Чаму зніклі з ЧБ сербы і ці магчыма яшчэ прывезці да нас Мілунавіча або Іваніча? Вось што кажуць агенты
Ізноў гэтыя грошы!
Чэмпіянат Беларусі настолькі ачысціўся, што ў 2024 годзе пачаўся без гульцоў з Сербіі – упершыню за 14 гадоў. Прадстаўнікі гэтай краіны стабільна карысталіся попытам у нашых клубаў, дапамагалі рашаць задачы і зарабляць. Можна згадаць хаця б тых, хто прайшоў праз БАТЭ, – Марка Сіміч, Мірка Іваніч, Неманя Мілунавіч, Філіп Младэнавіч і іншыя.
Часцей, чым з Сербіі, у беларускую вышэйшую лігу прыязджалі толькі з Расіі ды Украіны. А што здарылася? Хто да каго страціў цікавасць – ці беларускія клубы да сербаў, ці сербы да беларускіх клубаў? Спыталі пра гэта футбольных агентаў.
«Мы не даем ні перспектыў, ні фінансаў»
Беларускі агент (пагадзіўся размаўляць толькі на ўмовах ананімнасці)
– На ваш погляд, чаму цяпер у чэмпіянаце Беларусі няма ніводнага гульца з Сербіі?
– Усё проста – ліміт на зарплаты. Прывяду просты прыклад. Калі я прывёз серба ў каманду вышэйшай лігі, яшчэ да лімітаў, яму адразу далі зарплату крыху больш за паўтары тысячы долараў. Хоць першапачаткова гаворка ішла пра амаль дзве тысячы долараў, але клуб здолеў старгавацца, крыху знізіць планку. Сёння дзве тысячы долараў – гэта зарплата звыш звычайнага ліміту ў 1540 долараў да выплаты падаткаў, то бок, па сутнасці, трэба тады займаць адну з чатырох ставак для гульцоў, якім можна даваць да пяці тысяч долараў. Клубы на гэта ісці не хочуць. Вялікія рызыкі не патрапіць з гульцом, а заробак у яго будзе вялікі. Клубы, якія і так не надта багатыя, не хочуць рызыкаваць.
Самі сербы ў сябе на Радзіме маюць заробкі большыя, чым ім прапануюць у Беларусі [калі казаць пра паўтары тысячы долараў].
Сёння знайсці на паўтары тысячы долараў якаснага гульца ў Сербіі праблематычна. А ці варта запрашаць кагосьці, хто нічога ў выніку не пакажа? Да таго ж сённяшнія фінансавыя рэаліі такія, што для практычна ўсіх нашых клубаў нават заробак у паўтары тысячы долараў – гэта шмат. Прасцей запрасіць узбека, кіргіза, афрыканца на 500 долараў. І атрымліваецца тупік: сербскія футбалісты, якія гатовыя прыехаць на стаўку паўтары тысячы долараў, наўрад ці будуць крутымі выканаўцамі. Клубам прасцей узяць кагосьці з Беларусі ці блізкага замежжа.
– Чаму?
– Як ужо сказаў, рызыкі менш, ды і выдаткі не такія істотныя. Сербы, якія прэтэндуюць на пяць тысяч долараў у сябе на Радзіме, натуральна, у Беларусь не паедуць на больш нізкі заробак. Так што ліміт, па-мойму, – адна з галоўных прычын адсутнасці сербаў у нашай краіне.
– Сербаў ўзроўню Мілунавіча, Іваніча і Младэнавіча, якія класна сябе праяўлялі ў БАТЭ, сёння можна запрасіць у ЧБ?
– Скажу шчыра: такіх футбалістаў у наш чэмпіянат запрасіць проста нерэальна. Што Іванавіч, што Мілунавіч, што Младэнавіч – яны прыязджалі не ў статусе гульцоў другога сербскага дывізіёна, іх не трэба было раскрываць. Гэта былі ўжо гатовыя выканаўцы. І яны прыязджалі ў Беларусь на заробак у 8-10-15 тысяч долараў. Адразу ж. Запрасіць аналагічных гэтым выканаўцам футбалістаў сёння ні ў аднаго беларускага клуба няма матэрыяльнай магчымасці. Калі браць кагосьці, дык толькі маладога, мала каму вядомага, на развіццё. Але нават такіх нашыя клубы браць ужо не хочуць ці не могуць.
– Пры гэтым з Афрыкі гульцоў на перспектыву бяруць. Чаму не сербаў?
– Афрыканскі рынак ультратанны. Клубам прасцей паклікаць ноўнэйма з Афрыкі, паспрабаваць яго выгадаваць, але пры гэтым плаціць некалькі сотняў долараў, чым браць серба, які дакладна папросіць не менш за паўтары тысячы долараў. Нават той, хто сёння, па сутнасці, нічога з сябе не ўяўляе ці гуляе на ўзроўні таго ж афрыканца. Фінансы шмат вырашаюць. Калі б я быў клубным функцыянерам, глядзеў бы, вядома, больш на Афрыку.
– Якія грошы плацяць у сербскім футболе?
– Там ёсць два клубы, якія могуць плаціць рэальна шмат, 20-30 тысяч долараў на месяц. Гэта «Црвена Звезда» і «Партызан». Далей дзве-тры каманды, якія могуць плаціць па 7-8 тысяч долараў. Напрыклад, «Вайводзіна», «Чукарычкі». Потым – клубы, здольныя даць заробак у пяць тысяч. Гэта сераднякі табліцы. А ўжо ўсе астатнія, то бок склеп падвал вышэйшай лігі, плацяць прыкладна, як і ў нас – па паўтары тысячы долараў. Але розніца ў чым? Серб гуляе ўдома, у чэмпіянаце, які хоць неяк прасочваецца скаўтамі. Зʼехаць куды вышэй з Сербіі нашмат прасцей, чым з Беларусі. У такім выпадку відавочна, што гулец не самага высокага рангу абярэ – гуляць удома ці ў Беларусі за адны і тыя ж грошы. А зачапіць кагосьці добрага з Сербіі ў нас, паўтаруся, шанцаў проста няма. Мы не даем ні перспектыў, ні фінансаў.
– Маеце на ўвазе, што з ЧБ сербу цяжэй зʼехаць на павышэнне?
– Сербу з Сербіі ці іншага чэмпіянату, таго ж расійскага, выехаць у Еўропу значна прасцей. Кіргізу, афрыканцу прасцей з Беларусі, гэта для іх нармальны трамплін.
Адпаведна, у серба матывацыі ехаць у ЧБ няма. Клікаць кагосьці з другога дывізіёна, даваць яму заробак больш, чым у яго родным чэмпіянаце, і верыць, што хлопец загуляе… На мой погляд, пры такім раскладзе можна знайсці гульца і ў Беларусі, каб выгадаваць яго. Так менш рызыкі з усіх бакоў.
Прывабным ЧБ сёння можа выглядаць, напэўна, толькі для сербаў з другога дывізіёна ці нават трэцяга. Але тут пытанне ў тым, што нават беларускім клубам няма чаго шукаць у Д3 Сербіі, а наконт Д2… Можна запрасіць, калі клуб з падвалу ці хлопец увогуле без нейкіх цікавых прапаноў, але хоча зʼехаць за мяжу. Для ўсіх астатніх ЧБ – сапраўды не самае цікавае месца. Так што трэба разумець, што пры сённяшніх рэаліях чакаць сербаў, а тым больш якасных, у нашай вышэйшай лізе ў бліжэйшы час не варта.
«Сёння няма прычын пераязджаць у Беларусь»
Баян Дубаіч, экс-гулец чэмпіянату Беларусі, агент
– На ваш погляд, чаму сёння ў чэмпіянаце Беларусі няма ніводнага гульца з Сербіі?
– Перш за ўсё, хацеў бы перадаць вялікае прывітанне ўсім беларускім заўзятарам, трэнерам, гульцам. Чатыры гады, якія я правёў у ЧБ, гэта нямала. Той этап пакінуў вельмі добрае ўражанне пра чэмпіянат, футбол, краіну, людзей. Заўсёды са станоўчым настроем стасуюся з нагоды вашай краіны і футбола.
Што тычыцца вашага пытання, то, вядома, мне вельмі шкада, што цяпер у «вышцы» няма ніводнага серба. А яны, ведаю дакладна, заўсёды адчувалі сябе ў Беларусі як удома. Гэта вельмі важна, таму што прафесійны футбаліст – гэта ў першую чаргу чалавек. Калі яму камфортна ў новай краіне, ён можа дасягнуць шмат чаго, паказаць вынік, даць максімум. На мой погляд, легіянеры, якім сапраўды ўдавалася хутка адаптавацца ў Беларусі, гэта якраз сербы. Мовы падобныя, вера, характар людзей. Гэта вялікая справа. Сербы прыязджалі і хутка ўліваліся.
Чаму іх няма ў ЧБ цяпер? Прычын шмат: і фінансы ў беларускім футболе, ды і клубы самі, мне здаецца, не надта звяртаюць увагу на Сербію. Лепш запрасіць кагосьці з блізкага замежжа ці беларуса на невялікія грошы.
– Ці можна яшчэ запрасіць у Беларусь гульцоў узроўню Мілунавіча, Іваніча, Младэнавіча?
– Думаю, можна. У Сербіі вельмі шмат футбалістаў, якія здольныя праявіць сябе гэтак сама. Мілунавіч, Іваніч і Младэнавіч трапілі ў ідэальны час у «вышку», хутка адаптаваліся. БАТЭ гуляў у еўракубках. Футбалісты здолелі праявіць талент. І сёння ў Сербіі ёсць таленавітыя гульцы. І я веру, што яны маглі б паказаць клас у вышэйшай лізе Беларусі. Але ёсць адно вялікае «але», якое, на жаль, не дазваляе ажыццяўляць такія пераходы. Гэта фінансавыя ўмовы, устаноўленыя ў вашым чэмпіянаце. Столь заробкаў не дазваляе запрашаць гульцоў высокага ўзроўню. Калі б не ліміт, то ўсё было б магчыма.
Магу сказаць, што тыя максімальныя грошы, якія могуць прапанаваць каманды з Беларусі, нашыя гульцы могуць атрымліваць удома. Навошта тады сербу пераязджаць за мяжу? Тым больш, шчыра, чэмпіянат Беларусі на сёння слабейшы за чэмпіянат Сербіі. Так што рэальна няма прычын пераязджаць у Беларусь.
– ЧБ цяпер прывабны для сербаў, якія жадаюць зайграць у Еўропе?
-- Канкрэтна адказаць на гэтае пытанне не магу, але я б усё ж сербам прапаноўваў ехаць нават у Беларусь, нават на меншыя грошы. Чаму? Легіянер, апынуўшыся ў новай краіне, факусуецца толькі на футболе. Ён трэнуецца, працуе, развіваецца. І гэта, безумоўна, дае рост, няхай чэмпіянат крыху слабейшы. На Радзіме шмат фактараў адцягвае ўвагу, што часта не дае патрэбнага штуршку да развіцця. Так што магчыма, калі серб хоча развівацца, але не бачыць, што гэта магчыма на Радзіме, тады няхай едзе ў Беларусь. Магчыма, удасца зарэкамендаваць сябе і потым аказацца на Захадзе. Але зноў жа ўсё залежыць ад канкрэтнага гульца і яго жадання прагрэсаваць.
