Грамадзянін РФ Байдачны гатовы здаць беларускі футбол Расіі: апынуўся ў нас праз гісторыю, за якую яму сёння сорамна
Выпіў – нахаміў – пайшоў у войска.
Нафталінавая ідэя аб уваходжанні беларускіх клубаў у чэмпіянат Расіі, нягледзячы на сваю ўтапічнасць, працягвае бударажыць беларусаў. Варта было пуцінскаму міністру спорту Алегу Матыцыну пасля сустрэчы ў Пермі з калегам-лукашыстам Сяргеем Кавальчуком зноў загаварыць пра гэта – і пачалося з новай сілай: можна/не можна, трэба/не трэба. Пры гэтым Матыцын заявіў, што беларускі бок нібыта ўжо прапрацоўвае спіс каманд для магчымага ўдзелу ў праекце.
Як звычайна, маўчаць па гэтай тэме не стаў Анатоль Байдачны. Зрэшты, 71-гадовы экс-трэнер зборнай Беларусі, які, каб зберагчы здароўе, адышоў ад актыўнай дзейнасці каля 10 гадоў таму і практычна страціў цікавасць да белфутбола, здолеў здзівіць публіку. Аказваецца, сёння ідэя ўваходжання калектываў з Беларусі ў расійскі чэмпіянат яму падабаецца.
- Для мяне заява Матыцына – успаміны пра мінулае. Для мяне гэта былі гульні з «Памірам» з Душанбэ, «Кайратам» з Алма-Аты, «Пахтакорам» з Ташкента, «Араратам» з Ерэвана, «Дынама» Тбілісі і гэтак далей. Разумееце? Гэта быў найлепшы чэмпіянат! Бо Расія і Беларусь сёння разам, як адзіная дзяржава, я б толькі вітаў гэта. Я за ўваход беларускіх каманд у склад расійскіх ліг! – сказаў Байдачны.
Раней спецыяліст казаў зусім іншае.
Чэрвень 2019-га: «Проста ўявіце: вось што перашкаджае Лукашэнку адмовіцца ад прэзідэнцтва і ўвайсці ў склад Расейскай Федэрацыі? А мы гаворым прыкладна пра тое ж самае. Па сутнасці, адмовіцца ад нацыянальнага футбола і гуляць у расійскім чэмпіянаце. Гэта немагчыма. Абсурд! Я не разумею, навошта пра гэта ўвогуле кажуць».
Снежань 2019-га: «Падобна да адмовы ад суверэнітэту. Я разумею, што ёсць сяброўства народаў. Але чэмпіянат СССР у мінулым».
Пры гэтым у студзені 2020-га ўраджэнец Масквы, які ўжо многія гады жыве ў Мінску, вельмі станоўча адгукаўся пра магчымую інтэграцыю незалежных краін.
- Пад інтэграцыяй я разумею ўвядзенне агульных законаў, агульнае развіццё эканомікі, падатковай сістэмы. Гэта я разумею і, лічу, гэта нават добра. <...>. Зручна, што ў людзей ёсць магчымасць працаваць і ў Беларусі, і ў Расіі. Захоўваецца працоўны стаж. Развіваецца гандаль. Што ў гэтым дрэннага? Дрэнна – гэта калі ёсць сцены, якія падзяляюць краіны і народы. А злучальныя масты – гэта заўсёды добра, – метафарычна сказаў Байдачны.
Кажучы пра беларускі футбол і пра Беларусь, Байдачны часта кажа «мы» ці «у нас», чым, па сутнасці, атаясамляе сябе з беларускім народам, але пры гэтым калі ў яго запыталіся пра падзеі жніўня-2020, ён раптам успомніў, што зʼяўляецца грамадзянінам Расіі.
- Ніякай трагедыі ў Беларусі няма. Выходзіш на вуліцу, людзі нармальна ходзяць і гуляюць. Усё як звычайна. Нібы нічога не адбываецца. Асабіста я нічога не бачыў, ды і не ўдзельнічаю ў гэтых падзеях. Я грамадзянін Расіі – мне гэта не трэба зусім. Мы з жонкай асабліва нікуды не ходзім, а ўсе гэтыя падзеі ўвечары і ўначы адбываюцца, – сказаў ён неўзабаве пасля прэзідэнцкіх выбараў у Беларусі.
Праўда, крыху пазней спецыяліст падзяліўся сваім бачаннем: пакрытыкаваў сілавікоў Лукашэнкі, але куды большы акцэнт зрабіў на канспіралогіі. - Усе лічаць, што [прэзідэнцкія выбары] выйграла Ціханоўская. Магчыма, лезуць розныя палякі, літоўцы. Сядзіце ўсё ў сябе ўдома! Усе спрабуюць сітуацыю гэтую разварушыць. Людзі выйшлі за тое, каб ім паказалі вынікі выбараў. Ім не паказваюць, замест гэтага АМАП накіравалі. Я лічу, што сілавікі дзейнічалі няправільна. Калі яны нічога не робяць, народ сябе спакойна паводзіць: выйдуць, стаяць, нічога не робяць. <...>; Па мне, калі пры прэзідэнце краіна квітнее, ды няхай ён хоць 100 гадоў будзе. Я лічу, што абмяжоўваць уладу – бязглуздзіца. Самае галоўнае, каб, калі чалавек не спраўляецца, яго можна было памяняць, – заявіў тады Байдачны.
Пра тое, чым расіянін Байдачны ўсё ж адрозніваецца ад беларусаў, не так даўно паразважаў іншы вядомы легіянер белфутбола – літовец Людас Румбуціс, які таксама ў свой час гуляў за мінскае «Дынама».
- Беларусы і расіяне паміж сабой адрозніваліся. Усё ж такі ў расіян больш нахрапістасці. Ні Байдачны, ні Курненін ніколі за словам у кішэню не лезлі. А той жа Сярога Бароўскі, Пракоп (Аляксандр Пракапенка – Tribuna.com) ці Пеця Васілеўскі не такія. Больш плаўныя, ці што. Спачатку падумаюць, а потым толькі скажуць, – прымеціў чэмпіён СССР-1982.
А як увогуле Байдачны апынуўся ў Беларусі? У пачатку 1970-х ён быў узыходнай зоркай савецкага футбола: у 19 нападаючы ўжо меў у актыве ўдзел у фінале Еўра-1972 і фінале Кубка ўладальнікаў Кубкаў.
У маскоўскім «Дынама» Байдачны быў адным з лідараў, а ў сезоне-1974 яшчэ стаў і найлепшым бамбардзірам: у 20 матчах забіў 11 мячоў, у тым ліку вызначыўся хет-трыкам у вароты «Пахтакора». Але той сезон да канца 22-гадовы форвард за масквічоў не дайграў – прычынай таму стаў канфлікт з дынамаўскай легендай Львом Яшыным, які ў той час займаў пасаду начальніка каманды. Інцыдэнт адбыўся падчас вяртання ў Маскву з матчу ў Сафіі.
- У самалёце, калі ляцелі дадому пасля перамогі ў таварыскім матчы над зборнай Балгарыі, мы выпілі. Я не меў права не тое што падвышаць голас, але нават адказваць на тыя прэтэнзіі, якія прадʼявіў Леў Іванавіч. Гісторыя непрыемная, – прызнаваў пазней сваю няправасць Байдачны.
Сітуацыя разбіралася на камандным сходзе, дзе амаль аднагалосна (сярод тых, хто ўстрымаўся ад асуджэння, былі Юрый Пудышаў і Юрый Курненін, якія таксама пазней апынуліся ў Мінску) было прынятае рашэнне аб выключэнні футбаліста. Прычым Байдачнага спачатку адправілі ў вайсковую частку: там ён паспеў адседзець на гаўптвахце і паслужыць на пасадзе памочніка начальніка штабу па баявой падрыхтоўцы. А пасля яго перавялі ў частку ў Мінск, адкуль яго ўжо і забрала «Дынама».
У Беларусі пачалася і трэнерская карʼера Байдачнага: у 27 праз траўму калена ён прыняў рашэнне скончыць як гулец і па пратэкцыі Эдуарда Малафеева ўзначаліў магілёўскі «Дняпро», які выступаў тады ў другой лізе СССР. З каманды-аўтсайдара ён зрабіў Магілёў адным з лідараў сваёй зоны Д3, а ў сезоне-1982 вывеў каманду ў дывізіён рангам вышэй, за што атрымаў званне заслужанага трэнера БССР.
Папрацаваў галоўным трэнерам Байдачны і ў «Дынама», прычым двойчы: у 1997-м прывёў да чэмпіёнства, а ў 2003-м – да бронзавых медалёў. Таксама былі два гады ля руля зборнай Беларусі, а таксама паўгода ў «Дарыдзе».
