Я спадзяюся, што беларускі футбол не дасць сябе рэпрэсаваць. На тое ёсць важкая прычына (і гэта не ФІФА з УЕФА)
Чаму нас вучыць культура.
Чаму нас вучыць культура.
Да беларускіх футбалістаў я маю вельмі важнае пытанне, якое, на першы погляд, зусім не падаецца важным. Усё вельмі сур’ёзна, тут ні кропелькі блазнерства.
Спадары-футбалісты, а вы цікавіцеся беларускай культурай? Сочыце за ёй хаця б крыху? Калі не, то вельмі дарэмна, і справа зусім не ва ўменні атрымліваць духоўную асалоду. Проста цераз культуру часам можна пабачыць сваю будучыню, прычым даволі блізкую. Гэта наканаванне можа спраўдзіцца ўжо ў бліжэйшыя месяцы, калі не тыдні.
Выбачайце, але добрых прагнозаў у сённяшняй Беларусі няма.
Інфармацыя «Трыбуны» пра тое, што ў беларускім футболе з’явіўся чорны спіс непажаданых асоб, выклікала розную рэакцыю. Хтосьці, напрыклад, адразу засумняваўся: можа, хлусня? Калі чорны спіс існуе, чаму б яго адразу не паказаць?
О, я толькі за тое, каб мы гэтым разам памыліліся, каб наш інсайд аказаўся ўсяго толькі пужалкай. Згодны нават і на такі варыянт: чыноўнікі пабачылі, што іх намеры выкрытыя, і таму вырашылі счакаць, хаця зараз яны нічога не саромеюцца. Няхай бы так. Аднак унутраны скептык кажа, што сёння за базавы варта прымаць найгоршы з магчымых варыянтаў. Ну а «культурніцкая» практыка, дзе ў мінулыя гады існавалі спісы забароненых музыкаў, актораў і гэтак далей, паказвае, што такія далікатныя звесткі могуць доўга захоўвацца ў сакрэтнасці і мець прызначэнне для «службовага карыстання». Публічна чыноўнікі заўжды адмаўлялі існаванне такіх спісаў, а Лявон Вольскі, «Крама» і «Нейра Дзюбель» гадамі не маглі зладзіць канцэрты на Радзіме выключна праз нейкае непаразуменне. Ну канешне.
Мы сцвярджаем, што найбольшая пагроза навісла над тымі, хто абазначыў сябе, – над гульцамі, якія адкрыта ў верасні мінулага года выступілі супраць гвалту. Замахнуліся, так бы мовіць, на галоўную (і, бадай, адзіную) скрэпу беларускага рэжыму, прычым наўпрост гэты рэжым ні ў чым не папракнуўшы. На гэта наважылася 98 футбалістаў – колькасць вельмі салідная. Сярод іх хапае вядомых асоб у нашым футболе. Прозвішчы некаторых мы адмыслова нагадалі (яны лёгка гугляцца) – выключна для таго, каб усе разумелі, без каго можа застацца наш спорт, калі рэпрэсіям даць ажыццявіцца. Вядома, канкрэтна спорту ад гэтага лепей не будзе. Хаця каго зараз турбуюць такія дробязі.
Дык вось, згадка канкрэтных асоб прымусіла занервавацца некаторых унутры футбольнай супольнасці. «Ну навошта такое рабіць?», «Вы ж падстаўляеце людзей» і гэтак далей. Ага, выдалі ўсе імёны, паролі і яўкі. Калі шчыра, такая рэакцыя насцярожвае. Яна сведчыць пра тое, што беларускія футбалісты ўсё ж такі не цікавяцца культурай, як і не цікавяцца справамі ў народнай гаспадарцы. А то рэагавалі бы яны крыху інакш.
Навіны для сяброў-футбалістаў: у гэтыя дні досыць актыўна абмяркоўваюцца будучыя скарачэнні ў Беларускай дзяржаўнай філармоніі. Пакінуць без працы плануюць 75 супрацоўнікаў установы. Прыкладна тое самае адбываецца ў Нацыянальным гістарычным музеі і Дзяржаўным музеі гісторыі беларускай літаратуры. Гаворка – пра дзясяткі патэнцыйных ахвяр. Менавіта ахвяр, таму што звальненне пагражае людзям не за нізкую кваліфікацыю, а выключна за палітычную недабранадзейнасць.
Філармонія вельмі актыўна выступіла пасля выбараў, і самых актыўных адтуль «сышлі» яшчэ ў мінулым годзе. Тыя, хто тады не наважыўся абараніць сваіх, зараз самі апынуліся ў пагрозлівым становішчы. Тактыка чакання супраць рэжыму Лукашэнкі, на жаль, на дадзеным этапе аказваецца пройгрышнай для сумленных, але памяркоўных людзей. Гэта дэманструюць і падзеі на розных дзяржпрадпрыемствах, дзе супрацоўнікі хваляваліся, але іх хвалявання так і не хапіла на забастоўку. Цяпер іх скарачаюць. Дакладней, працягваюць скарачаць. Метадычна, але няспешна – для таго, каб не было масавага абурэння. Сёння прыбралі дваіх, заўтра аднаго, паслязаўтра – яшчэ парачку. Здаецца, нічога экстраардынарнага не адбываецца, але ў расход ідуць «няправільныя» людзі, хаця і правільным часам таксама дастаецца.
Футболу варта прыглядзецца да гэтых працэсаў, каб зрабіць для сябе высновы. А высновы тут досыць простыя: калі сябе не бараніць, то раней ці пазней разбяруцца з кожным. З разбежкай у месяц, паўгады, год – непрынцыпова. Помста неадэкватных функцыянераў спасцігне усiх, хто не змаўчаў, гэта варта прыняць і, сыходзячы з гэтага, думаць, як гэтаму супрацьстаяць.
І тут я маю спадзеў на футбалістаў. Не прастадушную веру, а менавіта прывідны спадзеў, з поўным разуменнем атмасферы ўнутры Беларусі. Спадзеў грунтуецца не толькі на тым, што за спінамі гульцоў маячаць УЕФА і ФІФА, у якіх і так багата кампрамату на Беларускую федэрацыю футбола. Кожная кропелька тут можа стаць апошняй. І калі Кавальчук з Базанавым і Вяргейчыкам падвядуць яшчэ і АБФФ пад санкцыі, то нават такія «крушылы» могуць пачаць чухаць звонкія патыліцы, бо пытанне тут – на мільёны еўра, якія атрымліваюць ад міжнародных структур быццам бы на развіццё белфутбола.
На футбалістаў асабліва спадзяюся па іншай прычыне – таму, што яны прадстаўляць камандны від спорту. Ладна там лёгкаатлеты, дзюдаісты, барцы і іншыя індывідуалы, кожны працуе сам на сябе. Але ж футбол… Колькі гучных словаў сказана пра важнасць КАМАНДЫ, пра магію распранальні і ўсё такое. Гэтыя пастаянныя тымбілдынгі, узаемныя мілаванні ў сацсетках, напаміны, што на полі змаганне ідзе не толькі за сябе, але і за партнёраў. Тут можна прывесці ў прыклад хакей, няхай і адваротны. Там амаль усе падпісаліся за Лукашэнку. Зрабілі гэта па-каманднаму. І мне цікава: а ці будзе беларускі футбол, у выпадку чаго, сябе па-каманднаму бараніць?
98 гульцоў – гэта амаль 9 каманд. Прычым у гэтых гульцоў ёсць у футболе сябры, партнёры, таварышы, якія нічога не гаварылі, але думаюць гэтак сама, якія добра разумеюць, што адбываецца. Няўжо яны будуць моўчкі назіраць, як прэсуюць сваіх? Няўжо ў БАТЭ спакойна дадуць прыбраць Драгуна і Няхайчыка, калі раптам, барані Божа, да іх дойдзе чарга? За звычайных беларусаў футбалісты не вельмі заступаліся, бо яны, футбалісты, самі па сабе, у іх сваё жыццё, свае справы. Але аказалася, што ў нашым жыцці больш агульнага, чым яны сабе думалі. І як гульцы для сябе патлумачаць, што здалі ўжо сваіх? Мо, яшчэ скажуць, што самі вінаватыя?
Дык вось, у мяне адчуванне, што футбалісты ўсё ж такі маюць намер стаіцца. Чакаць і назіраць. Нават тыя, хто ўдзельнічаў у звароце супраць гвалту. А раптам пра мяне забудуцца? А раптам мяне абмінуць? Так, гэта будзе вельмі займальны працэс – як будуць рэагаваць на рэпрэсіі ў дачыненні да недабранадзейных тыя недабранадзейныя, за якіх яшчэ не ўзяліся. Штосьці скажуць або будуць моўчкі маліцца за сябе?
Хутчэй за ўсё, менавіта так і будзе, але я спадзяюся. Трэба ж верыць у лепшыя якасці людзей.
А пачаць цікавіцца культурай нават зараз яшчэ не позна. Гэта карысна не толькі для душы.
