Кур'ер сэра Алекса. Ставіў па 100 тысяч фунтаў у дзень, біўся з Шырэрам, а яго агентам быў сам Фергюсан

Кіт Гілеспі – гулец, якога можна назваць класічным брытанскім вінгерам з 90-х. Не такім таленавітым, як Раян Гігз, але таксама тым, хто выйшаў з акадэміі «Манчэстэр Юнайтэд» і нядрэнна праявіў сябе ў Прэм'ер-лізе. Хуткі, прамалінейны, заўсёды нацэлены на прастрэлы/падстрэшкі ў штрафную суперніка.

Найлепшыя свае гады Кіт Гілеспі правёў у «Ньюкасле» і «Блэкберне» – выйграў толькі Кубак Лігі-2002 з «валацугамі», але быў вельмі блізка да чэмпіёнскага тытула з «сарокамі» Кевіна Кігана ў сезоне-1995/96. Менавіта Кігана ён называе мэнэджэрам, за якім бы пайшоў і ў агонь і ў ваду, але многія эксперты лічаць асноўнай прычынай таго, што ў 1996 годзе «сарокі» ўпусцілі тытул, рашэнне Кігана пасадзіць на лаўку Гілеспі.

Рабіў стаўкі за сэра Алекса і ўсю каманду

Гілеспі не вельмі хацеў пакідаць «Манчэстэр Юнайтэд» у 1995 годзе, хоць і гуляў вельмі мала, прайграючы канкурэнцыю Андрэю Канчэльскісу. У яго былі выдатныя даверныя адносіны з сэрам Алексам. Настолькі даверлівыя, што той зрабіў яго сваім пасыльным для ставак на скачкі, давяраючы яму буйныя сумы грошай і шчодра ўзнагароджваючы маладога гульца чаявымі, калі стаўка заходзіла.

Кіт быў абраны сэрам Алексам для гэтай ролі не дарма, бо інтарэс да ставак на скачкі ў яго прысутнічаў заўсёды – у «МЮ» ён быў тым, хто збіраў грошы на агульную стаўку ад «сіндыката» гульцоў і заносіў яе на іпадром. У тыя гады такія рэчы былі звычайнай справай – футбалістам трэба было неяк забаўляцца, і Фергюсан не забараняў удзел гульцоў у азартных гульнях, калі яны не дакраналіся матчаў «МЮ», а часта і сам скідаўся на «камандную» стаўку.

У выніку прыхільнасць да ставак прынесла нямала праблем Кіту, але ён ніколі не вінаваціў у гэтых праблемах нікога, акрамя самога сябе. Хоць футбаліст і прайграў сумарна, па ўласных прыкідках, 7 мільёнаў фунтаў, гуляе ён да гэтага часу, нават пасля таго як быў прызнаны банкрутам. Проста цяпер Кіт ставіць не па 100 тысяч фунтаў, як на піку кар'еры, а па 20 – навучыўшыся атрымліваць задавальненне ад ставак на невялікія сумы і кантралюючы свой згубны запал.

«Забараніць азартныя гульні ў распранальнях нельга, у кожнага ёсць мабільны тэлефон. У рэшце рэшт, вы не можаце ўказваць дарослым, як марнаваць грошы. Я б параіў пачынаючым гульцам наступнае: знайдзіце сабе хобі. Мяне ахапляла нуда. Мне трэба было б заняцца гольфам».

«Самай вялікай праблемай сталі стаўкі па тэлефоне. Пакуль я ставіў у канторы за наяўныя грошы, гэта было так: прайграў усё, што мог і пайшоў дадому. Па тэлефоне ж можна было ставіць у доўг і гэта прыводзіла да зруйнавальных вынікаў. Часам, калі я набіраў нумар букмекера, я яшчэ не ведаў нумар каня, на які пастаўлю – лічба прыходзіла ў галаву ўжо па ходзе размовы».

Самае цікавае ў Гілеспі тое, што, нягледзячы на вялізныя сумы, якія ён растраціў, ён не праяўляе ні горычы, ні злосці. Ён здаецца дзіўна ўраўнаважаным. «Насамрэч я шчаслівы, мне пашанцавала, мяне не так ужо і шмат хвалюе. Цяжка азірацца назад і думаць, а што, калі. Але я з тых, хто верыць, што ўсё адбываецца па ўважлівай прычыне. Гэта былі цяжкія часы, але ўсё, што адбываецца ў вашым жыцці, робіць вас мацнейшым».

«Я ніколі не атрымліваў дапамогі ці лячэнні. Я ніколі не наведваў ананімных гульцоў. Я заўжды адчуваў, што мне трэба разабрацца ў сабе. Зараз я не стаўлю больш за 20 фунтаў. Я адчуваю, што магу кантраляваць свой запал, а не ён кантралюе мяне».

«Без сумневу, я быў дурным гульцом. Але разумных ігракоў не так ужо і шмат. У мяне была добрая адукацыя, мяне добра выхавалі, але як толькі захапляешся азартнымі гульнямі, то гэта пазбаўляе цябе розуму».

Быў выпадак, калі ў «Ньюкасле» Гілеспі жыў у нумары з Давідам Жынола, і пакуль француз спаў перад вячэрнім матчам, Кіт размаўляў па тэлефоне ў гатэлі і слухаў каментар скачак і сабачых бегаў у прамым эфіры. Але дзівацтва заключалася ў тым, што нават калі яго фінансы пачалі разбурацца, гэта, падобна, не аказала прамога ўплыву на яго футбольную форму.

«Выйсці і адыграць 90 хвілін было палёгкай. У вас у галаве шмат думак, і найлепшы спосаб зладзіцца з імі – паганяць мяч. Памятаю, як аднойчы ў «Ньюкасле», пасля таго як мы гулялі з «Тотэнхэмам», Кевін Кіган сказаў мне, што я магу стаць найлепшым гульцом краіны. А я толькі што страціў 62 тысячы за два дні».

Як Фергюсан выканаў ролю агента для Гілеспі

Кіт Гілеспі быў добрым гульцом. І сэр Алекс нават пашкадаваў пра тое, што пагадзіўся ў 1995 годзе зрабіць яго «разменнай манетай» ва здзелке па Эндзі Коўлу, які перабіраўся за 7 млн фунтаў (1 мільён – як раз Гілеспі) з «Ньюкасла» у «Манчэстэр Юнайтэд». На той момант гэты трансфер меў сейсмічны характар і такую вялікую для тых часоў суму «МЮ» прыйшлося аддаць па той прычыне, што Кевін Кіган не хацеў раставацца са сваім форвардам. Гілеспі ў гэтай угодзе выглядаў каштоўным даважкам і гульцом, які быў неабходны «сарокам», што і дапамагло ўгаварыць «Магутнага Мышонка».

«Я мог адмовіцца ад здзелкі, і калі б я гэта зрабіў, Эндзі Коўл не перайшоў бы ў «Манчэстэр Юнайтэд», – кажа Гілеспі. «У мяне былі цудоўныя адносіны з Фергюсанам і ён мне ўсё растлумачыў – яму патрэбен быў англійскі форвард. У той час было абмежаванне на замежнікаў у АПЛ, і калі Фергі змушаны быў пакінуць на трыбунах Шмайхеля, а «МЮ» прайграў 0:4 «Барселоне», ён прыняў рашэнне любой цаной вызваліць адзін слот у складзе для замежніка, купіўшы англійскага нападніка».

Гілеспі, дарэчы, як гулец зборнай Паўночнай Ірландыі, таксама ў тыя часы лічыўся замежнікам, што шмат у чым і застапарыла яго кар'еру ў «Юнайтэд». Пазней, калі Фергі пасварыўся з Канчэльскісам і прадаў яго ў «Эвертан», сэр Алекс рабіў спробу вярнуць вінгера, які адразу зайграў у «Ньюкасле», але Кіган не адпусціў Кіта.

Цікавы факт – калі Гілеспі пераходзіў у «Ньюкасл», на перамовах пра падпісанне кантракту Кіта з «сарокамі» у якасці яго дарадцы прысутнічаў сэр Алекс, які выбіў для свайго падапечнага заробак, які ў пяць разоў перавышаў яго аклад у «Манчэстэр Юнайтэд».

Зарплата Гілеспі ў «МЮ» складала 230 фунтаў у тыдзень і павінна была вось-вось вырасці да неверагодных, як лічыў сам юнак, 250 фунтаў. Фергюсан спытаў у маці Гілеспі дазволу прадстаўляць Кіта на перамовах з «Ньюкаслам» дэ-факта ў якасці агента. «Толькі маўчы», - сказаў ён Гілеспі перад сустрэчай з Фрэдзі Шэпардам і Кевінам Кіганам, дырэктарам і мэнэджарам «сорак». «Маўчы, што б я ні казаў!» - папярэдзіў ён Кіта яшчэ раз непасрэдна перад уваходам у кабінет, дзе павінна было адбыцца афармленне здзелкі.

«У нас Гілеспі атрымлівае 600 у тыдзень», – спакойна сказаў Фергюсон. «І нам бы хацелася, каб у вас гэтая сума вырасла ўдвая».

Пра тое, што не атрымалася зайграць у «МЮ» Гілеспі, як фанат «Манчэстэр Юнайтэд» шкадуе, але ў той жа час ацэньвае сваё дачыненне да вялікай каманды Фергюсана пазітыўна: «Відавочна, што я не згуляў у «Манчэстэр Юнайтэд» столькі матчаў, колькі хацеў – іх было толькі 14. Але гэта на 14 больш, чым у многіх іншых хлопцаў, якія марылі гуляць на «Олд Трафард».

За Кігана – гатовы прабіць цагляную сцяну!

Гілеспі хутка адаптаваўся на поўначы Англіі, але вельмі хутка сутыкнуўся з расчараваннем, крыніцай якога стаў яго былы клуб. Сезон 1995/96 «Ньюкасл» пачаў пышна і ў нейкі момант апярэджваў «Юнайтэд» на 12 ачкоў. Гілеспі быў у выдатнай форме, але зімой 1996 года «Ньюкасл» выдаткаваў вялікія грошы на калумбійца Ціна Аспрылью і Кіган пачаў шукаць варыянты, як выкарыстоўваць яго, у выніку чаго ў ахвяру быў прынесены як раз Гілеспі.

«Я быў самым маладым гульцом у камандзе, і мы праводзілі такі паспяховы сезон, гуляючы па схеме 4-4-2, са мной справа і Давідам Жынола злева», – тлумачыць Гілеспі. «Але мы запрасілі Ціна Аспрыллю, які павінен быў гуляць у нападзе з Лесам Фердынандам. Пітэр Бердслі быў фантастычным гульцом, адным з найлепшых, з кім я калі-небудзь гуляў, але ён перамясціўся на правы край паўабароны, а Пітэр Бердслі не вінгер. Ён увесь сезон гуляў ззаду Леса».

«Гэта было самае простае для Кевіна рашэнне – адмовіцца ад мяне. Роб Лі сказаў мне, што збіраецца пагаварыць з мэнэджэрам і сказаць яму, што хоча вярнуць мяне на фланг. У рэшце рэшт, гэта адбылося, і я забіў пераможны гол у вароты «Лідса» у той вечар, але мы ўжо страцілі большую частку сваёй форы перад «МЮ».

«Калі яно не зламанае, навошта спрабаваць яго паправіць? У нас усё ішло добра, а затым мы змянілі ўвесь наш склад», – можна ўбачыць асабістую крыўду Кіта ў гэтым пытанні, але нешта падобнае ў свой час казаў і Гары Лінекер і шэраг іншых экспертаў.

Але Гілеспі не з тых, хто крыўдуе: «Дзеля Кігана я б прабег праз цагляную сцяну. Мабыць, я б гуляў пад яго кіраўніцтвам заўсёды. Я ведаю, колькі ён зрабіў для «Ньюкасла» і таму – прыняў яго рашэнне. Магчыма, у дадзеным выпадку, ён памыліўся, але насамрэч у тым сезоне адзіным чалавекам, які верыў у тое, што мы здольныя выйграць тытул быў якраз Кіган».

«Кажуць, што ніхто не памятае, хто фінішаваў другім, але ўсё ж каманда «Ньюкасла»-1996 увайшла ў гісторыю – яна была першай з 1927 года, якая рэальна прэтэндавала на чэмпіёнства. Кіган быў абсалютна спустошаны ў канцы сезона. Было крыўдна, што мы не ўтрымалі перавагу, бо калі б мы гэта зрабілі, мы маглі б сапраўды нешта пабудаваць у «Ньюкасле».

Замест Шырэра – гаршчок для кветак

У «Ньюкасле» было весела – пра гэта можна меркаваць хаця б па адной гісторыі, расказанай Кітам у сваёй кнізе «Як не стаць футбольным мільянерам».

Справа была ў Дубліне, дзе ўжо восьмая гадзіна ў адным з пабаў доўжыўся алкамарафон гульцоў «Ньюкасла». Пасля такой працяглай папойкі паводзіны некаторых гульцоў сталі не зусім адэкватнымі і Гілеспі (па словах Шырэра) пачаў разбураць піўныя куфлі ў пабе, паслаў капітана каманды пасля таго як Алан вырашыў яго супакоіць і прапанаваў «выйсці на вуліцу – разабрацца».

Гілеспі: «Я выходзіў на вуліцу і разумеў, што ў мяне няма шанцаў, таму – нанясу ўдар першым». Далейшае Кіт узгадвае з цяжкасцю, таму вернемся да версіі Шырэра. Гілеспі сапраўды вырашыў ударыць без папярэджання, але Шырэр быў гатовы да гэтага і вывернуўся, а затым паспрабаваў заблакаваць буйнога таварыша, але той з усёй сілы адправіў у накаўт гаршчок з раслінай, а затым упаў на маставую.

Гілеспі: «Усе хлопцы выбеглі вонкі, і ўсё было ў крыві. Наступнае, што я памятаю – ачуўся ў лякарні. Роб Лі сказаў, каб Стыў Хоуі разабраўся з паліцыяй, бо Алан Шырэр быў капітанам зборнай Англіі і гэтую гісторыю ні да чаго было рабіць здабыткам грамадскасці».

Хоуі вярнуўся ў гатэль і распавёў паліцыі гісторыю пра тое, што Гілеспі стаў ахвярай наезду нейкага ліхача, якога і адправіліся шукаць паліцыянты. Гілеспі і Шырэр памірыліся ўжо раніцай, пасля чаго часта смяяліся над гэтай гісторыяй. Кіт кажа, што гаршчок быў няпростым спарынг-партнёрам, але калі б ён усё ж трапіў па Шырэру – наступствы былі б нашмат горшыя.

Кар'ера Гілеспі доўжылася вельмі доўга – тыповая з'ява для гульцоў з фінансавымі праблемамі. Завяршыў гуляць ён у 2013 годзе ў ірландскім «Лонгфардзе», а ў 2020 годзе ва ўзросце 45 гадоў на час аднавіў кар'еру, каб згуляць за клуб, створаны для павышэння дасведчанасці пра праблемы псіхічнага здароўя.

Цяпер Кіт жыве вельмі сціпла і мала што ў яго жыцці нагадвае пра тое, што ён быў футбалістам Прэм'ер-лігі. У яго сціплы, але зручны дом, на банкаўскім рахунку – нічога няма, бо ў 2010 годзе Гілеспі быў прызнаны банкрутам. Зарабляе ён перыядычнымі з'яўленнямі ў СМІ, а ставіць у асноўным на гольф – гульню, якой, як лічыць, захапіўся занадта позна.