Футбол Японіі рве ЧС – і мае сувязь з Беларуссю (нават з Д3): Алейнікаў «змяніў прозвішча» і цешыўся, гармата Цігарава засланіла зорку з «МЮ», легіянер забіваў БАТЭ
Палітвязень-японец – заўзятар каманды, што нарэшце вярнулася ў эліту.
У сацсетках па ўсім свеце набірае папулярнасць нейрасетка, якая, як лічаць карыстачы, ператварае фатаграфіі людзей (і не толькі) у кадры з японскай мультыплікацыі. Праўда, сама нейрасетка кітайская, а людзі ў тэме кажуць, што рысоўка больш падобная на карэйскую манхву. Тым не менш трэнд з пазіцыянаваннем анімэ-зменаў дабраўся і да белфутбола – прыклады выклалі «Шахцёр» і «Тарпеда-БелАЗ».
Японія зараз у трэндзе і ў футболе (з анімэ ў краіне ён выдатна спалучаецца даўно). Азіяцкая зборная стварыла сенсацыю на чэмпіянаце свету – выйграла і ў Германіі, і ў Іспаніі і заняла першае месца ў сваёй групе. 5 снежня каманда згуляе ў 1/8 фіналу супраць Харватыі – японская казка мае шанцы на працяг.
Мы ж успомнім, якія сувязі існуюць з японскім футболам у беларускага – скрыжавання не так часта, але здараліся.
Алейнікаў у Японіі «змяніў прозвішча» і хацеў застацца жыць
Самы вядомы выпадак футбольнага супрацоўніцтва Беларусі і Японіі здарыўся на пачатку незалежнай гiсторыi. У італьянскага «Лечэ», дзе гуляў Сяргей Алейнікаў, узніклі цяжкасці з выплатай гульцу заробкаў – і беларускі топ махнуў у «Гамбу» з Осакі, дзе прапанавалі «ўмовы не проста добрыя, а выдатныя». У Японіі Алейнікаў правёў тры гады і крыху «змяніў» прозвішча – як вядома, японская мова не мае гуку «л», таму Сяргея ў новым клубе называлі «Арэйнікаў».
Непрыемных момантаў у беларускага гульца ў новай краіне было зусім няшмат: спачатку прыходзілася шмат мець зносіны жэстамі з-за моўнага бар'ера, у 1995-м шмат начэй запар пахiствала дом – водгаласы моцнага землятрусу ў Кобэ, а ў пачатку 1996-га харвацкі трэнер Ёсіп Кужэ, які прыйшоў у «Гамбу», ініцыяваў растанне, на думку Сяргея, з-за жадання прыводзіць «сваіх гульцоў» і зарабляць на гэтым. Але ў цэлым водгукі Алейнікава пра Японію вельмі станоўчыя – ён казаў, што «нідзе больш не сустракаў такога паважлівага стаўлення да людзей», асабліва маладзейшых да старэйшых, і нават хацеў застацца жыць на астравах, «настолькі ўсё спадабалася: і ўклад жыцця, і ежа». Але пасля скасавання кантракту з «Гамбай» Алейнікаў усё ж пакінуў Азію – тлумачыў тым, што «нашы жаданні не заўсёды супадаюць з нашымі магчымасцямі».
У японскім футболе беларускі паўабаронца, паводле яго прызнання, «гуляў у сапраўдны футбол без ціску з боку заўзятараў, кіраўніцтва, журналістаў, атрымліваў суцэльнае задавальненне». У тры гады выступаў Алейнікава мясцовы элітны дывізіён гуляў па новай схеме, насычанай матчамі – праводзілі два этапы па два кругі (выходзіла больш за 50 гульняў на год), у выпадку нічыёй у асноўны час гулялі экстра-таймы і пры неабходнасці білі пенальці. У той час японскі футбол пазапаўнялі еўрапейскія і бразільскія гульцы высокага ўзроўню, а трэніраваў адзін з клубаў будучая легенда «Арсенала» Арсен Венгер. «Гамба» была серадняком з ухілам у аўтсайдэры і нават ні разу не фінішавала ў першай палове табліцы. Аднак сам Алейнікаў паказваў сябе нядрэнна – 91 гульня, 16 галоў. Захаваўся нават невялікі японскі ролік з нарэзкай дзеянняў Сяргея – уразілі аўтараў і асісты, і абарончыя дзеянні гульца.
Японцы гулялі ў Беларусі – першы ўсяго 30 хвілін, а забіць змог толькі трэці
Гулялі і японцы ў чэмпіянаце Беларусі, прычым іх было цэлых трое. Усе наведвалі нашу краіну ў першай палове 2010-х.
Піянерам стаў Хідэтосі Вакуі – у канцоўцы чэмпіянату 2010-га свабоднага агента прапанавалі «Мiнску», які змагаўся за медалі, і клуб пагадзіўся падпісаць легіянера на некалькі матчаў. Сам Вакуі, які да таго моманту паспрабаваў сябе ў Аўстрыі, Славеніі і Чэхіі, казаў, што «вельмі любіць падарожнічаць», а ў Беларусі яму адразу спадабаліся «добрыя людзі, якія заўсёды спрабуюць дапамагчы», і тое, што ён «не ўбачыў п'яных». Дэбютаваў Вакуі ў 28-м (з тады 33) туры ЧБ – выйшаў на 20 хвілін супраць «Тарпеда-БелАЗ», але гэтага нават без галоў і асістаў хапіла для звання лепшага гульца каманды. Яшчэ 10 хвілін японец згуляў у 30-м туры супраць «Белшыны» – і на гэтым беларускі этап кар'еры Сайта скончыўся. «Мы падпісалі Вакуі, калі атрымалі траўмы Лашанкоў і Разін, тым больш на вельмі і вельмі прымальных умовах. Затым нашы лідары акрыялі, аднавіўся Гігевіч, і патрэба ў Вакуі адпала», – растлумачыў кіраўнік «Мінска» Ігар Шлойда. Тым не менш свой невялікі след у лепшым, бронзавым сезоне клуба японец пакінуў.
У 2013-м значна больш поўна паспрабаваў вышэйшую лігу іншы японец – Міноры Сата, якога ў пачатку года падпісала брэсцкае «Дынама». Прапанаваў гульца клубу агент з Латвіі, дзе футбаліст гуляў за «Вентспілс» і «Сконта». «Дзівак на пазітыве. Халады надышлі, а ён на ровары па Брэсце катаўся», – характарызаваў аднаклубніка Андрэй Клімовіч. Сата, які не хаваў, што разглядае ЧБ як трамплін у мацнейшы чэмпіянат, хутка ўліўся ў асноўны склад і правёў у сезоне 27 матчаў, толькі чатыры з іх пачаўшы не ў старце, адзначыўшыся двума асістамі. У пачатку сезона, якi ў Брэста не задалося, Сата называлі «амаль адзінай светлай плямай у камандзе» – а яшчэ тады японец у матчы з «Тарпеда-БелАЗ» зачапіўся з Аляксеем Сучковым, ад якога атрымаў па твары (Сучкоў гэта адмаўляў, але атрымаў чырвоную). У сярэдзіне сезона, калі Сата атрымаў невялікую траўму, ён выклаў у сацсетцы фота са спіртным – але клубу, у якога і так былі праблемы з грашыма, штрафаваць гульца было няёмка. Пасля сезона, у якім «Дынама» стала восьмым, Сата паехаў на прагляды ў шэраг польскіх клубаў, але ў выніку пераехаў ва Узбекістан.
Трэці японец з'явіўся ў ЧБ у траўні 2014-га – з расійскай першалігавай «Уфы», дзе амаль не гуляў, у «Слуцк» пераехаў Ёсуке Сайта (дзякуючы таму ж агенту, што ў Сата). Легіянер адзначаў, што ў Беларусі людзі дабрэйшыя, чым у Расіі, i збіраўся забіць 15 мячоў за сезон, але абмежаваўся васьмю (два з іх – у вароты БАТЭ) за 17 матчаў ЧБ і яшчэ адзін у Кубку. Асобна Сайта запомніўся вядзеннем блога пра свае уражаннi ад Беларусі і яе футбола – пераклад на рускую нават публікаваўся на «Трыбуне».
«Слуцк» заняў дзевятае месца, аднак пры нядрэннай статыстыцы ў канцы 2014-га Сайта пакінуў клуб – як сказаў трэнер каманды Юрый Крот, з-за праблем са здароўем. Сайта яшчэ некалькі гадоў пагуляў у Латвіі і Эстоніі і скончыў у 30, а зараз 34-гадовы Ёсуке працуе на кампанію па прадакшне спартыўных трансляцый і супрацоўнічае з лігай Камбоджы, якую спрабуе развіваць цэлая каманда японцаў. Што тычыцца іншых, Сата гуляў у Катары і Паўднёвай Карэі, у 2019-м патрапіў у СКА з Хабараўска, і на гэтым яго сляды губляюцца. Вакуі ж доўга гуляў за «Ныме Калью» з Эстоніі, з якім правёў цэлых 22 матчы ў кваліфікацыі еўракубкаў, а кар'еру скончыў толькі год таму – зараз 39-гадовы Хідэтосі трэніруе ў дзіцячай школе, у яго Твітары – украінскі сцяг у апісанні, а сам ён актыўна каментуе сёлетні ЧС і адзначыў суайчыннікаў, якія па традыцыі прыбіраюць за сабой трыбуны.
Японец трэніраваў у беларускім Д3
У красавіку 2018-га ў Беларусі з'явілася яшчэ больш цікавая сувязь з японскім футболам – у «Асіповічы» з Д3 прыехаў японскі трэнер Ален Нішые. Сын вядомага японскага антраполага і амерыканкі з дзяцінства шмат падарожнічаў – бацька браў яго нават на даследаванні ў Афрыку, – вучыўся ў ЗША і Францыі, жыў у Нідэрландах і Чэхіі, дзе гуляў у футбол у глыбокім міноры з аматарамі, а потым адвучыўся на трэнера. У «Асіповічы» яго прывяло знаёмства ў Празе з беларусам, знаёмым з людзьмі з клуба. Нішые было цікава паспрабаваць сябе ў новай краіне – і яго прынялі ў трэнерскі штаб. «Імкнуся развівацца крок за крокам, і зараз хачу працаваць над сабой і сваім рэзюмэ. Спадзяюся, што досвед у «Асіповічах» дапаможа мне ў будучыні», – казаў японец у душэўным інтэрв'ю.
У сярэдзіне сезона Нішые нават ненадоўга стаў в. а. галоўнага трэнера каманды падчас пошуку замены Дзянісу Дрыгалёву, а ў канцы сезона, у якім клуб заняў шостае месца, быў прэтэндэнтам на пасаду на пастаяннай аснове – але кіраўніцтва раёна аддало перавагу іншаму трэнеру. Неўзабаве Алена паклікалі ў адзін з невялікіх чэшскіх клубаў – і ён пакінуў Беларусь. А ў 2021-м яго кар'ера зрабіла яшчэ адзін незвычайны паварот – Нішые адгукнуўся на прапанову з Ганы стаць галоўным трэнерам клуба мясцовага Д2 «Акра Сіці Старс». Аднак праз некаторы час у каманды ўзніклі фінансавыя праблемы, і ў красавіку 2022-га Нішые вярнуўся ў Чэхію.
Беларусь абыгрывала Японію ў «таварняку»
У гісторыі нацзборных дзвюх краін была адна асабiстая сустрэча – 15 кастрычніка 2013-га ў 15:15 (пасярод рабочага аўторка матч прайшоў дзеля зручнай трансляцыі ў Японіі) азіяцкія госці выйшлі на поле стадыёна ў Жодзіне. Да гэтага матча прайшла гульня журналістаў дзвюх краін – каманда з Аляксандрам Івуліным і Мікітам Мелказёравым разграміла сапернікаў 9:1. Камандзе Георгія Кандрацьева на такую лёгкую перамогу разлічваць не даводзілася – у складзе Японіі на поле выйшлі сем прадстаўнікоў топ-5 ліг, у тым ліку Сіндзі Кагава, бліскучы ў дортмундскай «Барусіі» і набыты ў «Манчэстэр Юнайтэд». «Мы салдаты. Мы гуляем у той час, які нам прызначаюць. Так што я на гэтую сытуацыю паўплываць ніяк не магу. У японцаў вельмі моцная група нападзення. Ды і ўся каманда, уласна. Зорак нават узроўню японскай зборнай у Беларусі няма», – казаў Кандрацьеў перад матчам.
Зрэшты, гэта не перашкодзіла гаспадарам поля дастаткова нечакана выйграць. Адзіны мяч у канцы першага тайма забіў Ян Цігараў – гэта быў класны гарматны далёкі ўдар (адзнака 3:51).
Адзначым, што ў той сустрэчы гуляў Юта Нагатома, які зараз правёў усе тры матчы групы ЧС-2022, а на лаўцы ў Жодзіне прасядзеў зараз першы нумар каманды і адзін з галоўных герояў Суіці Гонда.
Палітвязень-японец – заўзятар клуба, які выйшаў у Д1
Гэтую гісторыю мы расказвалі не так даўно – беларускі рэжым даў сыну японкі і беларускага трэнера па караце Акіхіру Гаеўскаму-Ханаду 16 гадоў калоніі, абвінаваціўшы ў стварэнні аб'яднання анархістаў «Рэвалюцыйнае дзеянне», хаця на момант яго заснавання Акіхіру было пяць гадоў, і некаторых больш канкрэтных дзеяннях, у некаторых з якіх раней упэўнена абвінавачваліся іншыя людзі, а таксама пратэстах супраць Еўрагульняў-2019. Маладога чалавека, якому цяпер самому ўсяго 22 гады, гэта не зламала – у сваім апошнім слове ён агучыў магутную прамову з высновай: «Адзінае месца, якое належыць сумленнаму грамадзяніну ў той дзяржаве, у якой узаконьваецца бязмежжа, ёсць турма».
У адным з лістоў з-за кратаў Гаеўскі-Ханада назваў сябе фанатам клуба «Альбірэкс» з Ніігаты. Лепшыя дасягненні гэтай каманды – 6-е месца Д1 Японіі ў 2007-м і паўфінал Кубка японскай лігі ў 2015-м. У 2017-м «Альбірэкс» вылецеў у Д2, дзе боўтаўся ў другой палове табліцы. Аднак у 2022-м каманда выдала яркі сезон і выйграла сваю лігу, а значыць, у 2023-м згуляе ў эліце. Застаецца толькі пажадаць, каб Гаеўскі-Ханада здолеў убачыць гэта на свае вочы.
