага – цэнтральны абаронца, але гуляў ён далёка не толькі там. У дублі «Нёмана» наогул пачынаў у атацы, але, па ўспамінах гульца, «пакутавала рэалізацыя і не хапала стартавай хуткасці, таму перавялі да сваіх варот». Пра казахстанскі этап Садаўнічы казаў, што там «гуляў і крайняга абаронцу, і крайняга паўабаронцу, і апорнага, і нападаючага – мне дзе сказалі гуляць, там і буду».
У канцы 2022-га Кавалевіч узгадаў пра універсалізм гульца – і адправіў яго з абароны наперад. Атрымалася пара галоў і выдатная статыстыка на кароткім адрэзку.
У 2023-м Садаўнічы зноў стаў форвардам у Кубку супраць «Баранавічаў» – і аформіў гол плюс асіст. Магчыма, і гэта не апошняя роля футбаліста ў клубе. Кіпер Канстанцін Рудзянок бачыў партнёра не толькі на полі: «Садаўнічы вельмі карысны, яго хоць у бухгалтэрыю пасадзі – справіцца і там».
Згуляў за зборную ў 34 гады
У кастрычніку 2021-га тады галоўны трэнер зборнай Беларусі Георгій Кандрацьеў моцна здзівіў, выклікаўшы ў каманду адразу двух 34-гадовых дэбютантаў – Руслана Юдзянкова і Садаўнічага. Даючы тлумачэнні, коўч заявіў, што «восем цэнтральных абаронцаў выбыла», а тое, да каго дайшлі, «кажа пра ўзровень развіцця нашага футбола». У выніку 11 кастрычніка ва ўзросце 34 гадоў і 5 месяцаў Садаўнічы ўпершыню ў карʼеры згуляў за зборную Беларусі – выйшаў на поле ў перапынку матча супраць Чэхіі. Пры футбалісце супернікі забілі адзін мяч і ў выніку выйгралі 0:2. Больш у зборнай Садаўнічы не зʼяўляўся.
Ажаніўся з «Волгай»
У верасні 2010-га Садаўнічы стварыў сваю сямʼю. Жонку гульца звуць Юлія, у пары ёсць дачка Лера. А казахстанскі партал, які пры прыездзе гульца ў «Табол» аглядаў яго сацсеткі, напісаў, што па фота вясельным аўтамабілем футбаліста стала чорная «Волга» ГАЗ-21. На жаль, праз гады нам не ўдалося знайсці здымак, але даверымся калегам.
