Хто таемныя «спонсары», што «Шахцёр» рабіў у апошнім туры, як «Дынама» заміналі грошы для супернікаў? Пра шухер ў белфутболе распавёў носьбіт формы – а больш зразумела не стала
Што за «камбінацыі» былі ў Юрэвіча з «Энергетыкам-БДУ» і пры чым тут увогуле гулец Салігорска?
11 траўня ў белфутболе агучылі гістарычнае рашэнне - ЧБ-2022 афіцыйна пазбавіўся чэмпіёна і віцэ-чэмпіёна. "Шахцёр", "Энергетык-БДУ" і разам з імі "Белшына", а таксама 30 чалавек, якія звязаныя з белфутболам, атрымалі розныя пакаранні па абвінавачанні ў несумленных гульнях. Пра ўсё гэта мы ўжо пісалі.
Але дагэтуль ніхто афіцыйна не паведаміў шмат важных рэчаў. Якія менавіта матчы і чаму лічацца несумленнымі? У чым прызнаныя вінаватымі тыя людзі, якім абвясцілі "прысуды"? І галоўнае - навошта наогул «Шахцёру» патрэбныя былі пэўныя вынікі ў некаторых з тых матчаў, пра якія хадзілі чуткі?
Адказы нібыта павінен быў даць нядзельны сюжэт на дзяржТБ, які засунулі ў галоўную прапагандысцкую перадачу тыдня. Унутры была змешчаная размова з супрацоўнікам вельмі сумна вядомага сваёй бесчалавечнасцю «ГУБАЗіК» МУС Лукашэнкі Міхаілам Мяховічам. Зрабіў інтэрв'ю Андрэй Казлоў, які немалую частку сюжэту заняў сваім перформансам: пачаў з заявы пра «мярзоту», працягнуў відавочна іранічным напамінам, што «Энергетык-БДУ» лічылі «нечым фенаменальным», зрабіў наогул незразумела да чаго адсылку на расійскага трэнера Алега Раманцава, рухаў, а потым рассыпаў фігуры на шахматнай дошцы, а скончыў заявай пра нейкіх «нас», на чые «мары проста наплявалі».
А ці стала нешта больш зразумелым пасля 11-хвіліннага відэа, дзе Казлоў нібыта нават «падводзіў вынікі»? Наадварот - стала толькі заблытаней. Вось якія галоўныя пытанні па «справе «Шахцёра» усё яшчэ застаюцца без адказу.
Хто стаяў за ўсёй гэтай гісторыяй?
Гаворачы пра тое, як у цэлым пачалася «справа «Шахцёра», прадстаўнік садысцкай арганізацыі (раней рабіліся спробы прызнання яе тэрарыстычнай) Мяховіч адказаў, што сілавікамі Лукашэнкі «была інфармацыя атрыманая ад прадстаўнікоў іншых клубаў, ад гульцоў, што ўжо ажыццяўлялася фінансавае стымуляванне іншых каманд неаднаразовае ад прадстаўнікоў "Шахцёра". Падрабязнасці тут не называюцца - але зусім не верыцца, што "прадстаўнікі" і "гульцы" пайшлі "закладваць" уласныя каманды. Цалкам магчыма, што на «Шахцёр» паскардзіліся яго канкурэнты з вяршыні табліцы - бо ў белфутболе, што даўно вядома, усе ў курсе пра ўсіх.
Яшчэ цікавей, што дыскваліфікаваныя ўжо былыя менеджары «Шахцёра» Уладзімір Нідэргаус і Аляксандр Марчанка, па заяве Мяховіча, былі максімум выканаўцамі - а запускалі нібыта несумленныя матчы таямнічыя іншыя людзі.
- Яны ўплывалі на кіраўнікоў клуба, яны арганізоўвалі сустрэчы, яны давалі ўказанні, і яны, па сутнасці, цягнулі «Шахцёр» да чэмпіёнства з дапамогай фінансавых уліванняў звонку. Штаб "Шахцёра" непасрэдна быў у гатэлі, дзе збіралася кіраўніцтва футбольнага клуба, дзе яны атрымлівалі якія-небудзь указанні: гэты матч мы арганізоўваем, тут мы завозім грошы камандзе, каб забрала ачкі ва ўмоўных канкурэнтаў, у "Дынама" альбо БАТЭ. Далей ужо ішла праца непасрэдна з клубамі. Калі клубы выконвалі дамоўленасці, асобы каля «Шахцёра» падвозілі грашовыя сродкі ў клубы, гэта значыць у «Белшыну» і ў «Энергетык-БДУ», - заявіў лукашэнкаўскі сілавік.
Хто ж гэтыя "асобы каля "Шахцёра", якія "звонку" знаходзілі грошы? Пра гэта ў інтэрв'ю няма ні слова. Мы можам толькі нагадаць, хто не мае непасрэдна ў «Шахцёры» пасад, але шчыльна ўплывае на справы клуба, - гэта гендырэктар «Беларуськалія» Іван Галаваты, якому нядаўна надакучыла дапамагаць хакею, і расійскі агент Яўген Култаеў, які вельмі дбае пра ўласную сакрэтнасць.
Калі "Энергетык-БДУ" "зліваўся" перад "Шахцёрам"?
На чацвёртай хвіліне сюжэту Казлоў задае пытанне: "З Салігорска звяртаюцца ў "Энергетык-БДУ" і прапануюць паўплываць на вынік, так?" Мяховіч адказвае: «Ну, звярталіся не толькі ў «Энергетык-БДУ», звярталіся ў «Белшыну», і ўжо ішла дамова на пэўных фінансавых умовах, дзе па дасягненні вынікаў дамовы гэтага каманда злівалася перад чэмпіёнам краіны».
Зразумець невыразныя фармулёўкі лукашэнкаўскага сілавіка можна па-рознаму. Але, напрыклад, спартовы сайт дзяржТБ, які даў тэкставы фрагмент нават раней, чым выйшаў сюжэт, тлумачыў словы так.
Толькі вось 16 верасня мінулага года "студэнты" прыехалі на матч у Салігорск - і звезлі перамогу 1:0, пры гэтым менавіта абгуляўшы суперніка. Пасля гэтага мінчане абышлі "гарнякоў" у табліцы - нічога сабе "зліваліся"! Гэты матч у сюжэце ніяк не згадвалі.
Навошта «Шахцёру» была параза «Энергетыка-БДУ» ў апошнім туры?
Затое шмат увагі на дзяржТБ надалі сустрэчы 30-га тура паміж «Энергетыкам-БДУ» і мінскім «Дынама». Казлоў на камеру моцна абураўся - а заадно ўспамінаў, як сустрэў на тым матчы цяпер забаненага кіраўніка праекта «Энергетыка-БДУ» Анатоля Юрэвіча і нават зрабіў з ім сэлфі.
Рэжымнік Мяховіч апісаў Юрэвіча як чалавека, які «цалкам уплывае на гульню «Энергетыка-БДУ», дае ўказанні трэнерскаму штабу, які выбіраць склад, дзе і на якой хвіліне зрабіць замены, ведае сілу кожнага гульца, здольнасці - і ўжо, зыходзячы з гэтага, робіць свае камбінацыі». Прычым галоўная «камбінацыя», мяркуючы па апісанні, была нібыта на карысць «Шахцёра».
- Было ўстаноўлена, што апошні тур [ЧБ-2022] ператварыўся, па сутнасці, у фарс. "Шахцёр" абстаўляўся з усіх бакоў. Да перапынку матчаў "Шахцёр" - "Белшына" і "Энергетык-БДУ" - "Дынама" Мінск быў лік 0:0, што там, што там. Але ў перапынку быў пададзены, так мовіць, "маяк", і ўсе два матчы скончыліся з неабходным лікам. «Шахцёр» стаў уладальнікам залатых медалёў, - заявіў носьбіт міліцэйскай формы.
А зараз лёгкі напамін: перад 30-м турам леташняй «вышкі» «Шахцёр» на чале табліцы апярэджваў «Энергетык-БДУ» з другога месца на два ачкі. А гэта значыць адно: пры сваёй перамозе над «Белшынай» «гарнякам» было ўвогуле пляваць, як згуляюць «студэнты» з дынамаўцамі. Гэты факт ужо наводзіў нас на смелыя думкі, што «Энергетык-БДУ» спрабавалі матываваць, наадварот, на выйгрыш у «Дынама» - каб напэўна пакінуць нялюбых супернікаў без медаляў.
Але ж не - Казлоў маляваў, як «Энергетык-БДУ» пасля згаданага «маяка» ў перапынку», маўляў, «пасыпаўся тут жа, быццам падмянілі». Навошта гэта было «Шахцёру» - ніхто так і не патлумачыў.
Як грошы для «Белшыны» і «Энергетыка-БДУ» заміналі мінскаму «Дынама» перамагчы супернікаў?
У сюжэце былі названыя і два канкрэтныя эпізоды абвінавачванняў у стымуляванні - маўляў, ад «Шахцёра» іншым камандам паступала заданне адабраць ачкі ў мінскага «Дынама». Нават былі названыя канкрэтныя сумы. Так, "Энергетыку-БДУ" нібыта за разгром "Дынама" 4:1 у перанесеным матчы паміж 28-м і 29-м турамі "былі перададзеныя начальніку каманды і размеркаваныя паміж футбалістамі" 10 тысяч долараў. Дапусцім, што сілавік рэжыму мог пераблытаць пасаду начальніка (Аляксей Пігулеўскі, які яе займае, ніяк пакараны не быў) і тэхнічнага дырэктара (бо Арам Абдаль-Маджыд з гэтай пасады якраз атрымаў бан).
Больш падрабязна Мяховіч апісаў выпадак «Белшыны», якая ў 19-м туры ЧБ-2022 27 жніўня дома згуляла з «Дынама» 0:0.
- Нідэргаус выйшаў менавіта на Дзмітрыя Гомзу з такой умовай, каб адабраць ачкі ў «Дынама» Мінск. За гэта было прапанавана 10 тысяч еўра на каманду. Гомза прыехаў у "Белшыну" - параіліся, прынялі рашэнне, што, у прынцыпе, добрыя грошы, трэба згуляць. Згулялі на поўную сілу, атрымалі свае прызавыя і далей ужо падзялілі паміж гульцамі каманды. Хто ўдзельнічаў у матчы, атрымалі крыху больш, хто сядзеў на замене - крыху менш, - заявіў супрацоўнік МУС Лукашэнкі.
Гучыць усё гэта, мякка кажучы, дзіўна па адной простай прычыне - матывацыя "Белшыны" наогул не гарантавала поспеху супраць мінскага "Дынама". Да моманту матчу бабруйчане мелі 21 ачко пасля 18 матчаў - гэта значыць іх "поўная сіла" была на пасрэдным узроўні, і ўжо вельмі наўрад ці за дадатковыя грошы яны здольныя былі гуляць нашмат лепш. «Дынама» ужо дакладна само вінаватае, што не змагло забіць камандзе з 11-га на той момант месца ў табліцы.
Выпадак з «Энергетыкам-БДУ» выглядае яшчэ больш дзіўна - да моманту матчу гэтай каманды з «Дынама» ў «бела-сініх» было на ачко менш, чым у «студэнтаў»! Відаць, нас спрабуюць пераканаць, што Юрэвіч настолькі моцна кантраляваўся «Шахцёрам», што «Энергетык-БДУ» можна было прымусіць прайграць у любы момант, таму «Дынама» баяліся мацней.
Завісае ў паветры і яшчэ адно пытанне: калі і "студэнты", і бабруйчане атрымалі грошы ўсёй камандай у аналагічных сітуацыях, чаму АБФФ пакарала ростар "Белшыны", але ніводнага гульца "Энергетыка-БДУ"?
Як Нідэргаус выйшаў на Гомзу?
У сюжэце нарэшце была зробленая хоць нейкая спроба растлумачыць, чаму «Шахцёр» выходзіў менавіта на тыя каманды, якія фігуруюць у справе. Мяховіч усё растлумачыў кантактамі экс-намесніка дырэктара «гарнякоў» Уладзіміра Нідэргауса.
- Ён атрымліваў заданні ад тых асоб, якія негалосна кіравалі «Шахцёрам». Ён выходзіў непасрэдна на "Белшыну", на "Энергетык-БДУ", на "Дынама" Брэст, бо ў яго заставаліся добрыя сувязі па Казахстане, - маляваў сілавік рэжыму.
Окей, паглядзім на біяграфію Нідэргауса - і сапраўды адшукаем там казахстанскія перасячэнні з іншымі фігурантамі «справы «Шахцёра». Юрэвіч у 2012-13 гадах быў спартыўным дырэктарам федэрацыі футбола Казахстана - а Нідэргаус там жа ў 2012-м стаў дырэктарам дэпартамента зборных. Міхаіл Гардзяйчук з брэсцкага «Дынама», чыё пакаранне так і засталося без афіцыйных каментароў, у першай палове 2019-га гуляў за «Табол» - роўна тады ж Нідэргаўс быў там тэхнічным дырэктарам.
Але як Нідэргаўс выйшаў на ўжо былога капітана "Белшыны" Дзмітрыя Гомзу, праз якога нібыта дамовіўся пра стымуляцыю на "Дынама", а потым яму ж прапанаваў, паводле слоў Мяховіча "добрыя грашовыя ўмовы за арганізацыю дамоўнага матчу" супраць самога "Шахцёра"? Сярэдні па ўзроўні футбаліст, Гомза і ў Д1 Беларусі загуляў фактычна ўпершыню ў 2021-м - не было ніякай інфармацыі нават пра хоць нейкі яго прагляд у Казахстане. Можна толькі выказаць здагадку, што хтосьці Нідэргауса з Гомзай звёў - але тады хто і ці пакараны ён? Пакуль і гэтыя пытанні без адказаў.
Пры чым тут увогуле Корзун?
У канцы сюжэту Казлоў згадаў яшчэ аднаго пакаранага па «справе «Шахцёра», капітана каманды Мікіту Корзуна - прыгадаўшы яму інтэрв'ю, дзе футбаліст казаў, што не ведае, «што ў нас не так і што трэба рабіць». Супрацоўнік дзяржпрапаганды заявіў таксама, што пра Корзуна "нават і не ўдакладняў" інфармацыю ў сілавікоў Лукашэнкі.
Што ж, значыць, у нас засталася яшчэ адна загадка - бо па ўсіх апісаннях выходзіць, што ў «Шахцёры» плацілі іншым камандам. Тады пры чым тут гулец самога салігорскага клуба і завошта яму ўляпалі штраф ажно ў 4,4 тысячы даляраў?
Хутчэй за ўсё, раней, чым пачнецца так званы суд, адказаў мы не атрымаем.
