Іх забанілі на топ-турнірах і Алімпіядзе – і няма каго шкадаваць: падтрымалі вайну, рады інтэграцыі з Расіяй, супраць палітыкі ў спорце, уціскаючы іншых
І, вядома, усе за Лукашэнку.
На мінулым тыдні так званы міністр спорту Сяргей Кавальчук далажыў, што спаборніцтваў сусветнага ўзроўню для прадстаўнікоў Беларусі засталося на шэсць відаў (два з іх - інтэлектуальныя, шахматы і шашкі). Усё праз татальныя санкцыі ў адказ на вайну, якую з 24 лютага працягвае Расея ва Украіне з выкарыстаннем тэрыторыі Беларусі. Толькі да канца 2022-га ў Міжнародным алімпійскім камітэце пачалі абмяркоўваць магчымы допуск прадстаўнікоў краін-агрэсараў да лакальных спаборніцтваў (у сябе гатова прыняць Азія) і да АГ-2024 пад нейтральным сцягам.
Аднак такі дазвол можа пацягнуць шэраг байкотаў - асабліва калі допуск будзе аформлены агульна (а на дзіўныя абагульненні ўжо не раз скардзіліся). Бо сярод «перадавых» спартоўцаў і ў Беларусі (а ўжо тым больш у Расеі) ёсць такія, хто падтрымлівае рэжым Лукашэнкі, які дазволіў уцягнуць краіну ў вайну, і нават саму вайну непасрэдна. Прапусціць буйныя турніры і Алімпіяду шкада будзе, бадай, толькі ім самім і групцы лаяльных рэжыму прыхільнікаў - астатнія наўрад ці спачуваюць тым, хто застаўся на баку акупантаў.
Алімбекава, Смольскі і іншыя біятланісты
У пачатку 2021-га прарэжымны ліст падпісала амаль уся біятлонная зборная - выключэннем стала адна Ганна Сола, якая праз гэта была на мяжы вылету са складу. Зрэшты, яна і так прапускае сезон-2022/23 - спартоўка на днях упершыню стала мамай.
У сёлетнім складзе ёсць яшчэ некалькі чалавек без подпісу за рэжым, але яны далёка не на першых ролях. Вынікі ў расійскіх і сумесных з Расіяй спаборніцтвах паказваюць ранейшыя члены асновы - сёстры Кручынкіны, Дзмітрый Лазоўскі, Мікіта Лабастаў. А лідэрамі застаюцца сямейная пара Дынара Алімбекава - Антон Смольскі, якія пацвердзілі лаяльнасць прыходам на выступ Лукашэнкі на 3 ліпеня. Калісьці абое недарэчна намякалі на несправядлівасць свайго адхілення, але потым ва ўсёй зборнай сталі казаць, што Расія - гэта цалкам сабе варыянт, а Смольскі зусім нядаўна пацвердзіў за ўсю зборную: "У добрым настроі трэніруемся дома, у нас усё добра". Навошта ж парушаць такую ідылію, на самой справе.
Мастацкая гімнастыка
Прадстаўніцы гэтага віду падтрымалі ліст за Лукашэнку ў першых шэрагах - самыя "заслужаныя" ў спісе падпісантаў маюць "ганаровыя" двухзначныя нумары, як і іх галоўны трэнер Ірына Ляпарская. Былая лідарка каманды Кацярына Галкіна, якая раней крычала, што «па-за палітыкай», цяпер працуе на рэжым у маскоўскім пасольстве і пасля пачатку вайны наязджала на ўкраінцаў, цяперашняя «прыма» Аліна Гарнасько некалькі разоў ціснула Лукашэнку руку, а ў жніўні абедзве разам радаваліся таму, што рэжым не ўводзіў антыкавідных абмежаванняў, хоць ад віруса нават па дзяржстатыстыцы памерла больш за сем тысяч чалавек (рэальныя лічбы могуць быць і на парадак вышэй).
Галоўная канкурэнтка Гарнасько ў цяперашняй зборнай Анастасія Салас нарадзілася і вырасла ў Расіі (і зусім нядаўна атрымала грамадзянства Беларусі, хаця некалькі гадоў прадстаўляе беларускую зборную), а гатовая пазмагацца юніёрка Лізавета Зоркіна - у Данецку, які паспела прадставіць быццам бы асобна ад Украіны (частка тэрыторыі Данецкай вобласці Украіны з 2014-га акупаваная прарасійскімі сепаратыстамі, з 2022-га - непасрэдна Расіяй). Пра вайну ўсе маўчаць – затое Гарнасько спадзяецца на вяртаньне ў “вялікі сьвет” хаця б пад нейтральным сцягам і верыць, што яе каманды “вельмі-вельмі не хапае на міжнароднай арэне”. Толькі вось украінскія гімнасткі відавочна не пагодзяцца з такой заявай.
Хакей
Від, у якім за Лукашэнку падпісваліся цэлымі камандамі, а кіраваўшага федэрацыяй Дзмітрыя Баскава забанілі на пяць гадоў за палітычны ціск, пасля ўвядзення санкцый яшчэ і па поўнай інтэграваўся ў Расію - юніёры цяпер гуляюць з федэральнымі акругамі суседняй краіны, нацзборная - з Расіяй і Расіяй- 2. Чыноўнікі ад хакея толькі радаваліся - маўляў, злучыцца з усходняй дзяржавай у турнірах і спарынгах даўно марылі, толькі да бана гэта не было трэба Расіі, а пасля ўсё змянілася.
Цяпер усё працягваецца ў ранейшым духу: адданы адэпт Лукашэнкі, кіраўнік ФХБ Аляксандр Багдановіч радуецца, што юніёры "атрымліваюць досвед", гуляючы з расійскімі акругамі ўжо ў Мінску, трэнер зборнай Беларусі і мінскага "Дынама" Крэйг Вудкрафт, які абдымаўся з Лукашэнкам, расказвае, што Расія дасягнула «недасяжных перамен», а ўвесь белхакейны свет лікуе ад перамогі на турніры ў Расіі (з удзелам прыкладна трэцяга складу зборнай Расіі і Казахстана), бо верыць, што «ўпісалі сябе ў гісторыю» і прымусілі «ганарыцца ўсю краіну».
А вось пра вяртанне на ЧС у апошні час асабліва і не кажуць - здаецца, абодвум бакам цалкам нармальна адзін без аднаго.
Рашысты з пяцібор'я
Падтрымка Лукашэнкі ў пяцібор'і даўно вядомая - і не толькі подпісамі. Лідары жаночай зборнай Анастасія Пракапенка і Вольга Сілкіна (на дваіх 13 залатых медалёў чэмпіянатаў свету і Еўропы) стараліся і да выбараў-2020, Адным з ключавых аргументаў рабілі тое, што Беларусь - "мірная краіна", а "вайна нам не патрэбная". Аднак калі па тэрыторыі Беларусі пайшлі расейскія салдаты і тэхніка, напаўшы на Украіну, то ні слова супраць у пяцібор'і не сказалі. Больш за тое, падчас спаборніцтваў у Маскве тыя, хто паехаў туды ад беларускай федэрацыі (якую ўзначальвае яшчэ адзін фанат Лукашэнка, муж Анастасіі Пракапенкі Міхаіл) у якасці суддзяў трэнеры Серафіма Татур і Алена Нырцова сфатаграфаваліся ў майках з літарай Z, сімвалам расійскай агрэсіі, ды яшчэ выклалі гэта ў інтэрнэт.
Пасля ўвядзення міжнароднага бана ў пентатлоне спрабавалі казаць пра палітыку ў спорце і да таго падобнае, але потым загаварылі пра тое, што свет нібыта страціць больш, чым беларуская каманда. Хоць, думаецца, паглядзеўшы на яе паводзіны, у сусветным пяцібор'і "страце" могуць яшчэ і парадавацца.
Недасекаў, Мірончык-Іванова і іншыя лёгкаатлеты
Беларуская лёгкая атлетыка не адрозніваецца ўсеагульным шанаваннем рэжыму. Сярод вялікай колькасці атлетаў у розных дысцыплінах знаходзяцца і нязгодныя.
Аднак на перадавых пазіцыях федэрацыю адэпта Лукашэнкі Івана Ціхана прадстаўляюць звычайна фанаты рэжыму. Напрыклад, Максім Недасекаў і Анастасія Мірончык-Іванова, якія разам былі адразу на некалькіх мерапрыемствах Лукашэнкі пасля жніўня-2020. Калі пачалася вайна, яны таксама вызначыліся - зачапіліся з украінцамі, якім паабяцалі «асаблівае стаўленне» і пажадалі добра даляцець з краіны, якую Расія бамбіла з паветра. Заадно атлеты чамусьці запэўнівалі, што іх выпусцяць з бана ўжо ўлетку (прадказальна аказалася, што гэта трызненне).
А ў маі Недасекаў і Мірончык-Іванава заадно з Настай Пракапенкай (і Марынай Літвінчук - яшчэ адной прыхільніцай Лукашэнкі, у тым ліку праз якую не асабліва шкада і веславанне) падтрымалі ўцягванне ў ваенную тэматыку з дзіцячага ўзросту ў спецыяльным «клубе» - прычым там дзецям убівалі ў галаву, што прэзідэнт павінен быць перш за Радзіму і тым больш збітых ні за што суайчыннікаў, а расійцаў трэба падтрымліваць, якую б дзічыну яны ні рабілі.
Ёсць у лёгкай атлетыцы і іншыя яркія прыклады - так, натуралізаваны расіянін Мацвей Волкаў абвінавачваў «заходнія краіны» у тым, што яны справакавалі Расею на «ваенную аперацыю», а шаставічка Ірына Жук абуралася, што адхіленнем яе і калегаў «парушаныя правы Аліпійскай хартыі».
Увогуле, у пытанні вяртання Міжнароднай федэрацыі лёгкай атлетыкі варта добра прадумаць выбарку. Хоць кіраўнік арганізацыі Себасцьян Коў нядаўна і так гранічна ясна назваў умовы вяртання.
Дзмітрый Таўкачоў
Былы выконваючы абавязкі старшыні БФСТ «Дынама», які зараз мае намер вярнуцца на пасаду кіраўніка федэрацыі трыятлона Беларусі, адразу пасля выбараў выходзіў на велапрабег за Лукашэнку і ў рамках свайго клуба «Трыстайл» арганізаваў растанне са спартсменкай Валянцінай Зелянкевіч, якая выступіла супраць гвалту, - на спробу пагаварыць адказаў дзяўчыне, што яна "тупая", раз не разумее, чаму з ёй захацелі скасаваць кантракт. Ужо ў верасні 2020-га Беларускі фонд спартовай салідарнасці прапанаваў забараніць Таўкачову ўезд у Еўразвяз.
А зараз функцыянер, клуб якога арганізоўваў у Мінску спаборніцтвы з палітычнымі затрыманнямі і пра іх маўчаў, раптам здзівіўся, што яго не пусцілі на турнір IRONMAN 70.3 World Championship, які прайшоў у канцы кастрычніка 2022-га ў амерыканскім Сэнт-Джордж. Бо турнір праводзіць не міжнародная федэрацыя трыятлона, а прыватная фірма, Таўкачоў тэарэтычна мог туды патрапіць - але ў выніку, як аказалася, толькі дарма браў адпачынак. "Нажаль, маёй мары не наканавана было спраўдзіцца праз палітычныя санкцыі, якія распаўсюдзіліся і на спорт", – падзяліўся той, хто дакладна разбіраецца ў тым, як распаўсюджваць на спорт палітычныя санкцыі.
Асноўная ж пасада Таўкачова - дырэктар РЦАП па веласпорце. У федэрацыі гэтага віду ён уваходзіць у выканкам, а ўзначальвае арганізацыю прыхільніца Лукашэнкі Наталля Цылінская. Некалькі вядомых беларускіх раварыстаў падпісаліся за рэжым у першай сотні, а ў 2022-м засталіся без міжнародных спаборніцтваў. А яшчэ ў 2021-м у апошні момант быў адменены ЧЕ па велатрэку ў Мінску - еўрапейскі велазвяз вельмі хацеў пакінуць турнір у рэжымнай Беларусі, але там прымусова пасадзілі самалёт Рамана Пратасевіча, чым парушылі ўсе планы спортфункцыянераў. Цяпер жа за перанос спрабуюць засудзіць раптоўна БФСС - што толькі ўмацоўвае ў думцы, што шкадаваць Талкачова і яму падобных няма за што.
