Хто прывёз Юрэвічу Хусанава і іншых топ-узбекістанцаў, а «Нёману» – Алыкулава (ён не зацікавіў Біёнчыка і Жукоўскага)
Раскрываем каналы пастаўкі «золата» з Усходу.
У апошнія сезоны зоркамі чэмпіянату Беларусі па футболе рэгулярна становяцца выхадцы з Цэнтральнай Азіі. Маладыя ўзбекістанцы і кыргызстанцы прыязджаюць на вельмі сціплыя грошы, разрываюць вышэйшую лігу, пасля чаго робяць наступны крок у карʼеры. Абдукадыра Хусанава гэты крок прывёў у склад віцэ-чэмпіёна Францыі.
Расказваем, як «Энергетык-БДУ» і «Нёман» шукаюць такіх выканаўцаў – менавіта гэтыя клубы сёння спецыялізуюцца на «перапрацоўцы» гульцоў з усходнім каларытам.
Вось хто дапамагае Юрэвічу знаходзіць узбекістанцаў у «Энергетык-БДУ»
У «Энергетыку-БДУ» на паток пастаўлена развіццё гульцоў з Узбекістана. Куратар спартыўнага складальніка праекта Анатоль Юрэвіч, які па паперах не мае да клуба ніякага дачынення, шукае футбольныя алмазы ў Цэнтральнай Азіі і надае ім аграньванне. Часам атрымліваецца настолькі добра, што гульцамі, пра якіх да прыезду ў Мінск мала хто ведаў, раптам пачынаюць цікавіцца еўрапейскія клубы. А як вядуцца пошукі таленавітых выканаўцаў? Як мінімум чацвёра з іх за апошнія годы сталі зоркамі чэмпіянату Беларусі.
20-гадовы паўабаронца Шахбоз Умараў прыехаў у мінскі калектыў у пачатку 2020-га – і ўжо ў сярэдзіне таго ж сезону правы на яго выкупіў БАТЭ за 20 тысяч долараў, паабяцаўшы яшчэ 20 працэнтаў ад наступнага трансферу. За Барысаў яскравы легіянер гуляў з 2021-га да сярэдзіны 2022-га і ўвогуле за беларускія клубы правёў 67 матчаў (10 галоў + 12 перадач). З ліпеня 2022-га гуляе ў Казахстане за «Ардабасы», з якім станавіўся чэмпіёнам.
У сакавіку 2020-га ў «Энергетыку-БДУ» зʼявіўся 22-гадовы нападаючы Жасур Яхшыбоеў – «студэнты» ўзялі яго ў арэнду ў «Пахтакора». Пасля магутнай першай часткі сезона ў мінскім калектыве (9+4 за 14 матчаў) узбек перайшоў у «Шахцёр», дзе адгуляў да канца года (9+3 у 15 матчах). Стаў другім снайперам лігі і здолеў зʼехаць у Еўропу («Легію», Польшча), а пасля засвяціўся ў моцным малдаўскім «Шэрыфе». У 2023-м стаў чэмпіёнам з «Ардабасы».
Абаронца Абдукадыр Хусанаў прыехаў у Беларусь яшчэ да паўналецця і чакаў магчымасці падпісацца з «Энергетыкам-БДУ». Гэта ўдалося зрабіць у пачатку 2022-га. За паўтара сезона ў форме мінчукоў легіянер правёў 37 матчаў і набраў восем пунктаў па сістэме «гол + пас» (4+4). У ліпені 2023-га адбыўся ўнікальны трансфер з ЧБ у еўрапейскі топ-чэмпіянат – Хусанаў сышоў у французскі «Ланс», а «студэнты» зарабілі 100 тысяч еўра.
У сярэдзіне 2021-га нападаючы Бабур Абдыхолікаў прыехаў у «Энергетык-БДУ» ноўнэймам, але ў наступным сезоне дапамог камандзе ўзяць срэбра ЧБ (праўда, за махінацыі кіраўніцтва клуб пазбавіўся ўзнагароды), а сам з 26 галамі стаў найлепшым бамбардзірам лігі і атрымаў прыз намінацыях «Найлепшы нападаючы», «Самы карысны футбаліст» і «Найлепшы футбаліст чэмпіянату Беларусі»-2023. Сышоў без кампенсацыі, але дапамог дасягнуць небывалых поспехаў.
Усе гэтыя гульцы патрапілі ў «Энергетык-БДУ» па адной і той жа схеме.
Са студзеня па жнівень у 2010 годзе Анатоль Юрэвіч трэнаваў казахстанскі «Ардабасы». Пад яго кіраўніцтвам гуляў нападаючы Улугбек Асанбаеў – ураджэнец Шымкента з пашпартамі Узбекістана і Казахстана. Пры беларускім спецыялісты ён паўдзельнічаў у 23 матчах, адзначыўшыся адным голам.
Пасля адʼезду Юрэвіча з «Ардабасы» кантакты трэнера і гульца абарваліся, але праз некалькі гадоў, ужо калі Юрэвіч заняўся «Энергетыкам-БДУ», яны аднавіліся. Асанбаеў да таго часу завяршыў карʼеру і стаў агентам, а яшчэ паспеў папрацаваць на розных пасадах (быў і спартыўным дырэктарам, і адным з трэнераў) у розных клубах Казахстана. Менавіта былы падапечны пастаўляе беларускаму трэнеру таленавітых узбекістанцаў.
Працуе гэта прыкладна па такой схеме. Асанбаеў шукае на цэнтральнаазіяцкім рынку (у прыярытэце Узбекістан і Казахстан) цікавых гульцоў, у якіх бачыць патэнцыял, і прапануе іх Юрэвічу. Як кажуць нашыя суразмоўцы, знаёмыя з прынцыпамі гэтага супрацы, футбалістаў «падбіраюць менавіта пад трэнера» – то бок такіх, хто здольны вытрымаць яго нагрузкі.
Гульцам шчыра тлумачыцца, з чым яны сутыкнуцца ў «Энергетыку-БДУ», але пры гэтым абазначаюцца і перспектывы, якія адкрывае праца з Юрэвічам. Маўляў, ён здольны раскрыць гульца і выгадаваць па-сапраўднаму класнага выканаўцу, які ў перспектыве можа зацікавіць фінансава заможныя клубы. Прыкладаў для падмацавання гэтых слоў хапае. Яшчэ адзін аргумент – прабіцца ў Еўропу з Беларусі прасцей, чым з Узбекістана.
Калі футбалісты дзеля будучыні гатовыя да жорсткіх трэнінгаў і вельмі сціплай фінансавай узнагароды, яны даюць згоду на пераход, хоць і губляюць спачатку ў зарплаце. Пры гэтым 44-гадовы Асанбаеў бярэ на сябе выдаткі па пералёце ў Беларусь і пражыванні, плюс менавіта ён з уласнай кішэні даплачвае кліентам, каб ім не даводзілася жыць толькі на аклад «Энергетыка-БДУ» у 600-700 рублёў. Яшчэ агент уладжвае пытанні з кампенсацыяй папярэднім клубам.
Асанбаеў і Юрэвіч ізноў на сувязі з 2017 года – з таго часу, як трэнер развівае «студэнцкі» праект. Праўда, па-сапраўднаму яскравыя выканаўцы з Узбекістана пачалі зʼяўляцца ў Беларусі толькі ў апошнія сезоны.
Мінскі клуб атрымлівае гульцоў бясплатна, траціць на іх пражыванне ў Беларусі зусім сціплыя па футбольных мерках грошы (зарплату легіянеры атрымліваюць на ўзроўні мясцовых выканаўцаў). Галоўны ўнёсак з боку «Энергетыка-БДУ» – футбольныя кампетэнцыі Юрэвіча.
Дакладна па такім сцэнары ў свой час праз беларускі клуб прайшоў паўабаронца з Казахстана Уладзіслаў Васільеў. Далучыўшыся да «студэнтаў» у лютым 2018-га, праз паўтара года ён стаў часткай чэмпіёнскага брэсцкага «Дынама» (паводле звестак Transfermarkt, гэта прынесла сталічнаму клубу 44 тысячы еўра), а пасля Беларусі атрымаў магчымасць зарабляць у больш грашовым чэмпіянаце ў сябе на Радзіме (у сезоне-2023 стаў чэмпіёнам з «Ардабасы»). У свой час нават разглядаўся як кандыдат у зборную Беларусі.
Вось як «Нёман» займеў Алыкулава і Шукурава
«Нёман» спецыялізуецца на прадстаўніках Кыргызстана – праз клуб прайшлі два маладыя перспектыўныя выканаўцы з гэтай краіны. 24-гадовы хаўбек Алімардон Шукураў нядаўна пакінуў клуб, каб пашукаць цікавейшы варыянт. У розны час паведамлялася пра цікавасць да футбаліста з Венгрыі і Расіі (у прыватнасці, ад «Хімак»). Сам ён марыў праз Беларусь перабрацца ў Еўропу.
За тры сезоны ў ЧБ ён адгуляў 90 матчаў ва ўсіх турнірах, у якіх забіў 8 мячоў і 17 перадач. Прычым па выніках 2021-га Шукураў стаў футбалістам года ў сябе на Радзіме.
Левы вінгер Гулжыгіт Алыкулаў падпісаўся з Гродна ў лютым 2019-га, калі яму было ўсяго 18. Гулец вылучаўся смеласцю і дрыблінгам. У першым жа паўнавартасным дарослым сезоне выбіў 4+4 у чэмпіянаце Беларусі і атрымаў кантракт ад багатага алмацінскага «Кайрата», з якім стаў чэмпіёнам Казахстана і пераможцам мясцовага Кубка (на гэтым трансферы беларускі клуб зарабіў 180 тысяч еўра).
У мінулым сезоне хаўбек вярнуўся ў «Нёман» на «перазагрузку» і проста цяпер трэнуецца з камандай, хаця Ігар Кавалевіч казаў, што мэта Алыкулава – зноў зʼехаць.
У Беларусі гульцы зʼявіліся дзякуючы агенцтву FA Playsport, уласнікам якога зʼяўляецца Уладзімір Осіпаў. Як нам удалося высветліць, на азіяцкім (у прыватнасці, кыргызстанскім) рынку для агенцтва працуе Генадзь Хрыстафарыдзі. У профілі агенцтва ён значыцца кіраўніком скаўцкага аддзела. Туркменістанец з грэчаскімі каранямі адглядае гульцоў у чэмпіянатах Кыргызстана, Туркменістана і Таджыкістана, фіксуе самых цікавых і перспектыўных. Іх ён рэкамендуе Осіпаву, які, калі бачыць у футбалісце патэнцыял, пачынае прапрацоўваць беларускія варыянты працаўладкавання. Шукурава і Алыкулава ўдалося ўладкаваць у «Нёман».
Пераезд у ЧБ Алыкулава суправаджаўся цяжкасцямі. У 2019-м на чэмпіянат Кыргызстана мала хто звяртаў увагу. Статыстычная база мясцовага першынства была неразвітай. Осіпаў прапаноўваў гульца клубам Беларусі, выкарыстоўваючы нарэзкі старых матчаў. Азнаёміўшыся з імі, Іван Біёнчык («Дняпро»), Віталь Жукоўскі («Іслач») і Сяргей Ясінскі («Віцебск») адказалі адмовамі. Паглядзець футбаліста пагадзіўся толькі Ігар Кавалевіч з «Нёмана» – і сёння ён не шкадуе пра тое рашэнне.
Шукураў таксама першапачаткова мог апынуцца не ў «Нёмане». Паводле нашай інфармацыі, летам 2019-га кыргызстанец прыязджаў на прагляд у «Дняпро», але не прайшоў яго – трэнерскі штаб аддаў перавагу беларусу Паўлу Чыкідзе. Пасля Шукураў адправіўся ў Турцыю, дзе гуляў за «Балуспор» з Д2 да кастрычніка 2020-га. Ну а ў лютым 2021-га паўабаронца аказаўся ў Гродне.
Фота: kazfootball.kz, fcneman.by
