Дзякуючы «Шахцёру» персон нон грата ў белфутболе паболела. Вось чым цяпер займаюцца тыя, каго прыбралі раней (ратуюць, выпіваюць, гуляюць у футбол)
Лёс чалавека.
На мінулым тыдні праз махінацыі «Шахцёра» спіс персон нон грата ў беларускім футболе папоўніўся. У гэтыя шэрагі запісалі былога спартыўнага дырэктара «гарнякоў» Уладзіміра Нідэргауса і экс-нападаючага шэрагу айчынных клубаў, уладальніка Суперкубка-2012 Дзмітрыя Гомзу. Цяпер ім забаронена займацца якой-небудзь футбольнай дзейнасцю на тэрыторыі Беларусі.
«Трыбуна» расказвае, чым жывуць іх папярэднікі.
Валерый Шанталосаў, 57 гадоў
За што атрымаў пакаранне?
Гісторыя, у якую патрапіў экс-варатар зборнай Беларусі, вядомая. Следчыя падазравалі, што ўвосень 2003 года Шанталосаў прыехаў на базу ў Стайкі ў кампаніі пасярэдніка, запрасіў на размову некалькіх гульцоў зборнай, прапанаваў ім грошы ў абмен на паражэнне "нацыяналкі" з патрэбным лікам у матчах супраць Чэхіі і Малдовы. Гэта ўсплыло ў 2007 годзе, пасля чаго Шанталосаў быў аб'яўлены ў вышук беларускімі сілавікамі - па абвінавачанні ў арганізацыі дагаворных матчаў. У сакавіку 2008-га справа была перададзеная ў Новасібірск, дзе Шанталосаў працаваў трэнерам варатароў "Сібіры", і там яго закрылі за сканчэннем тэрмінаў даўнасці.
19 снежня 2008-га дысцыплінарны камітэт АБФФ абвясціў экс-варатара персонай нон грата ў беларускім футболе (такая санкцыя ў нашай краіне была ўжытая ўпершыню), а таксама хадайнічаў перад ФІФА, каб пакаранне дзейнічала і ў іншых дзяржавах, але атрымала адмову праз тое, што "яно [рашэнне беларускай федэрацыі] было заснаванае на дакументах, атрыманых з парушэннямі дысцыплінарнай працэдуры".
Што было пасля і чым займаецца цяпер?
Пасля заканчэння кар'еры гульца Шанталосаў застаўся ў Расіі, дзе працаваў трэнерам у розных камандах. 7 снежня 2021 года 55-гадовы спецыяліст быў прызначаны трэнерам варатароў у "Дынама" з Махачкалы. Калектыў, які ў 2007 годзе быў расфармаваны, а адроджаны ў чэрвені 2021-га, у гэтым сезоне ідзе на пятым месцы ў ФНЛ - у трох пунктах ад зоны пераходных матчаў на павышэнне (праўда, у прэм'ер-лігу дагестанцаў не пусцяць па ўмовах ліцэнзавання). Шанталосаў па-ранейшаму ўваходзіць у трэнерскі штаб каманды.
Акрамя Валерыя ў калектыве ёсць іншы беларус - Руслан Лісаковіч. Паўабаронцу ў свой час называлі адной з галоўных надзей белфутбола, прадказвалі пераезд у Еўропу, аднак 21-гадовы футбаліст абраў іншы шлях.
Юрый Сыраквашка, 38 гадоў
За што атрымаў пакаранне?
Сыраквашка як футбаліст гуляў за мноства беларускіх клубаў, праўда, не першай велічыні: «Полацк», «Шклоў», «Хімік», «Гарадзея», «Баранавічы», «Клецк», «Прамень», «Нёман» (Стоўпцы). Асаблівых поспехаў не дасягнуў. Пасля заканчэння кар'еры некаторы час працаваў у таксі, а потым вярнуўся ў "Промень" на пасаду трэнера-адміністратара. Адносіны з белфутболам у Сыраквашкі скончыліся самым жорсткім чынам у 2018 годзе.
Высветлілася, што Юрый у ліпені 2016-га дапамог арганізаваць «дагаварняк» паміж «Ашмянамі» і «Праменем», за што атрымаў спачатку дзве тысячы долараў, а пасля тры гады «хіміі». З грашыма выйшла сумная гісторыя: убачыўшы, як сілавікі памылкова затрымліваюць гульцоў «Ашмян», Сыраквашка схаваў узнагароду дзесьці ў лесе, а пасля ўжо не ўспомніў дзе. Гэта была першая хваля "дагаварнякоў".
Пакаранне Сыраквашка адбываў у Асіповічах, у ВУАТ-48. Дзе пры гэтым працаваў («хімікаў» працаўладкоўваюць у розных арганізацыях у рэгіёне), невядома, аднак у той час Юрый працягваў нават гуляць у футбол. Па нашых звестках, яму ўдалося неяк прыняць удзел у спаборніцтвах Асіповіцкага раёна. Партнёры па камандзе нават лічылі гонарам, што побач з імі гуляе футбаліст, які аддаў шмат гадоў віду спорту на нацыянальным узроўні. Тое, што Сыраквашка пры гэтым мае статус персоны нон грата, нікога не бянтэжыла.
Што было пасля і чым займаецца цяпер?
Пасля вызвалення Юрый працягнуў гуляць сярод аматараў. Ужо пару гадоў ён выступае ў мінскай аматарскай лізе за каманду былых (а часам і дзейных) футбалістаў «Захад-3». У сезоне-2023, які толькі стартаваў, Сыраквашка з'яўляецца віцэ-капітанам нараўне з экс-зборнікам Дзянісам Сашчэкам, згуляў, выходзячы з першых хвілін, ва ўсіх трох турах вышэйшай лігі АЛФ і вызначыўся голам з пенальці.
Што да жыцця па-за футболам, то да нядаўняга часу Сыраквашка працаваў лагістам у «Е-Дастаўцы», але нядаўна звольніўся і цяпер шукае новую працу.
Вячаслаў Замара, 35 гадоў
За што атрымаў пакаранне?
Яшчэ ў пачатку футбольнай кар'еры выпускнік смаргонскай ДзЮСШ трапіў у РВАР да Юрыя Пышніка, дзе шэфства над ім узяў зямляк Леанід Ковель. Там Замара пазнаёміўся з будучым фігурантам другой хвалі «дагаварнякоў» Аляксандрам Цішкевічам. Што тычыцца непасрэдна футбола, то вышынь Вячаслаў не дасягнуў: пагуляў за дубль мінскага «Дынама», «Баранавічы», польскі «Элане» з горада Торунь (там правёў каля 80 матчаў і забіў восем мячоў за тры з паловай сезоны), СКВІЧ і родную "Смаргонь", дзе і завяршыў кар'еру. Сярод аднаклубнікаў Замары рознай пары шмат удзельнікаў брудных матчаў: Рындзюк, Палазнік, Тарлікоўскі, Жураўлёў.
Пасля заканчэння кантракта восенню 2014-га Замара завяршыў прафесійную кар'еру, уладкаваўся кіроўцам у Uber і паралельна гуляў за аматарскія каманды "Захад-3" і "Спадарожнік" у АЛФ, выступаў у аматарскім чэмпіянаце Мінска 8х8.
Ну а потым "хітры ліс" ці "руды прусак", як звалі Замару падчас яго гульнявой кар'еры, патрапіў разам з Сучковым і астатнімі ў першую хвалю "дагаварнякоў" і таксама стаў персонай нон грата.
Што было пасля і чым займаецца цяпер?
Футбалісту пагражалі тры гады калоніі за арганізацыю дамоўных матчаў - пракурор настойваў на датычнасці Замары да чатырох з пяці «дагаварнякоў», якія разглядаліся ў першай хвалі. Гаварылася, што менавіта ўраджэнец Смаргоні зводзіў замоўніка з выканаўцамі і перадаваў грошы футбалістам за "працу". У выніку суд прызначыў спартсмену тры гады абмежавання волі з накіраваннем у ВУАТ. Толькі, у адрозненне ад Сыраквашкі, Замару адвезлі ў Магілёў. Адбываючы хімію, ён працаваў на адной з аўтамыек.
Пасля выхада на волю Замара, як нам удалося даведацца, вярнуўся ў Мінск. На пытанне пра месца яго працы многія суразмоўцы ў белфутболе адказвалі лаканічна: "Бухае, чым жа яшчэ яму займацца".
Аляксей Сучкоў, 41 год
За што атрымаў пакаранне?
Сучкоў за 20-гадовую кар'еру паспеў пагуляць у мностве клубаў Беларусі, Украіны і Расіі, адзначыўся ў нацыянальнай зборнай. Стаў адным з сімвалаў "Нафтана", правёўшы за навапалачан больш за 100 матчаў ва ўсіх турнірах. Аднак у гісторыю белфутбола ўвайшоў іншым чынам.
Аляксей - адзін з фігурантаў другой хвалі дагаворных матчаў. І яго віна ў арганізацыі і ўдзеле ў несумленных гульнях «Нафтана» была даказаная ў 2020-м, хаця матчы праходзілі ў сезонах-2017 і 2018. У студзені-2020 АБФФ надзяліла Сучкова статусам персоны нон грата ў беларускім футболе, а ў ліпені 2020-га суд прыгаварыў яго да абмежавання волі на год без накіравання ва ўстанову адкрытага тыпу з пазбаўленнем права займаць пасады ў спорце на пяць гадоў. Аляксей падаваў апеляцыю, але яна не была задаволеная.
Што было пасля і чым займаецца цяпер?
Ужо некалькі гадоў Сучкоў працуе на ААТ "Нафтан" у атрадзе, які кантралюе правядзенне газанебяспечных работ і работ павышанай небяспекі, кантралюе выкананне тэхналагічных рамонтаў і рэканструкцый, аператыўна аказвае дапамогу пацярпелым пры надзвычайных здарэннях.
Але і да футбола Аляксей мае пэўнае дачыненне. Як удалося даведацца, экс-паўабаронца гуляе за "Нафтан" у аматарскіх камерцыйных лігах у паўночным рэгіёне, у АЛФ Наваполацка і Полацка. Спрабаваў Сучкоў стаць часткай адной з каманд у чэмпіянаце Віцебскай вобласці па міні-футболе, але паколькі турнір праходзіць пад эгідай АБФФ, заявіцца Аляксею не далі праз статус персоны нон грата.
Асобна адзначым, што прозвішча Сучкоў у прафесійным футболе Беларусі па-ранейшаму прысутнічае. Антон - сын Аляксея - бароніць колеры «Нёмана». У гэтым годзе 20-гадовы паўабаронца прыняў удзел у 10 матчах ва ўсіх турнірах, выходзячы выключна ў старце, і адзначыўся голам, які дапамог абгуляць брэсцкае «Дынама».
Аляксандр Тарлікоўскі, 34 гады
За што атрымаў пакаранне?
Тарлікоўскі быў не самай заўважнай фігурай у беларускім футболе, калі гуляў сам: «Смаргонь», «Гарадзея», «Рудзенск», «Дарыда», «Прамень», «Нёман-Агра». Кар'еру абаронцы абарвала другая хваля дагаворных матчаў. Падчас судовых разглядаў Тарлікоўскі прызнаўся ў атрыманні 1000 еўра за забеспячэнне патрэбнага выніку ў матчы першай лігі паміж яго "Нёманам-Агра" і "Смалявічамі". Пры гэтым футбаліст адмовіўся прызнаваць, што неяк уплываў на гульню, маўляў, дзейнічаў, як звычайна, спецыяльна памылак не рабіў. Суд прызначылі Тарлікоўскаму ўтрыманне 25 працэнтаў заробку на працягу года, а АБФФ у 2020-м прызнала персонай нон грата.
Што было пасля і чым займаецца цяпер?
Пасля заканчэння кар'еры Тарлікоўскі працаваў на фірме, якая займаецца ўстаноўкай алюмініевых канструкцый (вокнаў, дзвярэй і гэтак далей). Пасля знайшоў больш прыбытковую працу - у гатэлі "Еўропа" ў Мінску, дзе адказваў за парадак і бяспеку і ў гатэлі, і на тэрыторыі, што да яго прылягае. Але ў «Еўропе» Аляксандр затрымаўся ненадоўга - вось ужо тры гады ён працуе кладаўшчыком у кампаніі «Беллакт-Сталіца».
Аляксандр Тарлікоўскі справа
На аматарскім узроўні Тарлікоўскі гуляе ў самай вялікай лізе Беларусі па футболе 8х8 і ў "мінік". За некалькі гадоў выступу за розныя калектывы абаронца правёў ужо больш за 160 матчаў і вызначыўся 130 галамі і 96 «асістамі».
Дзмітрый Айдаў, 41 год
За што атрымаў пакаранне?
Адзіны расіянін, якога выкрылі і пакаралі за "дагаварнякі" другой хвалі. Махінацыямі Айдаў займаўся ў «Гомелі», дзе гуляў з 2017-га па 2018-ы. Характэрна, што справа гэтага футбаліста як грамадзяніна РФ была выдзеленая ў асобную вытворчасць. Было ўстаноўлена, што за забеспячэнне патрэбнага выніку ў матчах БАТЭ - "Гомель" і "Дынама" Брэст - "Гомель" у 2018-м абаронца атрымаў у суме 22 тысячы долараў. Абодва паядынкі завяршыліся паражэннямі гамяльчан (0:3 і 0:6 адпаведна), прычым Айдаў быў капітанам каманды, адгуляўшы 90 і 57 хвілін адпаведна.
У жніўні 2020-га АБФФ аб'явіла легіянера персонай нон грата, а ў лістападзе ўжо ФІФА пажыццёва адхіліла абаронцу ад футбола. Яму забаронены ўдзел у якой-небудзь футбольнай дзейнасці ва ўсіх краінах, закрыты доступ да спаборніцтваў і любых мерапрыемстваў пад эгідай ФІФА.
Што было пасля і чым займаецца цяпер?
Пасля ад'езду з Беларусі ў 2019 і 2020 гадах Айдаў выступаў за аматарскі "Лакаматыў" з Ніжняга Ноўгарада. На судах у Мінску абаронцы, вядома, не было, экс-футбаліст патрапіў у вышук нават па лініі УЕФА. Па нашай інфармацыі, футбольныя функцыянеры асацыяцыі нават звярталіся ў АБФФ з просьбай прадставіць адрас гульца, які пазначаны ў рэгістрацыйных дакументах федэрацыі футбола Беларусі.
Пасля 2020 года сляды расіяніна згубіліся ў Ніжагародскай вобласці - экс-футбаліст «Гомеля» па-ранейшаму вядзе ўтойлівы лад жыцця, няма яго і ў сацсетках. Паводле інфармацыі, якую ўдалося адшукаць, Айдаў цяпер ніяк не звязаны са спортам і мае праблемы з алкаголем.
Міхаіл Гарбачоў, 39 гадоў
За што атрымаў пакаранне?
Яшчэ адзін фігурант другой хвалі "дагаварнякоў" гуляў за "Бярэзіну", "Белшыну", "Нафтан", "Ліду" з 2000 па 2018 гады, тройчы браў Кубак краіны, з бабруйчанамі станавіўся чэмпіёнам. Але ўсе дасягненні перакрэсліў скандалам з дамоўнымі матчамі. Гуляючы ў Наваполацку, абаронца пагадзіўся за ўзнагароду паўплываць на вынік матчу «Дынама» Брэст - «Нафтан» (4 чэрвеня 2017-га), ды яшчэ і прыцягнуць да гэтага некалькіх аднаклубнікаў. Патрабавалася прагуляць як мінімум у два галы. Гарбачоў у саўдзельнікі ўзяў Лісіцу, Казлова, Сучкова і Багунова. "Нафтан" саступіў 0:2, а Гарбачоў атрымаў ад экс-гульца зборнай Беларусі Віталя Ланько 4 тысячы еўра на сябе і саўдзельнікаў - кожны атрымаў па 800 еўра. Таксама было ўстаноўлена, што Гарбачоў датычны да махінацый у матчах "Нафтан" - "Крумкачы" (атрымаў за гэта 9 тысяч еўра, якія размеркаваў у тым ліку паміж асістэнтамі Лісіцай, Казловым, Сучковым, Штыгелем і Волкавым). Ну і трэці эпізод датаваны ліпенем 2018-м, калі Гарбачоў, ужо выступаючы за "Ліду", дапамог забяспечыць патрэбны вынік у матчы з "Мінскам" (лідчане павінны былі прагуляць як мінімум у два мячы). Ветэран тады прыцягнуў у памочнікі яшчэ дзевяць чалавек, паміж якімі і падзяліў 10 тысяч долараў.
Што было пасля і чым займаецца цяпер?
Ледзь завяршыўшы кар'еру ў вялікім футболе, Гарбачоў аказаўся ў пляжным - пачаў гуляць за «Кіраўск-СДзЮШАР». Калі ўсплылі гісторыі з удзелам у «дагаварняках», ён спакойна працягнуў гуляць, а тагачасны трэнер калектыва Віктар Галомзік заяўляў, што спартсмен мае поўнае права выступаць за «Кіраўск-СДзЮШАР», бо прысуд яшчэ не вынесены.
13 ліпеня 2020-га суд абвясціў рашэнне - абмежаванне волі на два гады без накіравання ва ўстанову адкрытага тыпу, пазбаўленне права займаць пасады ў спартыўнай сферы. АБФФ жа са свайго боку назвала Гарбачова персонай нон грата. Праз два тыдні пасля прысуду Міхаіл стаў чэмпіёнам Беларусі ў складзе «Кіраўск-СДзЮШАР».
Сёння Гарбачоў па-ранейшаму звязаны з пляжным футболам і Кіраўскам. Нягледзячы на статус персоны нон грата, працуе ў мясцовай СДзЮШАР у аддзяленні футбола трэнерам-выкладчыкам. Спецыялісты белфутбола, з якімі мы размаўлялі з гэтай нагоды, сцвярджаюць, што гэта парушэнне закона - "непажаданая" асоба не можа займаць такую пасаду, але рэальнасць пакуль іншая. А між тым у кастрычніку 2022-га Гарбачоў са сваёй камандай браў удзел у дзіцячым міжнародным Кубку Масквы па пляжным футболе. Беларускі калектыў заняў трэцяе месца, у матчы за бронзу абгуляўшы супернікаў з Краснадара 5:4.
Гарбачоў на фота другі злева
Валерый Бяляўскі, 36 гадоў
За што атрымаў пакаранне?
Абаронца, якому хутка споўніцца 37, актыўнай гульнявой кар'еры аддаў 15 гадоў: выступаў за "Белшыну", "Асіповічы" і светлагорскі "Хімік". У апошнім клубе адгуляў 11 гадоў і быў уганараваны званнем капітана каманды. І пры гэтым, як было ўстаноўлена, абаронца не саромеўся арганізоўваць і прымаць удзел у дамоўных матчах (даказана як мінімум шэсць эпізодаў) сваёй каманды з 2017 па 2018 гады. Агульная сума ўзнагароджання за "працу" Бяляўскага і яшчэ васьмі аднаклубнікаў склала 16 тысяч долараў.
Договорняки катали 9 игроков «Химика». Это очень странная команда, которая 27 лет играла только в Д2
Падчас судовых пасяджэнняў Бяляўскі пацвярджаў факт прыёму грошай і ўплыву на гульню, а таксама тое, што «Хімік» планаваў згуляць яшчэ тры «дагаварнякі», аднак патрэбнага ліку дасягнуць не здолеў.
Што было пасля і чым займаецца цяпер?
За ўсе гэтыя махінацыі Бяляўскі ў сярэдзіне 2020-га быў прыгавораны судом да трох гадоў абмежавання волі без накіравання ва ўстанову адкрытага тыпу, па-простаму, да «хатняй хіміі». Ну а АБФФ зрабіла яго персонай нон грата.
Чым цяпер займаецца Валерый (мяркуючы па ўсім, тэрмін яго пакарання яшчэ не скончыўся), даведацца так і не ўдалося. Не ведаюць пра лёс абаронцы і ягоныя былыя аднаклубнікі па «Хіміку», з якімі нам удалося звязацца.
