Самыя дзіўныя трагедыі белспорта: сарванае прызямленне фрыстайлісткі Казекі, скачок з гаўбца ад бандытаў, паратунак ад сэкс-рабства праз акно
Злы лёс.
Перамога ў спорце для аднаго боку - для іншага часта трагедыя. Але бываюць трагедыі і больш сур'ёзныя, чым у якім-небудзь спаборніцтве. Часам у атлетаў праз незразумелы збегу акалічнасцяў або аднаго няўдалага дзеяння сумным чынам назаўжды змяняецца лёс. Успамінаем самыя дзіўныя і трагічныя жыццёвыя гісторыі з белспорта.
Алег Караваеў
Нажаль, некаторыя спартоўцы не могуць выстаяць перад алкаголем. Мабыць, самы вядомы прыклад трагічнага лёсу ў белспорце - Аляксандр Пракапенка: зорка мінскага «Дынама» часоў чэмпіёнства ў СССР не мог адмовіць у застоллі нікому, і ў выніку быў двойчы прагнаны з «Дынама», загрымеў у ЛПП, потым яшчэ раз. А ў 35 памёр проста ў рэстаране - ці то падавіўся, ці то па сукупнасці розных фактараў спынілася сэрца.
Радзей прыгадваюць лёс іншага чэмпіёна - барца грэка-рымскага стылю Алега Караваева. У дзяцінстве ён займаўся многімі відамі спорту, але не барацьбой - туды прывёў брат-"вольнік", чэмпіён СССР. Толькі ў 16 гадоў пачаўшы займацца новым для сябе відам, Алег ужо праз год выйграў юнацкі чэмпіянат Саюза, і гэта быў толькі пачатак. У 1958-м 22-гадовы Караваеў стаў чэмпіёнам свету, а ў 1960-м безумоўна выйграў АГ - тады там была складаная сістэма вызначэння чэмпіёна, і ў апошняй схватцы мінчука задаволілся б і нічыя, але ён упэўнена перамог.
У 1961-м Караваеў ізноў стаў чэмпіёнам свету, а праз год - сёмы раз чэмпіёнам СССР, пасля чаго ў 26 завяршыў кар'еру. Выбраў сысці на піку - арганізм пачынаў збаіць праз наступствы згонкі вагі і не толькі. Як і пазней Пракапенка, Караваеў не ўмеў адхіляць запрашэнні на разнастайныя застоллі - і алкаголю ў жыцці станавілася ўсё болей. Праца дзіцячым трэнерам, ды і іншыя заняткі ўсё меней цікавілі барца, якога старанна спойвалі сумнеўныя «сябры».
Скончылася ўсё сумна - арганізм не вытрымаў, і ў 1978-м 42-гадовы Караваеў памёр.
Алена Сяркульская
У 1985-м у СССР зараджалася зборная па дзіўным на той момант фрыстайле - і ў беларускім рэгіёне стаць трэнерам угаварылі чэмпіёна Саюза па скачках на батуце Мікалая Казеку. Гэта выльецца ў амаль 40 гадоў працы і вялікія медальныя поспехі на АГ.
Але пачалася праца Казекі з шоку. У 1986-м сабраная ім каманда паехала без яго самога на збор у Кабардзіна-Балкарыю. Адправілася туды і 19-гадовая Алена Сяркульская, якая змяніла на фрыстайл скачкі ў ваду. Што здарылася на зборы, версіі адрозніваюцца - сама Сяркульская казала пра звычайны трэніровачны скачок, Казека заяўляў, што ў камандзе "пачалі дурніцца". Факт у тым, што спартсменка прызямлілася на галаву і зламала хрыбетнік, што прыкавала яе да інваліднага вазка.
Потым Сяркульская вінаваціла Казеку ў тым, што ён да збораў прыгразіў адмовіць у стажыроўцы ў Канадзе тым, хто адмовіцца выконваць складаныя скачкі. Трэнер жа казаў, што няшчасныя выпадкі непазбежныя, а галоўнай рэакцыяй было імкненне дапамагчы адаптавацца падапечнай у новым жыцці.
Адаптацыя ў Сяркульскай, праўда, ішла цяжка - год фрыстайлістка правяла ў лякарні, а потым яшчэ 10 гадоў наогул не выходзіла з кватэры, беспаспяхова практыкуючыся ў надзеі зноў устаць на ногі. Аднак у 29 гадоў Алена змагла пачаць новае жыццё - у ім стала выкладчыкам БДУФК і ўзяла некалькі тытулаў чэмпіёнкі свету па спартыўных танцах на вазках.
У 2006-м у камандзе Казекі здарыўся яшчэ адзін вельмі непрыемны выпадак - на этапе КС Дзмітрый Рак пры прызямленні стукнуўся галавой аб схіл, пасля чаго месяц правёў у коме. Балазе гэты спартсмен змог зноў хадзіць - аднак на ўсё жыццё ў яго захаваліся праблемы з памяццю.
Віктар Янушэўскі
Асноўны абаронца мінскага «Дынама»-1982 атрымаў ад Юрыя Пудышава мянушку «Бусел» - па назіраннях лідара каманды, Янушэўскі па полі не бегаў, а лётаў. У мінскім клубе ён гуляў да 1988-го, калі яго разам з форвардам Георгіем Кандрацьевым адлічылі з каманды - Эдуард Малафееў ва ўсе часы ўмеў падазраваць гульцоў у дамоўных матчах, хаця адкрыта «катаць» стануць усё ж такі пазней.
З «Дынама» мінчук з'ехаў у маскоўскі ЦСКА, дзе спачатку выйграў Д2, а потым узяў срэбра Д1. У 1991-м Янушэўскі перабраўся за мяжу - на тры месяцы ў англійскі «Олдэршот» з Д4, дзе футбалісту не спадабалася, таму ён вярнуўся ў ЦСКА і дапамог клубу выйграць апошні чэмпіянат СССР. Але потым абаронца зноў ірвануў за мяжу - у берлінскую «Тэніс Барусію», якая гуляла ў нямецкім Д3. Там у сезоне 1991/92 правёў 11 матчаў, а каманда ў сваёй зоне заняла чацвёртае месца і далей не прайшла.
Пасля сезона 32-гадовы Янушэўскі застаўся ў Нямеччыне, аднак у клубе далі зразумець, што хочуць развітацца. А 23 чэрвеня абаронца раптоўна сканаў. Праз што менавіта - версій аказалася мноства. Нават незразумела, якое заключэнне стала афіцыйным: ці то спыненне сэрца, ці то адрыў тромба. Але ўдава Янушэўскага ўпэўненая, што гэта ў любым выпадку адбылося праз перажыванні мужа з нагоды кантракта. Зрэшты, былі чуткі і пра тое, што яго застрэлілі праз грошы (відавочна ілжывая), і пра суіцыд - некаторыя экс-сукаманднікі Віктара заявілі, што на яго ціснула жонка. Падобна, дакладнага адказу ўжо не знайсці.
Таццяна Самусенка
Самусенка ў цэнтры
Фехтавальшчыца, якая нарадзілася пад Мінскам, дабілася вялікіх поспехаў у рапіры - хоць у юным узросце на тры гады сыходзіла ў канькабежны спорт, гэта ёй не зашкодзіла. Ужо ў 21 год Самусенка стала бронзавай прызёркай ЧС у індывідуальным турніры, а да канца кар'еры змагла аднойчы яго выйграць. Аднак значна больш медалёў прыйшло ў камандных спаборніцтвах - зборная СССР прайгравала ў часы Самусенкі рэдка. У выніку рапірыстка стала трохразовай алімпійскай чэмпіёнкай (1960-ы, 1968-ы і 1972-і), а ў 1964-м узяла срэбра. На ЧС было яшчэ па чатыры золаты і срэбры.
Пасля кар'еры Самусенка працавала дзіцячай трэнеркай, потым дырэктарам СДзЮШАР, у 1994-м ва ўзросце 56 гадоў арганізавала ў Беларусі рэспубліканскі клуб па фехтаванні. Аднак актыўнае жыццё спыніў разбойны напад у сакавіку 1996-га. Муж Таццяны выходзіў на працу і ў гэты момант быў атакаваны - Самусенка пачула шум, зразумела сітуацыю і выбегла на гаўбец з крыкамі аб дапамозе, але ніхто не адгукнуўся. Калі экс-спартсменка павярнулася і зразумела, што ў пакой ужо ўварваўся бандыт з пісталетам, то спалохалася і стала пералазіць праз агароджу - другі паверх пакідаў шанцы на паратунак. Аднак у працэсе жанчына запнулася і ў выніку вельмі няўдала ўпала на пакінутыя кімсьці ўнізе цагліны.
Рабаўнікоў, якія нічога так і не змаглі вынесці, неўзабаве злавілі і пасадзілі за краты. Але Самусенка наўрад ці было лягчэй ад гэтага - яна цяжка аднаўлялася ад шматлікіх пераломаў абедзвюх ног, раздробненых траўмаў ступняў і сур'ёзнага пашкоджання хрыбетніка. Моцная жанчына праз час усёткі здолела ўстаць на ногі, але здарылася цяжкая хвароба ўжо слабых костак, і ў пачатку 2000-га Самусенка памерла, крыху не дажыўшы да 62-годдзя.
Цікава, што ўнук мужа Таццяны таксама стаў рапірыстам - Аляксандр Шупеніч выступае за Чэхію і нечакана ўзяў асабістую бронзу на АГ-2020.
Наталля Гапеева
У 2000-х гэтая дзяўчына была начальнікам зборнай Беларусі па боксе. А ў пачатку 2010-х, калі федэрацыю хакея Беларусі ўзначаліў Яўген Ворсін, стала яго сакратаркай як старшыні.
У 2011-м Гапеева знайшла ў інтэрнэце нейкі варыянт адпачынку ў Турэччыне і адправілася туды. Але там ёй не спадабалася - за тыдзень да заканчэння тура яна ў размове з маці паскардзілася, што да яе хтосьці чапляецца, таму яна марыць як мага хутчэй вярнуцца дадому. А проста перад вылетам у Беларусь, у рэстаране аэрапорта, здарылася нешта дзіўнае, але ад гэтага не менш сумнае - Наталля скокнула ў акно і атрымала множныя пераломы ног і хрыбетніка.
Як тады высветлілі крыніцы, Гапееву ў Турэччыне паспрабавалі ўзяць у сэксуальнае рабства - а яна спрабавала выратавацца, што ў выніку прывяло да жахлівай развязкі. Прычым, паводле некаторай інфармацыі, дзяўчына ў момант самога скачка была за крок ад паратунку без ахвяравання сабой - за ёй прыйшлі падрыхтаваныя прадстаўнікі турэцкай федэрацыі бокса, да якіх звярнуліся беларускія калегі, якія даведаліся пра сітуацыю. Але дзяўчына прыняла туркаў за іншых людзей - да іх яна патрапіць баялася больш, чым выйсці ў акно.
Гапеева вельмі доўга аднаўлялася ад траўм - у выніку змагла зноў хадзіць, але пра паўнавартаснае вяртанні ў норму, нажаль, гаворкі не ішло. Таксама сур'ёзнымі аказаліся і псіхалагічныя наступствы: Наталля стала баяцца зносін з людзьмі і нават проста выхадаў на вуліцу.
