Як ладзіліся сеансы самаадчалавечання для Драгуна і Гутара: месца, некаторыя ўдзельнікі, хто прыдумляе пытанні
Саспелі, каб скарыстацца магчымасцю.
У беларускім футболе і прапагандзе зʼявіўся новы жанр – пакаянныя прэс-канферэнцыі. Іх даюць гульцы, якія ў 2020-м выступілі супраць гвалту, але праз пару гадоў нібыта ўсвядомілі сваю памылку, зразумелі, што ўлезлі тады не ў сваю справу і ўвогуле імі скарысталіся. «Трыбуна» даведалася некаторыя падрабязнасці, як ладзяцца падобныя мерапрыемствы.
Што за пакаянныя прэс-канферэнцыі?
Публічна каяцца за асуджэнне гвалту ў 2020-м футбалісты з чорнага спісу пачалі яшчэ падчас сезона-2022. Першапраходцам стаў абаронца Аляксандр Сачыўка, які дзеля вяртання ў мінскае «Дынама» зняўся ў пакаянным і максімальна пралукашэнкаўскім відэа па сцэнары так званага міністра спорту Сяргея Кавальчука.
Аналагічным чынам у «Дынама» мог вярнуцца Ігар Стасевіч, але ён дазволіў сабе змяніць некаторыя словы ў сцэнары ўсё таго ж Кавальчука. У выніку Стасевіч не заслужыў «прабачэння» ў дыктатарскага рэжыму і пакаціў у Казахстан, дзе пачуваецца камфортна.
У студзені 2023-га паўабаронца «Тарпеда-БелАЗ» Анатоль Макараў, каб гуляць за каманду ў новым сезоне, зняўся ў відэа прапагандыстаў з рэсурсу «Млын». Па нашай інфармацыі, «пакаяцца» такім чынам Макараву параіў агент Аляксандр Перапечка.
Праўда, гэта не дапамагло вярнуцца ў ЧБ. Па прыхамаці Кавальчука футбаліст паўгода прасядзеў без працы, бо жодзінцам было забаронена заключаць кантракт з прадстаўнікамі чорнага спісу. Нядаўна футбаліст зʼехаў у тульскі «Арсенал» (Расія).
Летам 2023-га пакаяння выйшлі на новы ўзровень. Для гэтага праводзяцца спецыяльныя прэс-канферэнцыі, дзе футбалісты заяўляюць пра тое, што ў верасні-2020 проста выступілі супраць гвалту, адрасуючы пасланне да ўсіх бакоў канфлікту (хоць у той перыяд сілу ўжывалі толькі лукашэнкаўскія носьбіты формы), а потым іх думкі перавярнулі, выкарыстоўвалі ў сваіх інтарэсах тыя, каму гэта было выгадна (што б гэта ні значыла). Асноўны ж пасыл: футбалісты мусяць займацца выключна футболам і не лезці ў палітыку, уласнае меркаванне не выказваць.
Першым такую прэс-канферэнцыю даў Станіслаў Драгун, які да таго моманту ўжо завяршыў карʼеру. Тое выступленне прайшло па ўсіх канонах лукашэнкаўскай прапаганды. Драгун падкрэсліў, што заўсёды быў патрыётам, заявіў, што прызнае толькі чырвона-зялёны сцяг, асудзіў тых, хто праз рэпрэсіі быў вымушаны зʼехаць з краіны.
Тэкст прэс-канферэнцыі зʼявіўся ў органе прапаганды лукашэнкаўскай адміністрацыі «СБ. Беларусь Сегодня» і «Прэсболе».
Ну а праз месяц у такім жа фармаце выступіў варатар Аляксандр Гутар. І ўсё па знаёмым сцэнары і з аналагічнымі тэзамі.
А як адбываюцца гэтыя прэс-канферэнцыі?
Пакаянныя прэс-канферэнцыі праходзяць без якога-небудзь публічнага анонсу і не маюць задачы сабраць як мага больш журналістаў. Стэнаграма размовы звычайна становіцца поўнай нечаканасцю для многіх заўзятараў і спецыялістаў.
Па інфармацыі «Трыбуны», сеансы публічнага самарасчалавечвання – гэта таксама ідэя псеўдаміністэрства па спорце. Футбалістам даўно прапаноўвалася паўдзельнічаць у такім шоу, але жаданнем яны не гарэлі. Верагодна, разлічвалі, што здолеюць вярнуцца ў беларускі футбол нейкім іншым спосабам. Аднак паступова прыйшло разуменне, што іншых варыянтаў няма. Якія інтарэсы пераследавалі Гутар і Драгун, чаму для фігур, якія відавочна назапасілі сурʼёзны капітал за карʼеру, было настолькі важна вярнуцца ў лукашэнкаўскую футбольную сістэму – гэтага мы не ведаем. Але абодва ў выніку паведамілі ў так званае міністэрства пра сваю згоду на публічнае «пакаянне». На дыктафоны яны сцвярджалі, што робяць гэта добраахвотна.
Падрыхтоўку прэс-канферэнцый бралі на сябе чыноўнікі. Гульцам напярэдадні паведамлялася, куды і калі яны павінны прыехаць.
Прэс-канферэнцыі – мерапрыемствы для абраных. Такім «гонарам» па рашэнні Кавальчука могуць быць ушанаваныя толькі тыя гульцы, якія зрабілі імя ў футболе, чагосьці дабіліся, пагулялі за нацыянальную зборную. Драгун і Гутар адпавядаюць гэтым крытэрам. Менш значымым персанажам таксама прапануюцца публічныя выступы – у выпадку згоды для іх будзе прыдуманы больш сціплы фармат.
Па нашых звестках, Драгун і Гутар прапаведавалі лукашэнкаўскі патрыятызм у Доме футбола (ён жа офіс АБФФ) у канферэнц-зале. Слухалі іх правераныя прапагандысты – супрацоўнік «СБ» Сяргей Канашыц і галоўны рэдактар затупленага «Прэсбола» Сяргей Лісічкін. У Гутара ўвогуле было толькі два слухачы. Драгун сабраў не менш за пяць прадстаўнікоў прапагандысцкіх медыя (якіх менавіта, даведацца не ўдалося). Звяртае на сябе ўвагу той факт, што прэс-канферэнцыі падаюцца толькі ў пісьмовым выглядзе. Ніякіх відэа адтуль не зʼяўлялася. Выступленні Драгуна і Гутара наогул ніяк не асвятляліся на лукашэнкаўскім ТБ. Магчыма, гэта абумоўлена жаданнем прапагандыстаў мець максімальную свабоду ў перадачы слоў футбалістаў.
Наколькі нам вядома, загадзя спіс пытанняў гульцам не перадаваўся, таму і адказы падрыхтаваць яны не маглі. Але што б ні казалі футбалісты, «слухачы» могуць дапаўняць іх адказы для дэманстрацыі максімальнага «патрыятызму». Пры гэтым супрацоўнікі прапаганды не пытаюцца адвольна пра тое, што ім цікава. Напярэдадні прэс-канферэнцыяй яны атрымліваюць на паперках пытанні, якія мусяць зачытаць гульцам, а потым проста фіксуюць іх адказы. Пытанні спускаюцца з лукашэнкаўскага Мінспорту, вось чаму там так шмат канцылярызму і «нафталіну» ў стылі «пятая калона крычыць з-за бугра», «дэструктыўныя Telegram-каналы», «эфект натоўпу», «антыдзяржаўная пазіцыя» і «калегі па рамястве». Самадзейнасць падчас такіх мерапрыемстваў не вітаецца.
Па выніках прэс-канферэнцый у «Мінспорту» вырашаюць, ці заслугоўвае футбаліст выбачэння. Драгун ужо падпісаў кантракт з беларускім праектам, які ствараецца пад расійскую медыялігу, а таксама атрымаў магчымасць каментаваць матчы на сэрвісе VOKA. Пра выгады Гутара ў цяперашні момант складана нешта казаць. Па апошняй інфармацыі – ён можа зноў стаць гульцом БАТЭ.
