«Гэта куток Мікалая Януша – мяне палохае слова музей». Экскурсія па безалкагольнай лазні аднаго з найлепшых форвардаў белфутбола

Мікалай Януш – велічыня ў беларускім футболе. Больш за 20 гадоў прафесійнай кар'еры, больш за 100 галоў на вышэйшым узроўні, мноства ўзнагарод на ўнутранай арэне, двойчы найлепшы бамбардзір «вышкі». З 2021 года Януш трэніруе салігорскі «Партызан» у Д3, з якім таксама паспеў узяць некалькі ўзнагарод.

Ну а пакуль ідзе міжсезонне, Януш здзейсніў адну са сваіх даўніх мар – скончыў уладкаванне футбольнай лазні. Прызы, медалі, вымпелы, дыпломы, шалікі і майкі – там багата ўсяго. Спецыяльна для тэлеграм-канала «О, спорт! Ты – мир!» Януш правёў экскурсію па ўнікальнай лазні.

«Трыбуна» з дазволу канала перадрукоўвае матэрыял.

– Раскажы, калі ўзнікла ідэя зрабіць такую ​​лазню?

– У сярэдзіне 2019 года, калі пераязджаў у Салігорск у свой дом, ведаў, што буду будаваць лазню, пачаў збіраць футбольныя вымпелы. Падумаў: «Вось, наперадзе яшчэ адзін круг чэмпіянату, з ўсімі камандамі згуляем, так будзе магчымасць сабраць вымпелы і імі ўпрыгожыць лазню, зрабіць яе футбольнай». А тады мы яшчэ гулялі і ў Лізе Еўропы, і адтуль экземпляры таксама ёсць. Папярэдзіў у камандзе, што буду збіраць вымпелы – ніхто са мной спрачацца не стаў, усё добра. І вось у канцы 2019-га лазня была гатовая, нам яе здалі. Але вымпелы так і не з'яўляліся ў ёй. Жонка не давала шанцаў перанесці іх сюды:). Вымпелы і іншыя прызы ляжалі ў тым ліку на гарышчы, так скажам, чакалі сваёй гадзіны. І толькі сёлета я сабраўся і літаральна за адзін дзень усё зрабіў, перанёс. Дастаў з гарышча, са скрынак і паставіў прызы, павесіў вымпелы.

Дарэчы, я памятаю, як мне нават абяцалі прывезці вымпелы са Славакіі. Але не атрымалася праз каранавірус. А потым я і сам падумаў, што чужыя вымпелы мне і не патрэбныя – лепш буду збіраць з тых матчаў, у якіх сам прымаў удзел.

Скажу, што гэта яшчэ не ўсё. У мяне ж ёсць залатыя мячы, якія давалі на цырымоніях закрыцця сезонаў. За найлепшага бамбардзіра чэмпіяната, за найлепшага нападаючага. Але мячы такія, цяжкія, кілаграмаў пяць. Дык не ведаю, куды паставіць, каб на дзіця незнарок не ўпалі. Пакуль недзе дома ляжаць.

– Шукалі вымпелы тых каманд, супраць якіх гулялі, але якіх ужо не існуе?

– Не, таму што ў мяне і было такой задачы. Пачаў збіраць вымпелы з сярэдзіны 2019-га – больш мне і не трэба. Вось усё, што сабраў, тут і вісіць. А вось калі б я не збіраў, што было б з гэтымі вымпеламі? Іх няма ні ў кабінетах, ні дзесьці яшчэ – проста раствараліся ці разыходзіліся па руках. Дык няхай лепш вісяць у мяне ў футбольнай лазні :).

– Калі пачалі развешваць іх у лазні, жонка змірылася?

– Каб было зразумела, я ўсё гэта зрабіў за адзін дзень, каб у жонкі нават не было шанцаў нешта змяніць. Калі б павесіў спачатку пяць, потым яшчэ і яшчэ, то, думаю, жонка магла б сарваць. Гэта, вядома, жарты, але на самой справе ўсё зрабіў вельмі хутка, на працягу дня.

Развесіў вымпелы, шалікі «Граніта», «Іслачы», «Шахцёра» і брэсцкага «Дынама», прыбіў паліцы і на іх паставіў прызы. І адразу павесіў майку за 100 галоў на найвышэйшым узроўні. Калі жонка ўбачыла гэта, зразумела, што ўжо нічога не змяніць.

– Колькі ўсяго вымпелаў?

– 28. Вось, дарэчы, вісяць вымпелы з матчаў супраць «Тарына» ў Лізе Еўропы. Забраў і пасля хатняга матча, і пасля гасцявога. А яшчэ ў Італіі ў фірмовай краме «Ювентуса», якая знаходзілася ў нас у гасцініцы, купіў вымпел гэтай каманды. Так, не гуляў супраць «Ювентуса», але быць у Турыне і не набыць такую ​​рэч – я б сабе не дараваў. Палічыў, што гэта няправільна. Вымпел арыгінальны, і я яго павесіў побач з вымпеламі іншай італьянскай каманды.

З замежных каманд у мяне ёсць вымпел украінскай «Дзясны», з якой мы з «Шахцёрам» неяк гулялі таварыскі матч. А астатнія – гэта ўжо беларускія калектывы. Ёсць і трэнерскія [экземпляры], гэта значыць, я працягнуў збіраць іх і пасля заканчэння кар'еры.

– Ёсць нейкі па-асабліваму дарагі вымпел?

– Няма такога. Усе для мяне аднолькавыя, няма нейкага асаблівага ці найбольш каштоўнага. Нават вылучыць першы свой трэнерскі вымпел не магу. А гэта, наколькі памятаю, з матча супраць «Маладзечна».

– А што за ўзнагароды стаяць на паліцах?

– Тут у асноўным прызы за найлепшага гульца матчаў. Хаця ёсць прыз «Лучшему нападающему IV международного турнира на призы УЧП «Дарида» и газеты «Звезда». Атрымаў прыз у 2008 годзе. Нават не ведаю, дзе трафей захоўваўся і як ён увогуле дажыў да сённяшніх дзён. Турнір праходзіў некалькі гадоў, падчас перадсезонкі ў футбольным манежы. «Граніт» тады ўпершыню выйшаў у вышэйшую лігу, так мы рыхтаваліся да першага сезону ў эліце. Шчыра, не памятаю, з кім гулялі, але дакладна былі «Нафтан» і «Дарыда». «Граніт» тады заняў трэцяе месца, а я стаў найлепшым нападаючым.

– Астатнія прызы – узнагароды найлепшаму гульцу матчаў?

– У асноўным так. Бутсы, ваўкі, якія ўручаліся пасля паядынкаў «Іслачы». Ёсць яшчэ і прыз ад АБФФ за найлепшага гульца жніўня ў адным з сезонаў.

– Ці былі незвычайныя прызы за найлепшага гульца матчу?

– Калі гуляў за «Шахцёр», давалі на невялікім драўляным пастаменце кавалак солі. Вось такі прыз у мяне быў, але я не ведаю, дзе ён зараз. А яшчэ памятаю, як у перыяд выступу за брэсцкае «Дынама» я таксама стаў найлепшым гульцом матчу. І дырэктар клуба падышоў пасля паядынку і спытаў: «Ёсць два прызы – абанемент у басейн і аўтамабільны пыласос. Што ты выбіраеш?» Вядома, я выбраў пыласос, таму што ў басейн і так хадзіў :).

У Брэсце яшчэ быў адзін незвычайны прыз. У нас гуляў грузінскі абаронца Заза Чалідзэ, дык яму неяк далі пыласос. Не аўтамабільны, а вялікі, для кватэры. Вось такія былі незвычайныя прызы.

– З якімі пачуццямі ўладкоўвалі лазню?

– Была толькі думка, што ўсё гэта ўпрыгожыць маю лазню, я зраблю такі футбольны куток. Сапраўды, не ўспамінаў ні матчы, ні галы. Калі скончыў кар'еру, неяк хутка пераладкаваўся, астыў. Таму зараз асабліва і не ўспамінаю сваё футбольнае мінулае.

– Тады навошта рабілі такую ​​лазню? Ляжалі б прызы на гарышчы далей.

–Рабіў не для таго, каб прыходзіць і ўспамінаць кар'еру. Усё, толькі каб зрабіць лазню прыгожай, цікавай, незвычайнай. Дарэчы, калі да мяне прыходзяць папарыцца сябры, ім паўгадзіны трэба, каб усё паглядзець :). Ім гэта цікава, падабаецца. І я задаволены, што зрабіў тое, што даўно хацеў. Але, паўтаруся, не для таго, каб аддавацца ўспамінам.

– Яшчэ ў вас ёсць майка з нагоды 100 галоў на найвышэйшым узроўні.

– Дасягнуў гэтай адзнакі ў 2017 годзе, калі выступаў за «Шахцёр». Мы гулялі ў Кубку са «Слуцкам», я тады забіў мяч, і, як аказалася, соты. Неўзабаве мне ўручылі гэтую майку, дык яна з 2017 года ляжала на гарышчы. Вось і надышоў яе час.

– Былі ўзнагароды, якія хацелася выставіць у лазні, ды яны дзесьці зніклі?

– Нават не задаваўся такім пытаннем. Што знайшоў – тое і паставіў. Шчыра, нават не памятаю, якія сапраўды былі ўзнагароды. Калі нешта згубілася, ну і добра. Цяпер думаю, як прыладкаваць тут залатыя мячы ад АБФФ, а таксама дзе знайсці месца для дыпломаў.

– У лазні вісяць шалікі тых клубаў, за якія гулялі?

– Так, выключна. Няма шаліка «Нёмана», дзе гуляў у 2018 годзе. Мне неяк ужо пісалі адтуль, што дашлюць шалік, нават заўзятары абяцалі дапамагчы. Але вось да гэтага часу нічога не перадалі. Павешу шалік «Нёмана», і будзе пяць клубаў, за якія я гуляў. Калі так удумацца, за 20 гадоў правёў 500 матчаў у розных турнірах, і толькі за пяць клубаў – гэта сапраўды мала.

– Ёсць яшчэ незвычайныя таблічкі, дзе прапісаныя скілы Мікалая Януша, як у кампутарнай гульні.

– Невялікую чорную ў 2019 годзе мне падараваў хлопец з Салігорска, які праводзіць у горадзе турніры па кампутарнай FIFA. Ён зрабіў такія таблічкі для мяне і Эліса Бакая і ўручыў на базе. Я з гэтай нагоды нават зрабіў пост ў Instagram.

А вось вялікія жоўтыя мне прывезлі недзе паўгады таму. Самае цікавае, што гэтыя карткі ў 2019 годзе рабіў сам «Шахцёр» для найлепшых гульцоў таго ці іншага месяца. Я станавіўся найлепшым у сакавіку і красавіку. Але таблічкі атрымаў не ў 2019 годзе, а толькі паўгады таму. Да гэтага яны ляжалі недзе на базе і пыліліся.

– Здаецца, у лазні не хапае таго, што казала б пра чэмпіёнства ў Беларусі.

– Так і ёсць, але, сапраўды, я з гэтай нагоды не хвалююся. Як ёсць, так ёсць. У маім жыцці няма ўмоўнага ладу, імкнуся не шкадаваць пра тое, што не атрымалася, што не заваяваў. Калі выступаў за «Шахцёр», у мяне былі, мусіць, найлепшыя гады ў кар'еры. Але варта прызнаць, што тады БАТЭ быў па-сапраўднаму моцны, гуляў у групавых этапах еўракубкаў. БАТЭ быў сапраўды той камандай, якую вельмі цяжка адолець і тым больш стаць чэмпіёнам Беларусі. Цяпер шмат чаго змянілася, але я не хвалююся.

– Бачыў на фота і нейкія шклянкі. Каб адпачываць пасля парной?

– Я за ЗЛЖ, таму шклянкі проста стаяць :). А ўвогуле яны даволі цікавыя. Неяк адпачываў у Егіпце, і ў нейкай кавярні прадавалі шклянкі «Кока-Кола». Я паглядзеў на іх і ўбачыў, што тамака яшчэ напісана Rio-2016. Прыгажосць. Так у выніку купіў чатыры штукі. Дома ў Мікашэвічах стаялі, але я потым забраў іх у лазню. Так што стаяць тут.

Ды ўвогуле ў мяне нямала шклянак. Ёсць тыя, якія ўручалі як найлепшаму гульцу матча, ёсць куфлі з АБФФ, клубныя. Шмат у мяне медалёў, фатаграфій. Вісіць у лазні фатаграфія з фіналу Кубка Беларусі ў 2014 годзе, дзе мы абгулялі «Нёман» на «Барысаў-Арэне». Розныя дыпломы. Ёсць падзячны ліст ад генеральнага дырэктара ААТ «Шахтаспецстрой» за 2021 год. У тым годзе я дэбютаваў у якасці трэнера, мы з «Партызанам» паспяхова адгулялі у чэмпіянаце Беларусі, у другой лізе занялі трэцяе месца. І на банкеце мне ўручылі гэтую падзяку, дырэктар яшчэ дадаў, што такі ліст трэба заслужыць. Мне вельмі прыемна, што ён ў мяне ёсць.

– І ўсё ж, які экспанат можна назваць самым галоўным?

– Вось гляджу, шукаю. Знайшоў! Мой першы кантракт у прафесійнай кар'еры – з «Гранітам». Чытаю: «Выступает в роли профессионального игрока, как предусмотрено федеральным кодексом, и заявляет о своей принадлежности к ФК «Гранит». И будет придерживаться правил кодекса Федерации футбола и клуба». Вось гэта сапраўдная рэліквія! Я нават не ўяўляю, як ён у мяне захаваўся. Мабыць, ляжаў у тэчцы, дзе захоўваліся розныя футбольныя дакументы, паперы, выразкі з футбольных часопісаў. Усё было ў мамы, а яна мне перадала. І бачыш, як удала вісіць у лазні – па цэнтры і пад вымпеламі «Тарына» і «Ювентуса». Можна сказаць, гэта мой футбольны шлях: ад «Граніта» да матчаў у еўракубках. Гэтую паперу я нават даставаць з рамкі не буду, каб не пашкодзіць.

Адзінае, памятаю, што кантракт на адным аркушы проста напісаны з двух бакоў. На адваротнай стаіць подпіс кіраўніка клуба і подпіс маёй мамы, бо мне тады было недзе 15 гадоў, я не меў права сам распісвацца ў прафесійных кантрактах. Так распісалася маці, даўшы такім чынам дазвол, каб я выступаў за «Граніт».  Памер заробку, можа, таксама напісаны на адваротным баку. Наколькі памятаю, тады атрымліваў нешта ў раёне 30 долараў.

– Што яшчэ можа з'явіцца ў лазні акрамя залатых мячоў АБФФ і шаліка «Нёмана»?

– Нават і не ведаю. Можа, знайду яшчэ нейкія вымпелы, медалі. Хочацца яшчэ атрымаць ад «Іслачы» майку «100 галоў у вышэйшай лізе». Менавіта ў перыяд выступлення за гэтую каманду дасягнуў адзнакі. Адправіў запыт у «Іслач», напісаў, што калі ёсць магчымасць, то няхай зробяць, а я нават магу купіць гэтую майку. Прыгожая лічба, хацелася б павесіць майку ў лазні.

– Ці варта лазню называць Музеем Мікалая Януша?

– Гэта вельмі гучна, мне здаецца. Лепш футбольны куток Мікалая Януша. Мяне палохае слова музей:). А так яшчэ можна сказаць, што гэта адлюстраванне маёй прыхільнасці да здаровага ладу жыцця. У гэтай лазні алкаголь ніхто не ўжывае.

– Звярнуў увагу, што ў экспазіцыі няма ні воднай праграмкі.

– Ох, іх вельмі шмат. Дома ляжаць, дык жонка ўвесь час кажа, каб выносіў. Каб было зразумела, у мяне больш за 300 праграмак – збіраў ад пачатку кар'еры. Калі была праграмка на матчы, абавязкова яе забіраў сабе. У вышэйшай лізе, першай, Кубках, еўракубках, зборных. Нават памятаю, што перад нейкім матчам «Шахцёра», у якім не гуляў, удзельнічаў у розыгрышы праграмкі разам з астатнімі заўзятарамі. І выйграў!

– Мне здаецца, у лазні не хапае аднаго важнага экспаната – майкі зборнай Беларусі.

– Калісьці даўно глядзеў інтэрв'ю Сяргея Аўчыннікава, і ён паказваў у сваім гасцявым доміку калекцыю маек. Яны віселі ў яго па столі. Адразу ў мяне таксама была думка так зрабіць, але перадумаў. Маек у мяне хапае, але я не ведаю, куды іх тут павесіць. А так, вядома, я згодны, што футболка зборнай – гэта асаблівы экспанат.

Наколькі памятаю, дэбютаваў за «нацыяналку» ў 2015 годзе, у таварыскім матчы з Габонам. Мы гулялі тады ў Турцыі, куды пераляцелі з Македоніі. Пералёт быў наогул жудасны – вельмi трэсла. Але ведаеце, што мне найбольш запомнілася з таго матча? Не сам паядынак, а пара іншых рэчаў. Перад гульнёй з намі вітаўся прэзідэнт Габона, які прысутнічаў на трыбунах. Я тады звярнуў увагу на тоўстыя залатыя ланцугі на ягоных руках і шыі. Падумаў: «Вось гэта афрыканцы!» А другая рэч, якая запомнілася, гэта фізічная форма супернікаў. У футбалістаў майкі былі ў абцяжку, дык кубікі прэса прама тырчалі. Вось гэта «машыны»!

Ну а майка з таго матча ў мяне захавалася. Можа, сапраўды павешу – гэта цікавая думка. Увогуле, паглядзім. Зрэшты, калі сапраўды, і так вельмі задаволены, што атрымалася зрабіць тое, пра што даўно марыў. Сапраўды прыгожа.

Фота i відэа: з асабістага архіва Мікалая Януша